Biology_Tran_2-Release-2.csv

भ्रूणफोष के अन्दर कोशिकाओं का वितरण विशिष्टता पूर्ण होता है। ,పిండము లోపల కణముల పంపిణీ ప్రత్యేకముగా ఉంటుంది.
बीजांडद्वारी सिरे पर तीन कोशिकाएँ एक साथ समूहीकृत होकर अंडडपकरण या समुच्चय का निर्माण करती हैं। ,అండాశయం చివరిలో మూడు కణములు కలిసి గుండ్రంగా ఓవిపోసైట్లు లేదా కంకరలను ఏర్పరుస్తాయి.
इस अंड (समुच्चय) उपकरण के अंतर्गत दो सहाय कोशिकाएँ तथा एक अंडकोशिका निहित होती है। ,ఈ పిండములో రెండు సహాయక కణాలు మరియు ఒక అండ కోశము ఉంటాయి.
"बीजांडद्वारी छोर, जिसे तंतुरूप समुच्चय कहते हैं, पर एक विशेष सहाय कोशिकीय स्थूलन होने लगता है जो सहाय कोशिकाओं में पराग नलिकाओं को दिशा निर्देश प्रदान करने में महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाता है। ","అండాశయం చివర ప్రత్యేక సహాయక కణజాల చీలిక ఉంది, దీనిని ఫైబ్రోసైట్లు అని పిలుస్తారు, ఇది సహాయక కణాలలో పుప్పొడి నాళములకు దిశలను నిర్దేశించడములో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది."
"तीन अन्य कोशिकाएँ निभागीय (कैलाजल) छोर पर होती हैं, प्रतिव्यासांत (एँटीपोडाल) कहलाती है। ","యాంటీపోడల్ అని పిలువబడే మరో మూడు కణాలు అవిభాజ్యపు రెండవ చివర ఉన్నాయి, వాటిని కొల్లాజల్ అనే పేరుతో పిలుస్తారు.."
"वृहद केंद्रीय कोशिका, जेसा कि पहले बताया गया है, में दो श्रुवीय न्युकलीआई होती हें।","ఒక పెద్ద కేంద్ర కణము, గతంలో వివరించినట్లుగా, మరో రెండు స్రావక కేంద్రకాలు ఉంటాయి."
"इस प्रकार से, एक प्ररूपी आवृतबीजी भ्रूणकोष परिपक्व होने पर यद्यपि 8-न्युकिलीकृत वस्तुतः 7 कोशिकीय होता है।","ఈ విధంగా, ఒక ఆవృత బీజ పిండం పరిపక్వం చెందినప్పుడు 8 కేంద్రకములతో కూడిన 7 ఏక కణములు ఏర్పడతాయి."
पूर्ववर्ती भाग में आप पढ़ चुके हैं कि पुष्पीय पादपों में नर एवं मादा युग्मक क्रमश: परागकण एवं भ्रूणकोश में पैदा होते हें।,పుష్పించే మొక్కలలోని పురుష మరియు స్త్రీ సంయోగ బీజములు పుప్పొడి మరియు పిండాలలో ఏర్పడతాయ: మునుపటి భాగంలో మీరు చదివి యున్నారు.
चूँकि दोनों ही प्रकार के युग्मक अचल हैं अत: निषेचन संपन्न होने के लिए दोनों को ही एक साथ लाना होता है। ,"ఎందుకంటే రెండు రకాలైన సంయోగ బీజములు స్థిరంగా ఉన్నందున, ఫలదీకరణం పూర్తి కావడానికి ఈ రెండింటి నీ ఒకే దగ్గరకు తీసుకురావాల్సి ఉంటుంది."
यह कैसे सम्पन्न हो? इस उद्देश्य की प्राप्ति के लिए परागण एक प्रक्रम है।,మరి ఇది ఏ విధముగా జరుగుతుంది? ఈ ప్రక్రియ జరగడానికి పరాగ సంపర్కము ఒక పద్ధతి.
परागकण्णों (परागकोश से झड़ने के पश्चात्‌) का स्त्रीकेसर के वर्तिकाग्र तक स्थानांतरण या संचारण को परागण कहा जाता है। ,పరాగ రేణువులు (పరాగ కోశము నుండి రాలిన తరువాత) అండాశయము యొక్క కీలాగ్రమును చేరడము లేదా ప్రసారము కావడమును పరాగ సంపర్కము అని అంటారు.
