Upload New File

Data Collected/Odia/IIIT-BH/Monolingual-corpora/odiasahitya.com/sent_odiasahitya_lekha_58

+କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀ
+ |- ରାଜକିଶୋର ରାୟ
+ତା: ମେ ୨୫, ୨୦୧୨  
+ମୂଳ ପୃଷ୍ଠା → ସ୍ମରଣୀୟ ଲେଖା → ଗଳ୍ପ →
+ତେବେ ତମେ କହୁଛ ନେତ୍ର ଯୁଗଳରେ ନୀଳପଦ୍ମର ଠାଣି ଦେବ ?
+‘ଆଜ୍ଞା, ମଣିମା ।’
+‘କର୍ଣ୍ଣଭୂଷା ପାଇଁ କିଛି ଅଳଙ୍କାର ଦେଇପାର ?’
+‘ତା ବି ଦେବି ।’
+‘ଆଚ୍ଛା, ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠିର ନଖ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଗୋରୋଚନାର ବିନ୍ଦୁ କମନୀୟ ହେବ କି ?’
+‘ଗୋରୋଚନାର ବିନ୍ଦୁ ଭାଲପଟରେ ଆଙ୍କିଲେ ସୁନ୍ଦର ହେବ; କିନ୍ତୁ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିମାର ଲଲାଟରେ ଗୋରୋଚନା ଚିତା ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଯିବ, ବରଂ ଲଲାଟରେ ସିନ୍ଦୂର ଗାରେ ଦେବି ।’
+‘ହୁଁ – ଭ୍ରୂଯୁଗଳର ଭଙ୍ଗୀ ଯେପରି ଭୀତବିହ୍ବଳ ନହୁଏ; ତା ପାଇଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବ ।’
+‘ଦେବି, ମଣିମା ।’
+‘ଆଚ୍ଛା, ନାଭିବିନ୍ଦୁର କେତେ ତଳକୁ ଝିନବାସର ବେହରଣ ଦେବ ?’
+‘ନାଭିବିନ୍ଦୁ ଓ କଟୀବନ୍ଧ ମଧ୍ୟରେ ଯେତିକି ସ୍ଥାନ ମୁଁ ରେଖାଙ୍କିତ କରିବି, ତା’ର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ପରିମିତ ସ୍ଥାନ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବକୁ ରଖି ମୁଁ ବେହରଣ ବସାଇବି ।
+ଆପଣ ସେ ବିଷୟରେ ନିଶ୍ଚିତ ଥାନ୍ତୁ ।’
+‘ଦେଖ ମହାରଣା, ମୋର ଚିନ୍ତାଧାରା ଆଉ ତୁମ ଚିନ୍ତାଧାରା ସମାନ ହେବ ତ ?’
+‘ମଣିମା, ଶିଳ୍ପୀକୁ ତା’ ବାଟରେ ଯିବାପାଇଁ ଛାଡ଼ି ଦିଅନ୍ତୁ, ଦେଖିବେ ଫଳ କ’ଣ ହେଉଛି ।’
+‘କୁହ, ଅନ୍ୟ କେଉଁ ବିବରଣର ପ୍ରୟୋଜନ ଅଛି ?’
+‘ମୂର୍ତ୍ତିଟି ନିର୍ଭୁଲ ହେବା ପାଇଁ ଏ ଅଧମ ଶିଳ୍ପୀ ମଣିମାଙ୍କର ଚରଣ ତଳେ ଶରଣ ଭିକ୍ଷା କରେ ।
+କୁହନ୍ତୁ, ବିନ୍ଧ୍ୟାକୁ ମୃତା ବା ଜୀବିତା ଭାବରେ ରୂପ ଦେବି ? ଅର୍ଥାତ୍‌ ପ୍ରତିମାକୁ ଦେଖିଲେ ହିଁ ମନେହେବ ମୂର୍ତ୍ତି ଜୀବନ୍ୟାସରେ ଅଛି-ଜଡ଼ ନୁହେଁ ।’
+‘ମହାରଣା, ତାହା ତୁମେ କରିପାର ?’
+‘ଦେବ, କଳିଙ୍ଗର କାରିଗର ପାଖେ ଏ ଯେ ବଡ଼ ତୁଚ୍ଛ ପରିପାଟି ! ପୁଣି ଏ ତ ଆମ ବାପଅଜାଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ ।’
+‘ଶ୍ରୀଧର ! ମୁଁ ତାହା ବିଶ୍ବାସ କରେ ।
+ କହିପାର, ବିନ୍ଧ୍ୟାର ତନୁକାନ୍ତିକୁ କି ରଙ୍ଗରେ ତୁଳି ଦେବ ?’
+‘ସ୍ବର୍ଣ୍ଣଆଭା ହିଁ ତ ହରିଦ୍ରା ଗୌର ।’
+‘ନା ମହାରଣା, ସେ ଯେ ଶ୍ୟାମାଙ୍ଗୀ ଥିଲା ।’
+‘ଓହୋ ! ତାହେଲେ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣପିଣ୍ଡ ପରିବର୍ତ୍ତେ କୃଷ୍ଣଶିଳା ହିଁ ଏ ସ୍ଥାନରେ ବେଶୀ ପ୍ରୟୋଜନ, ମହାରାଜ !’
+‘କୃଷ୍ଣଶିଳା ? ନା ଶ୍ରୀଧର, ସାମାନ୍ୟ ଶିଳାଖଣ୍ଡ ଉପରେ ବିନ୍ଧ୍ୟାର ବନ୍ଧୁରତ୍ବ ଆଣିବ ସିନା, ପ୍ରଭାମୟ ତ କରିପାରିବ ନାହିଁ ।’
+‘ମଣିମା, ଏଇକ୍ଷଣି ଯେ, କହିଲେ ସେ ଥିଲେ ଶ୍ୟାମାଙ୍ଗୀ ବୋଲି କିନ୍ତୁ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣପିଣ୍ଡରେ ଘନବର୍ଣ୍ଣ ଫୁଟାଇବା ଅସାଧ୍ୟ ନହେଲେ ବି ସମୟସାପେକ୍ଷ ।’
+‘ଦେଖ, ସମୟ ବିଷୟ ଭାବ ନାହିଁ ।
+ଅନନ୍ତକାଳ ବହିଗଲେ ବି ଦୁଃଖର କାରଣ କିଛି ନାହିଁ ।’
+‘କିନ୍ତୁ, ମହାରାଜ….’
+‘କ’ଣ କୁହ ଶ୍ରୀଧର ।’
+‘ଆପଣଙ୍କୁ କଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ, ଯଦି ଏତେ ସମୟ….’
+‘ଓଃ, ହବିଷାନ୍ନ କଥା କହୁଛ ? ସେ ତ ବିଧି-’
+‘ହଁ, ସେ ବିଧି ।
+ଅର୍ଥାତ୍‌ ଆପଣ ଉଦ୍ୟାନ ସମୀପ ତୁଳସୀ ବୃକ୍ଷ ଚଉତରା ଉପରେ ଏକ ବଂଶଦଣ୍ଡ ପ୍ରୋଥିତ କରାଇ ପ୍ରତି ରାତ୍ର ଅର୍ଦ୍ଧଯାମରେ ଗୋଟିଏ ତାମ୍ର ପେଟିକା ଭିତରେ ଦୀପାଳୀଟିଏ ତଥି ଉପରେ ଜଳାଇ ନମସ୍କାର ନ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜଳ ସ୍ପର୍ଶ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
+ଏହା ଶାସନ ଶିଳ୍ପଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ରହିଅଛି ।
+ମୁଁ ସେଇ ଶାସନର ଶିଷ୍ୟ ଓ ସେବକ ମାତ୍ର ।’
+‘ତଥାସ୍ତୁ ।’
+ବିନ୍ଦୁ ସରୋବର ସ୍ବଚ୍ଛ ନୀର ଆସ୍ତରଣ ଉପରେ ଉଛୁଳି ପଡୁଛି ଅଷ୍ଟମୀର ସୂର୍ଯ୍ୟ ।
+ବିନ୍ଦୁ ବିନ୍ଦୁ ହୋଇ ସୌରକଣା ଜଳ ପ୍ରବାହରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ।
+ ଶ୍ରୀଧର ମହାରଣା ସ୍ନାନ ସାରି ତୁଳସୀ ବେଦୀ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରି ଓଁକାର ତୋଳି ନମସ୍କାର କଲେ- ‘ଜବାକୁସୁମ ସଂକାଶ କାଶ୍ୟପେୟଂ ମହାଦ୍ୟୁତିଂ -’
+ଅଦୂରରେ ଜଣେ ଗୈରିକବସନା ଯୋଗିନୀ ଆଚମନ କରୁକରୁ ସ୍ତୋତ୍ରର ମନ୍ତ୍ରୋଚ୍ଚାରଣ ଶୁଣିସାରି ଟିକିଏ ଅନ୍ତରାଳକୁ ଯାଇ ପଚାରିଲେ- ‘ଆପଣ କାହା ସ୍ତୋତ୍ର ଧ୍ୟାନ କରୁଛନ୍ତି ?
+‘କାହିଁକି ମା, ଏ ଯେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ସ୍ତୋତ୍ର !’
+‘ସୂର୍ଯ୍ୟ ସ୍ତୋତ୍ର? ଶୁଣିଛି, କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପ ସାରା ଭାରତରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଛି ।
+ କୋଣାର୍କ ପରା ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କର ମନ୍ଦିର ?’
+‘ହଁ ମା, ପଚାରିପାରେ, କି ଅଭିପ୍ରାୟରେ ଆପଣ ତୀର୍ଥାଟନ କରୁଛନ୍ତି ? ଦେଖିଲେ ଜଣାଯାଏ, ଆପଣ ଜଣେ ବିଦୁଷୀ ।’
+‘ତୀର୍ଥାଟନର ଅଭିପ୍ରାୟ ? କଳିଙ୍ଗର ପ୍ରତି ଶିଳାଖଣ୍ଡ କି ମୁକ୍ତି ବାଣୀ ଜଗତକୁ ଶୁଣାଏ, ସେଇ କଥା ଶୁଣିବା ପାଇଁ ମୁଁ କଳିଙ୍ଗର ଦ୍ବାରରେ ଭିକ୍ଷାର୍ଥିନୀ ।’
+ଶ୍ରୀଧର ମହାରଣାଙ୍କ ରକ୍ତୋଜ୍ଜ୍ବଳ ମୁଖ ଆହୁରି ଦୀପ୍ତିମୟ ଦେଖାଗଲା ।
+ସେ ପୁଣି କୌତୂହଳୀ ହୋଇ ଯୋଗିନୀ ପ୍ରତି ଉନ୍ନୁଖ ହୋଇ ରହିଲେ ।
+‘ମା, ଏଠାରେ ବିଶ୍ରାମ କରିବାର ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ପାଇଛନ୍ତି, ନା ମୁଁ କିଛି ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ ?’