परागण की प्राप्ति के लिए पुष्पी पादपों ने एक आश्चर्य जनक अनुकूलन व्यूह विकसित किया है। ,పుష్పించే మొక్కలు పరాగసంపర్కాన్ని సాధించడానికి అద్భుతమైన అనుకూల వ్యూహమును వృద్ధి చేసుకున్నాయి.
ये परागण को प्राप्त करने के लिए बाह्य कारकों का उपयोग करते हैं। ,ఈ మొక్కలు పరాగ సంపర్కము జరపడానికి బాహ్య కారకములను ఉపయోగిస్తాయి.
क्या आप इस समय अधिक से अधिक बाहरी कारकों की सूची बना सकते हैं?,తమరు ఈ సమయములో అధిక సంఖ్యలో బాహ్య కారకముల జాబితాను తయారుచేయగలరా?
"परागण के प्रकार -- पराग के स्रोत को ध्यान में रखते हुए, परागण को तीन प्रकारों में बाँठ जा सकता है।",పరాగసంపర్కములో రకాలు - పరాగసంపర్క మూలాన్ని ఆధారముగా చేసుకొని పరాగ సంపర్కమును మూడు రకములుగా విభజించవచ్చు.
(क) स्वयुग्मन ( ओटोगैमी ) -- एक ही (उसी) पुष्प में परागकोश से वर्तिकाग्र तक परागकणों का स्थानॉतर है। ,(క) ఆత్మ పరాగ సంపర్కము( ఆటోగమీ) -- ఒక పుష్పములో పరాగ రేణువులు అదే అండాశయము యొక్క కీలాగ్రము వరకు చేరుకోవడము.
"इस प्रकार का परागण उसी पुष्प के अन्दर होता है। एक सामान्य पुष्प में, जहाँ परागकोश एवं वर्तिकाग्र खुलता एवं अनावृत होता है; ","ఒక సామాన్య పుష్పములో, ఎక్కడైతే పరాగ కోశము మరియు కీలాగ్రము తెరుచుకొని మరియు అనావ్రుతముగా ఉంటాయో అటువంటి పుష్పములో ఈ రకమైన పరాగ సంపర్కము జరుగుతుంది."
वहाँ पूर्ण स्वयुग्मन अपेक्षाकृत दुर्लभ होता है। इस प्रकार के पुष्पों में स्वेयुग्मन के लिए पराग एवं वर्तिकाग्र की विमुक्ति के लिए क्रमश: समकालिकता की आवश्यकता होती है। ,ఇక్కడ సంపూర్ణ ఆత్మ పరాగ సంపర్కము జరగడము చాలా కష్టము. ఇటువంటి పుష్పములలో ఆత్మ పరాగ సంపర్కము కోసము పరాగ రేణువులు కీలాగ్రము వరకూ చేరుకోవడానికి ఒక బాహ్య కారకము అవసరము అవుతుంది.
"इसके साथ ही परागकोश एबं वर्तिकाग्र को एक-दूसरे के पास अवस्थित होना चाहिए, ताकि स्व-परागण संपन्‍न हो सके। ","అంతే కాకుండా పరాగ కోశము మరియు కీలాగ్రము ఒకే దగ్గర ఉండాలి, దీని ద్వారా ఆత్మపరాగ సంపర్కము జరుగుతుంది."
"कुछ पादप जैसे कि वायोला (सामान्य पानसी), ओकक्‍्जेलीस तथा कोमेलीनां (कनकौआ) दो प्रकार के पुष्प पैदा करते हैं-- उन्‍्मीलपरागणी पुष्प; अन्य प्रजाति के पुष्पों के समान ही होते हैं, ","కొన్ని సామాన్య పుష్ప జాతులైన వాయోలా(సామాన్య పానేసీ), ఓక్జేలిస్ మరియు కోమెలీనా (కన్కౌవా) జాతులలో రెండు రకములైన పుష్పములు ఉద్భవిస్తాయి -- ఉన్మీల పరాగ పుష్పములు; ఇవి వేరే ప్రజాతి పుష్పముల మాదిరిగానే ఉంటాయి."
जिसके परागकोश एवं वर्तिकाग्र अनावृत होते हैं तथा अनुन्मील्य परागणी पुष्प कभी भी अनावृत नहीं होते हैं,కొన్ని పుష్పములలో పరాగ కోశములు మరియు కీలాగ్రములు అనావృతముగా ఉంటాయి మరియు పుష్పించే మొక్కల పుష్పములలో కూడా కొన్ని సార్లు పుష్పభాగములు బహిర్గతముగా ఉండవు.