+‘ଭଦ୍ର, କହିଛି ପରା, କଳିଙ୍ଗର ପ୍ରତି ବୃକ୍ଷ, ପ୍ରତି ଲତା ଅନ୍ତରାଳରେ ବିମୋହନ ବିଶ୍ରାମ ସ୍ଥାନ ଅଛି, ମୁଁ ପ୍ରକୃତିର ପୂଜାରିଣୀ, ତେଣୁ ଖଣ୍ଡଗିରିର ନିର୍ଜନ ଗୁମ୍ଫାରେ ମୁଁ କିଛିଦିନ ପାଇଁ ଅବସ୍ଥାନ କରୁଛି ।’
+ଗୋଟି ଗୋଟି ହୋଇ ସ୍ନାନ ଶେଷ କରି ଲୋକେ ବାହାରି ଆସୁଥାନ୍ତି ।
+ଯୋଗିନୀ ମଧ୍ୟ କମଣ୍ଡଳୁଟି ଧରି ବାଟ ଛାଡ଼ି ଛିଡ଼ାହେଲେ ।
+‘ମା, ଗୁହା ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇ ଦେଇପାରେ, ଯଦି ଅନୁମତି ଦିଅନ୍ତି ।’ 
+ଶ୍ରୀଧରଙ୍କ ସ୍ବର ମିନତିପୂର୍ଣ୍ଣ ।
+‘ଆସ ତେବେ’ କହି ଯୋଗିନୀ ଜନତା ମଧ୍ୟରେ ଲୀନ ହୋଇଗଲେ ।
+କେଦାରଗୌରୀ ଦେବାଳୟ ନିକଟରେ ଶ୍ରୀଧର ମହାରଣାଙ୍କର କୁଟୀର ।
+ବେଳ ପ୍ରାୟ ଆଖର ହୋଇଛି ।
+ଗୋଧୂଳିର କ୍ଷୀଣ ଆଲୋକରେ ଶ୍ରୀଧର ଗୋଟିଏ ଶାର୍ଦ୍ଦୂଳର କେଶର ଗୁଚ୍ଛ ରୂପ ଦେଉଛନ୍ତି ନିହାଣ ମୁଗୁର ଧରି- ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଆଲୋଚନାରେ କାହାର ଛବି ଦେଖି ସେ ଚମକି ପଡ଼ିଲେ, ଆଉ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଶୁଣିପାରିଲେ କିଏ ଯେପରି କହୁଛି- ‘ତେବେ ମୋର ଅନୁମାନ ସତ୍ୟ ।’ 
+‘କିଏ’ କହି ଶ୍ରୀଧର ଛବି ପ୍ରତି ଚାହିଁ ରହିଲେ ।
+ସେହି ଯୋଗିନୀ ।
+ସେ ଧୀରେ ଧୀରେ ମୂର୍ତ୍ତି ସମ୍ମୁଖରେ ବସି ପଡ଼ିଲେ ଓ ହଠାତ୍‌ କଥା ଆରମ୍ଭ କରି ପଚାରିଲେ- ‘ତେବେ ମୋର ଅନୁମାନ ସତ୍ୟ, ଆପଣ ଜଣେ ଶିଳ୍ପୀ, ଏଇ ଶାର୍ଦ୍ଦୂଳ ମୂର୍ତ୍ତି ତା’ର ସାକ୍ଷୀ ।’
+ଶ୍ରୀଧର ଟିକିଏ ସଲଜ୍ଜଭାବ ଦେଖାଇ କହିଲେ- ‘ମୋ, ଶିଳ୍ପ ସୂକ୍ଷ୍ମକଳା, ପ୍ରତିଦିନ ଟିକିଏ ଅଭ୍ୟାସ ନ କଲେ, ଚକ୍ଷୁ ଓ ହସ୍ତର ଶୈଳୀ ମୂର୍ତ୍ତି ଉପରେ ଠିକ୍‌ ରୂପ ଧରେ ନାହିଁ ।’
+‘ତାହାହେଲେ ଭଦ୍ର, ମୁଁ ବୁଝିଛି, ଭୁବନେଶ୍ବର ଓ ଖଣ୍ଡଗିରିର ଅଜସ୍ର ଶିଳା ଦେହରେ ଏ ହାତର ନୈପୁଣ୍ୟ-ସଙ୍କେତ ଅଛି, ନା ?’
+ଶ୍ରୀଧର ସସଂଭ୍ରମେ ସ୍ବୀକାରୋକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କଲେ ।
+‘ବେଶ୍‌, ମୁଁ ଯାହା ଖୋଜୁଥିଲି ତା ପାଇଛି ବୋଧହୁଏ ।’
+‘ମା, ଅନୁମତି ଦିଅନ୍ତୁ କିଭଳି କାର୍ଯ୍ୟରେ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କର ସହାୟତା କରିପାରିବି ?’ 
+ଶ୍ରୀଧର ଆସନ୍ତା ଉତ୍ତର ପ୍ରତୀକ୍ଷାରେ ବସି ରହିଲେ ।
+‘ଦେଖ ଭଦ୍ର, ଯୋଗିନୀ ପାଖରେ ମୂର୍ତ୍ତିପୂଜାର ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ ।
+ ତଥାପି ମର୍ମେ ମର୍ମେ ଜୀବନର ଯେଉଁ ଶେଷ ଅଭିନୟଟିକୁ ବଡ଼ ଯତ୍ନରେ ହୃଦୟରେ ଧରି ଚାରିଣୀ ହୋଇଛି, ସେ ଛବିକୁ, ସେ ଧାରଣାକୁ ବା ସେ ଭାବକୁ ରୂପ ଦେଇପାରିବ କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀ ?’
+‘ମା, ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖି ମୂର୍ତ୍ତି ଗଠନ ଶିଳ୍ପକଳାର ନିମ୍ନସ୍ତରର କଥା- କିନ୍ତୁ ଲିଙ୍ଗରାଜଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ମୋ ପକ୍ଷରେ ଛବିର ଭାବ ହିଁ ଯଥେଷ୍ଟ, ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତୁ ।’
+ଯୋଗିନୀ ଟିକିଏ ଇତସ୍ତତଃ ହୋଇ କହିଲେ- ‘ଏ ସ୍ଥାନ ନିର୍ଜନ ତ ?’
+‘କେବଳ ସାକ୍ଷୀ ବିଶ୍ବବିଶ୍ରୁତ କେଦାର ଓ ପ୍ରେମଯୋଗିନୀ ଗୌରୀ ।’
+ତପସ୍ବିନୀର ସର୍ବାଙ୍ଗରେ ଶିହରଣ ଯେପରି ଖେଳିଗଲା ।
+‘ଆଚ୍ଛା ଶୁଣ -’
+‘ତମାଳ ଶାଖାରୁ ତ୍ରସ୍ତା ଶୁକପକ୍ଷୀଟିଏ ଗୋଟିଏ ରମଣୀର ଅଙ୍ଗଦେଶକୁ ଉଡ଼ିଆସିଲା ।
+ରମଣୀୟ କର୍ଣ୍ଣଭୂଷା ପଦ୍ମକୋରକକୁ ସେ ଚଞ୍ଚୁଦ୍ବାରା କ୍ଷତ କଲା ।
+ସେ ଚିତ୍କାର କରି ଅତି ନିକଟରେ ଏ ମଧୁର ଅଭିନୟ ଦେଖୁଥିବା ସୁଠାମ ଯୁବାକୁ ଏ ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କଲା ।
+ ସୁଶ୍ରୀ ପୁରୁଷଟି ଶୁକ ପକ୍ଷୀକୁ ରମଣୀର କାନ୍ଧରୁ ଛିନ୍ନ କରି ନେଇଯିବା ଅଭିପ୍ରାୟରେ ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତେ ତାହା ବିହ୍ବଳ ହୋଇ ଯୁବକର ପ୍ରଶସ୍ତ ବକ୍ଷ ଉପରେ ଚଞ୍ଚୁ ଓ ନଖ ଦ୍ବାରା ଏପରି ଆଘାତ କଲା, ଯାହ ଫଳରେ…’
+‘ମା, ଚୁପ୍‌ ହୋଇଗଲେ ଯେ !’
+ତପସ୍ବିନୀଙ୍କର ଅଧର ଥରି ଉଠିଲା ।
+ସେ ଆତ୍ମସମ୍ବରଣ କରି ଆରମ୍ଭ କଲେ- ‘ଫଳରେ ଏକ ରକ୍ତସ୍ରାବ ଦେଖାଗଲା ।
+ରମଣୀଟି ଏ ଆକସ୍ମିକ ବିପତ୍ତି ଦେଖି ନିଜ ଅଧର ବସାଇ କ୍ଷତସ୍ଥଳରୁ ରକ୍ତଧାର ବନ୍ଦ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଷ୍ଣରକ୍ତ ଟାଣି ଆଣୁଥାଏ ।
+ସେହି ଭଙ୍ଗୀ, ସେହି ହୃଦୟର ହୃଦୟମିଶା, ଯୁବତୀର ରକ୍ତାଧର, ଯୁବକର ବିସ୍ମୟ ଭାବାବେଶ, ପକ୍ଷୀର କୋରକ ଦଂଶନ ଇତ୍ୟାଦି ସବୁ ଯେପରି ଏକ ନିପୁଣ ଶିଳ୍ପଚାତୁରୀରେ ଜୀବନ୍ତ ହେବ ।
+ କରିପାରିବ ଶିଳ୍ପୀ ?’
+ଶୁଣୁଥିଲେ ଶ୍ରୀଧର, ଏ ପ୍ରଗଳ୍ଭା ଯୋଗନୀର ଚିତ୍ର ପରିକଳ୍ପନା ବଡ଼ ମୁଗ୍‌ଧ ତନ୍ମୟ ଭାବରେ ।
+ଏ ଅସାଧାରଣ ଭାବ, ଯାହା କି ଏକା କବି ସୂଚନାର ମୋହନ ସଙ୍କେତକୋଟିରେ ସମ୍ଭବ, ତା’ ଏ ପ୍ରବ୍ରଜ୍ୟାର ରୂଢ଼ କଳ୍ପନା କେଉଁଠାରୁ ପାଇଲା ! ବ୍ୟସ୍ତଭାବ ଛାଡ଼ି ଶ୍ରୀଧର ସ୍ବୀକାର କଲେ- ‘ମା, ଆପଣଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଏ ଚିତ୍ର ପରିବେଷଣ କରିପାରିବ ।’ 
+ଯୋଗିନୀର ଆନନ୍ଦ ଦୁଇଟି ଚକ୍ଷୁରେ ଘନ ହୋଇଉଠିଲା ।
+ସେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଆସନ ଛାଡ଼ି, ଆମ୍ରବାଟିକା ଛାଡ଼ି, ଆମ୍ରବାଟିକା ତଳ ଘନାନ୍ଧକାରରେ ମିଳାଇଗଲେ ।
+ବିନ୍ଧ୍ୟାର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିରେ ଶୁଭ ଦିଆ ହେବାର ଆଜି ଦ୍ବାଦଶ ଦିନ ।
+ରାଜା ବସୁଭୂମା ଉତ୍‌ଫୁଲ୍ଲ ପ୍ରାଣରେ ଆଜି ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ପ୍ରତିମାର ଶୋଭା ଦେଖିବେ ବୋଲି କକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପଦଚାରଣ କରୁଛନ୍ତି ।
+ଶ୍ରୀଧର ମହାରଣା କକ୍ଷର ଦ୍ବାର ଉନ୍ନୁକ୍ତ କରି ବିନ୍ଧ୍ୟାର ଶିଳ୍ପୀ ପ୍ରତିମା ରାଜାଙ୍କୁ ହାତ ବଢ଼ାଇ ଦେଖାଇ ଦିଅନ୍ତେ ରାଜା ଉଚ୍ଚସ୍ବରରେ- ‘ଏ ଯେ ନିଜେ ବିନ୍ଧ୍ୟା’ କହି ମୂର୍ତ୍ତି ପାଖକୁ ଝୁଙ୍କି ପଡ଼ିଲେ ।
+ଶ୍ରୀଧର ଶାନ୍ତ ଭାବରେ କହିଲେ- ‘ମଣିମା, ଆପଣଙ୍କର ଭ୍ରମ ହିଁ ମୋର ଯଥାଯୋଗ୍ୟ ପୁରସ୍କାର ।
+ଏ ବିନ୍ଧ୍ୟାର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀ ଶ୍ରୀଧର ମହାରଣାର ରୁକ୍ଷ କର ଦୁଇଟିରେ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ହୋଇଛି ।’
+‘ଶ୍ରୀଧର, ଏ ପ୍ରତିମା ନୁହେଁ-ଏ ଜୀବନ୍ତ ବିନ୍ଧ୍ୟା ।
+କର୍ଣ୍ଣଭୂଷାରେ ଯେଉଁ ପଦ୍ମକୋରକ ଖଞ୍ଜିଛି, ତାହା ସେହି ଦୁଷ୍ଟ ‘ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ’ ଦ୍ବାରା ଛିନ୍ନଭିନ୍ନ ହୋଇଥିଲା ।
+ମୋର ଠିକ୍‌ ସ୍ମରଣ ଅଛି ।
+କିନ୍ତୁ ହେ କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀ ! ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରତିମାରେ ଚନ୍ଦ୍ରଠାରେ କଳଙ୍କ ନ୍ୟାୟରେ ଏ ଭୁଲ କଲ କାହିଁକି ? ବିନ୍ଧ୍ୟା ତାମ୍ବୁଳ ସେବନ କରେ ନାହିଁ, ଅନ୍ତତଃ ମୁଁ କେବେ ଦେଖିନାହିଁ ।
+ତା’ର ଅଧର ଯେ ରକ୍ତବର୍ଣ୍ଣ ଦେଖୁଛି ।’
+ଶ୍ରୀଧରଙ୍କ ବିସ୍ମୟାଭିଭୂତ ଅପଲକ ନେତ୍ର ଦେଖିଲେ ଜଣାଯିବ ସେ କେଉଁ ଅତୀତ-ସ୍ମୃତିକୁ ଜୋରକରି ଟାଣି ଆଣୁଛନ୍ତି ।
+‘କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀର ଭୁଲ୍‌’ ଏତିକି ଶୁଣି ସେ ପାଗଳ ପରି କହିବସିଲେ- ‘ମଣିମା, ଶରଣ ପ୍ରାର୍ଥନା କରେ- ଏ ଭୁଲ୍‌କୁ ମୁଁ ଭୁଲ ବୋଲି ସ୍ବୀକାର କରିପାରିବି ନାହିଁ; ବିନ୍ଧ୍ୟାର ପ୍ରତିମା ଗଠନ ଯେଉଁଦିନ ଶେଷ କଲି ସେଦିନ ଘଟଣାଚକ୍ରରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗ୍ରାହକଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଶିଳ୍ପ-ଯୋଜନା ଭାବର ନମୁନା ପାଇଲି ।
+ସେ ଯାହା ଚିତ୍ରର ଭାବ ଦେଲେ, ତାହା ମତେ ଅସାମାନ୍ୟ ବୋଧ ହେଲା ।
+ତାଙ୍କର ଚିତ୍ର ପରିକଳ୍ପନା ମୋର ହୃଦୟରେ ଘନୀଭୂତ ହୋଇ ରୂପକାର ହେବା ସମୟରେ ମୁଁ ବିନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରତିମାର ଅଧରରେ ଶେଷ ତୂଳି ଦେଛି ।
+ଜାଣେନା, କାହିଁକି ତୁଳି ମୋର ଏକଧାର ରକ୍ତ ଏଭଳି ସୁଷମାଯୁକ୍ତ ଅଧରରେ ବୋଳିଦେଲା ।
+ଅପରାଧ କ୍ଷମା କରିବେ ।’
+ଏକ ନିଃଶ୍ବାସରେ ଏ ସମସ୍ତ କଥା କହି ଶ୍ରୀଧର କକ୍ଷ ଛାଡ଼ି ଚାଲିଗଲା ବେଳେ ଶୁଣିଲେ, ରାଜା ପାଗଳଙ୍କ ପରି କହୁଛନ୍ତି-
+‘ରକ୍ତଗାର…
+ବିନ୍ଧ୍ୟା ଅଧରରେ…
+‘ପୁଣି ଶିଳ୍ପୀ ଦେଇଛି କର୍ଣ୍ଣଭୂଷା ପଦ୍ମକୋରକ !!’
+ପ୍ରଳାପ, କେବଳ ପ୍ରଳାପ !
+‘ଶୁଣ ଶ୍ରୀଧର, ଏଇ ବସନ୍ତ ସମୟ ।
+ପ୍ରାସାଦ କକ୍ଷରେ ଏକାକୀ ବସି ମୁଁ ବସନ୍ତୋତ୍ସବର ସଂଭୋଗଶିରୀ ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲି ।
+ଏଇ ସମୟରେ ଦୁର୍ଗରକ୍ଷକ ଜଣାଇଲା, ଜଣେ ନାରୀ ମୋର ଦର୍ଶନପ୍ରାର୍ଥିନୀ ।
+ସାମାନ୍ୟ ନାରୀ ଜଣେ ଦ୍ବାରଦେଶରେ ମୋର ଅପେକ୍ଷା କରୁଛି, ଏ ସମ୍ବାଦରେ ମୁଁ ବିଚଳିତ ହେଲିନି ।
+ଜୀବନରେ ନାରୀ ପ୍ରତି ଅନୁରକ୍ତ ମୋର ବଡ଼ ବିସ୍ବାଦ ବିଷୟ ।
+ମୁଁ ଜାଣିଶୁଣି ତା’ର ଦୃଷ୍ଟିରେଖା ଭିତରକୁ ଯିବାପାଇଁ ଶଙ୍କା କରେ ।
+ଏ ମୋର ପ୍ରକୃତିଗତ ଭୀରୁତା ନୁହେଁ- ଦୁର୍ଦ୍ଦମ ଅଭିଳାଷ ।
+କିନ୍ତୁ କି ସମ୍ବାଦ ଘେନି ଜଣେ ନାରୀ ଦ୍ବୈତ୍ୟ ବ୍ୟାଜରେ ଆସିଛି, ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ମୁଁ ତାକୁ ଆଣିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲି ।
+ଯେଉଁ ନାରୀ ଯୁଦ୍ଧବର୍ମ ପିନ୍ଧି, କାନ୍ଧରେ ତୂଣୀର ଝୁଲାଇ ସଶସ୍ତ୍ର ସୈନିକ ବେଶରେ ମୋ ସମ୍ମୁଖରେ ଛିଡ଼ିହେଲା, ସେ ବିନ୍ଧ୍ୟା ।
+ଶ୍ରୀଧର, ସେ ବିନ୍ଧ୍ୟା, ଅପୂର୍ବ ରମଣୀ ସେ ।
+ତାକୁ ଦେଖି ମୁଁ ଆତ୍ମବିସ୍ମୃତ ହେଲି ।
+ସେ ମୋର ଭାବାନ୍ତର ଯେପରି ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିନାହିଁ, ଏଇ ରୀତିରେ ମୋର କୁଶଳ ଜିଜ୍ଞାସା କରି ନିଜର ପରିଚୟ ଦେଲା- ତା’ର ପରିଚୟ ବି ବଡ଼ ରହସ୍ୟମୟ ।
+ସେ କେଉଁଠି ବହୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ସୈନିକ ବେଶରେ ରଣତାଣ୍ଡବ ଦେଖିଛି, କିନ୍ତୁ ମୋ ପାଖକୁ ଆସିଛି ଏଇ ମିନତି ନେଇ ଯେ, ସେ ମୋ’ରି ଅନ୍ତଃପୁରବାସିନୀ ହୋଇ କିଛିଦିନ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧକ୍ଳେଶ ପାସୋରି ପକାଇବ ।
+ବେଶ୍‌ କଥା- ମୁଁ ଅବିବାହିତ ଥିବାରୁ ଓ ମୋର ଅନ୍ତଃପୁର ଶୂନ୍ୟ ପଡ଼ିଥିବାରୁ ମୁଁ ଏଇ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରମତ୍ତା ରମଣୀକୁ ବିନା ଆପତ୍ତିରେ ଅନ୍ତଃପୁରବାସିନୀ ହେବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଲି ।
+ଏଇ ଭାବ କିନ୍ତୁ ମୋର ହୃଦୟ ଅଧିକାର କଲା ଯେ, ନିଶ୍ଚୟ ଏଇ ସୁନ୍ଦରୀ ରମଣୀ କୌଣସି ଶତ୍ରୁପକ୍ଷ ଦ୍ବାରା କଳିଙ୍ଗର କଳଙ୍କ ରଟାଇବା ପାଇଁ ସନ୍ଧାନୀ ଭାବରେ ଛୁଟି ଆସିଛି; ମୋର ଅନ୍ତଃପୁରରେ ମତେ ହିଁ ଦଂଶନ କରିବାକୁ ।
+ସେ ଯାହାହେଉ, ନିର୍ବିଘ୍ନରେ କେତୋଟି ଦିନ କଟିଗଲା ।’
+କଞ୍ଚୁକୀକୁ ତା’ର ସୁବିଧା ଅସୁବିଧା କଥା ଦେଖିବାକୁ ନିଯୁକ୍ତ କଲି ।
+ତା’ର କଥାରେ ଯଦି ମୁଁ ବିଶ୍ବାସ କରେ, ତେବେ ଶ୍ରୀଧର, ଏଇଆ ଶୁଣ ଯେ, ବିନ୍ଧ୍ୟା ଆସିଲାବେଳେ ଯେଉଁ ଯୁଦ୍ଧବେଶରେ ମତେ ଅଭିବାଦନ କଲା, ସେ ତାହା ସବୁ କୁଆଡ଼େ ଭୁଲିଗଲା ।
+ବରଂ ସାଧାରଣ ନାରୀ ବେଶରେ ଉଦ୍ଦାମଲୋଳ ଯୌବନଜ୍ୟୋତିକୁ ବିକିରଣ କରି ଅନ୍ତଃପୁରସ୍ଥ ଉଦ୍ୟାନର ଏକ ପ୍ରାନ୍ତରରୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିତ୍ରିତ ପ୍ରଜାପତି ଭଳି ଘୂରି ବୁଲିଲା ।
+ଅନାସକ୍ତ ଭାବରେ ମୁଁ ମୋର ରାଜକାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରୁଥାଏ ।
+ଦିନେ ‘ବିହଙ୍ଗ ବିହାର’ ପରିଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ରାଜପୋଷାକ ତ୍ୟାଗ କରି ମନ ବିନୋଦନ ନିମିତ୍ତ ଯାତ୍ରା କଲି ।
+ତାହା ଅନ୍ତଃପୁର ନିକଟସ୍ଥ ସ୍ଥାନ ।
+ଏଇ ‘ବିହଙ୍ଗ ବିହାର’ରେ ନାନାଜାତି ପକ୍ଷୀ ଅଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ‘ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ’କୁ ମୁଁ ଭାରି ସୁଖ ପାଉଥିଲି ।
+‘ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ’ ଗୋଟିଏ ଶୁକପକ୍ଷୀର ନାମ ।
+ସେଇଦିନର କଥା ।
+ପିଞ୍ଜରାମୁକ୍ତ କରି ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ବିମ୍ବୋଷ୍ଠକୁ ଆଣି ତା’ ସୁନାଶିକୁଳିଟି ମୋ ବାମକର ତର୍ଜନୀରେ ବାନ୍ଧୁଥିଲି, ସେତେବେଳେ ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ ଜୋର୍‌ରେ ଗୋଟାଏ ଝିଙ୍କା ଦେଇ ଉଡ଼ି ଚାଲିଗଲା- ସ୍ବର୍ଣ୍ଣଶିକୁଳି ବି ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ହୋଇ ଭୂତଳେ ନିକ୍ଷିପ୍ତ ହେଲା ।
+ଦେଖିଲି, ସେ ଅନ୍ତପୁରସ୍ଥ ଉଦ୍ୟାନର ତମାଳ ଶାଖାରେ ବସି ଆତ୍ମଗୋପନ କଲା ।
+ମୁଁ ବଡ଼ ଅନୁନୟ କରି ତାକୁ ଡାକିଲି, ମାତ୍ର ସେ କର୍ଣ୍ଣପାତ କଲା ନାହିଁ ।
+ବରଂ ତମାଳ ଶାଖାରେ ଚକ୍ଷୁତାରା ଦୁଇଟି ମୁଦି ଦେଇ ସୁଷୁପ୍ତିରେ ନିମଗ୍ନ ହେଲା ।
+ଅନ୍ତଃପୁରକୁ ଯିବା ବିନ୍ଧ୍ୟାର ଉଦୟ ହେବା ଦିନଠାରୁ ମୋ ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
+କିନ୍ତୁ ଯଦି ବିମ୍ବୋଷ୍ଠକୁ ଧରି ନପାରେ, ତେବେ ତାର ବିଚ୍ଛେଦ ଦୁଃଖରେ ମୁଁ ବଡ଼ କାତର ହୋଇପଡ଼ିବି, ଏହା ଭାବି ଆନ୍ତଃପୁର ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଲି ।
+ଏକାକୀ ଉଦ୍ୟାନରେ ପୁଷ୍ପବାଟିକା ତଳେ ଯାଉଁ ଯାଉଁ ଦେଖିଲି ମରାଳଖଚିତ ‘ନୀଳସର’ର ସେପାନ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଭରା ଦେଇ ବିନ୍ଧ୍ୟା ଗୋଟିଏ ନୀଳପଦ୍ମକୁ ନିଜ ମୁଦ୍ରିତ ଚକ୍ଷୁ ଦୁଇଟିରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ସଞ୍ଚାର କରୁଛି ।
+ବକ୍ଷ ଅନାବୃତ, କର୍ଣ୍ଣାଳଙ୍କାର ପଦ୍ମକୋରକ, କଟୀଦେଶରେ କେବଳ ଝିନ ଉତ୍ତରୀୟ ଖଣ୍ଡେ ।
+ଏ ରୂପ-ଆଲୋକ ମତେ ମୁଗ୍ଧ କଲା ।
+ଚତୁରୀ ଦୂରରୁ ଦେଖିପାରି ସଲଜ୍ଜ ବଦନରେ ମୋତେ ସ୍ବାଗତ ଜଣାଇ ଅଭିବାଦନ କଲା ।
+ମୁଁ ନିରୁପାୟ ହୋଇ ଦୂରସ୍ଥ ତମାଳ ଶାଖାକୁ ହସ୍ତ ପ୍ରସାରଣ କରି ସଙ୍କେତ କଲି ।
+ବୁଦ୍ଧିମତୀ ବୁଝିପାରି ପଚାରିଲା- ‘ଓ ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ ଉଡ଼ିଯାଉଛି, କିଛି ଚିନ୍ତା ନାହିଁ- ଆସନ୍ତୁ ।’
+ଦୁହେଁ ତମାଳଶାଖା ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖି ଯାଉଁ ଯାଉଁ ବିନ୍ଧ୍ୟା ପଚାରିଲା- ‘ମତେ ସ୍ମରଣ କଲେ ? ମୁଁ ଯେ ନିତି ଅପେକ୍ଷାରେ ଥାଏ ।’
+ବିନ୍ଧ୍ୟା କଥାକୁ ଆଦୌ ଭ୍ରୂକ୍ଷେପ ନକରି ଚିତ୍କାର କଲି- ‘ମୂର୍ଖ ଶୂକପକ୍ଷୀ, ଶୀଘ୍ର ଫେରିଆ ।’ 
+ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ ମୋ କଥାକୁ ଖାତିର ନ କରି ବରଂ ଆହୁରି ଲତାନ୍ତରାଳରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କଲା ।
+ମୁଁ ନିରୁପାୟ ଭାବରେ ବିନ୍ଧ୍ୟାର ମୁଖ ସୁଷମାକୁ ଚାହିଁରହିଲି ।
+ସେ ମତେ ‘ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତୁ’ କହି ଦୃପ୍ତା ଫଣି ପରି ହଠାତ୍‌ ପୁଣି ଅନ୍ତଃପୁର ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କଲା ।
+ମୁଁ ଅତି ଦୀନ ଭାବରେ ଏକ ପାଖେ ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ, ଅନ୍ୟ ପାଖେ ବିନ୍ଧ୍ୟାକୁ ଚାହିଁ ରହିଲି ।
+କ୍ଷିପ୍ର ଚରଣରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଶୁକପକ୍ଷୀ ଧରି ତମାଳ ବୃକ୍ଷ ତଳେ ଡାକ ଦେଲା- ‘ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ, ତୋର ସାଥୀ ତଳେ କାତର ପ୍ରାଣରେ ଡାକୁଛି, ତୁ ଫେରିଆ ।’ 
+ଏଇ ଏକ କଥା ବାରମ୍ବାର ଉଦ୍ୟାନ ଗର୍ଭରେ ପ୍ରତିଧ୍ବନିତ ହେଲା ଓ ପ୍ରତି ଥର ବିନ୍ଧ୍ୟା ମୋ ଆଡ଼େ କଟାକ୍ଷ ନିକ୍ଷେପ କରି ମତେ ବ୍ରତଭଙ୍ଗ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଚଳିତ କରୁଥାଏ ।
+ମୁହୂର୍ତ୍ତକ ପରେ ଦେଖିଲି ବିମ୍ବୋଷ୍ଠ ପକ୍ଷ ବିସ୍ତାର କରି ବିନ୍ଧ୍ୟାର କାନ୍ଧ ଉପରକୁ ଉଡ଼ି ଆସିଲା ଓ ବାରମ୍ବାର ତାର କର୍ଣ୍ଣଭୂଷା ପଦ୍ମକୋରକକୁ ଚଞ୍ଚୁରେ ଆଘାତ କଲା ।
+‘ମଣିମା, ଏତିକି ଶିଳ୍ପୀ ପକ୍ଷରେ ଯଥେଷ୍ଟ, ତା’ପରେ ଯାହା ଘଟିଛି ତା’ ଶିଳ୍ପରେ ହିଁ ଫୁଟି ଉଠିବ, ମତେ ବିଦାୟ ଦିଅନ୍ତୁ ।
+ମୁଁ କ୍ଷଣକ ମଧ୍ୟରେ ଫେରି ଆସିବି ।’
+କ୍ଷଣକର ଅବସାନ ନ ହେଉଣୁ ଶ୍ରୀଧର ଚଞ୍ଚଳ ପଦକ୍ଷେପରେ କକ୍ଷରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ।
+ତା’ପରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରସ୍ତରଖୋଦିତ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ରାଜାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଥୋଇ ଶ୍ରୀଧର ଯୋଡ଼ହସ୍ତରେ ଛିଡ଼ା ହେଲେ- ‘ପ୍ରଭୁ ତା’ପରେ ଘଟଣା ଏଇ ମୂଳ ପ୍ରସ୍ତରଖଣ୍ଡ ବ୍ୟକ୍ତ କରିବ ।’
+ବଜ୍ରପାତରେ ଚେତନାଲୁପ୍ତ ହେବା ଭଳି ଏ ଅସାଧାରଣ ରହସ୍ୟ ଦେଖି ରାଜାଙ୍କର ବାକସ୍ଫୂର୍ତ୍ତି ଅସମ୍ଭବ ହେଲା ।
+ସେ କେବଳ ଉନ୍ମାଦ ଭଳି ବିସ୍ଫାରିତ ନେତ୍ରରେ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିଟିକୁ ଆଲିଙ୍ଗିନ କରି, ବକ୍ଷସ୍ଥଳରୁ ରକ୍ତ ଶୋଷି ନେଉଥିବା ଯୁବତୀର ରକ୍ତାଧରରେ ଚୁମ୍ବନ ଦେଇ ମୂର୍ଚ୍ଛା ଗଲେ…. ।
+ଖଣ୍ଡଗିରି ଗୁହା ଶୂନ୍ୟ, ଖଣ୍ଡେ ଶୈବାଳ ଗୁଳ୍ମପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତର ପରେ ବକ୍ରାଙ୍କିତ ହୋଇଛି କେତୋଟି ଲିପିମାତ୍ର- କଳିଙ୍ଗ ଶିଳ୍ପୀ ! 
+କଳିଙ୍ଗର ରାଜା ବସୁଭୂମାଙ୍କୁ ଯୋଗିନୀ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ‘ଶୁକପକ୍ଷୀ ଶିଳ୍ପ’କୁ ଉପହାର ଦିଅ ।