"इस प्रकार के पुष्पों में, परागकोश एवं वर्तिकाग्र एक-दूसरे के बिल्कुल नजदीक स्थित होते हैं। ","ఈ రకమైన పుష్పములలో, పరాగ కోశము మరియు కీలాగ్రము ఒకదానికొకటి చాలా దగ్గరగా ఉంటాయి."
जब पुष्प कलिका में परागकोश स्फुटित होते हैं तब परागकण वर्तिकाग्र के सम्पर्क में आकर परागण को प्रभावित छ्‌एर कि आओ करते हैं। ,"పుష్పములలో పరాగ కోశములు స్పష్టముగా ఉన్నప్పుడు, ఆ పరాగ రేణువులు కీలాగ్రమును పరాగ సంపర్కము ద్వారా చేరుకుంటాయి."
अत: अनुन्मील्य परागणी पुष्प सदैव स्वयुग्मक होते हैं क्योंकि यहाँ पर वर्तिकाग्र पट क्रास या पर-परागण अवतरण (अ) स्वपरागित पुष्प (ब) परपरागित पुष्प के अवसर नहीं होते हैं। ,"ఎల్లప్పుడూ ఆత్మపరాగ సంపర్కమునే చేస్తాయి, ఎందుకంటే కీలాగ్రము లేదా పరపరాగ సంపర్కము (అ) ఆత్మ పరాగ పుష్పములు (ఆ) పరపరాగ పుష్పముల అవసరము ఉండదు."
अनुन्मील्य परागणी पुष्य उन्‍्मील परागणी पुष्प सुनिश्चित रूप से (यहाँ तक कि परागण की अनुपस्थित में) बीज पैदा करते हैं। ,పుష్పించే మొక్కలలో పరాగసంపర్క పుష్పములు (అక్కడ పరపరాగ సంపర్కము జరుగక పోయినా) ఖచ్చితంగా విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
क्या आप सोचते हैं कि अनुन्मील्य पौधों को इससे फायदे हें या हानि? क्‍यों? (ख) सजातपुष्पी परागण --- एक ही पादप के एक पुष्प के परागकणों का दूसरे पुष्प के वर्तिकाग्रों तक का स्थानांतरण है। ,దీని వలన వంధ్య మొక్కలకు ప్రయోజనమా లేదా ప్రతికూలత అని మీరు అనుకుంటున్నారా? ఎందుకు? (ఖ) ఆత్మ పరాగసంపర్కం - ఒకే మొక్క యొక్క ఒక పుష్పము యొక్క పుప్పొడి రేణువులు మరొక పువ్వు యొక్క అఓడాశములకు బదిలీ చేయబడుతుంది.
यद्यपि सजातपुष्पी परागण क्रियात्मक रूप से पर परागण है जिसमें एक कारक (एजेंट) सम्मिलित होता है। ,ఆత్మ పరాగసంపర్కం క్రియాత్మకంగా పరాగసంపర్కం అయినప్పటికీ అది ఒక కారకాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
सजातपुष्पी परागण लगभग स्वयुग्मन जैसा ही है; क्योंकि इसमें परागकण उसी पादप से आते हैं।,ఆత్మ పరాగసంపర్కం స్వీయ పరాగ సంపర్కముతో సమానంగా ఉంటుంది; ఎందుకంటే దీనిలో పుప్పొడి రేణువులు అదే మొక్క నుండి వస్తాయి.
(ग) परनिषेत्रन -- इसमें भिन्‍न पादपों के पराग कोश से भिन्‍न पादपों के वर्तिकाग्र तक परागकणों का स्थानांतरण होता है। ,(గ) పరినిషేకము -- దీనిలో విభిన్న మొక్కల పరాగ కోశముల నుండి వేరే మొక్కల కీలాగ్రములకు పరాగరేణువుల రవాణా జరుగుతుంది.
"मात्र यह ही केवल एक प्रकार का परागण है, जिसमें परागण के समय आनुवंशिकत: भिन्‍न प्रकार के परागकणों का आगमन होता है।","ఇది కేవలము ఒక రకమైన పరాగ సంపర్కము, దీనిలో జన్యుపరముగా వివిధ రకములైన పరాగరేణువులు వివిధ మొక్కల నుండి వస్తాయి."
परागण के अभिकर्मक या कारक -- पौधे परागण के कारक या अभिकर्मक के रूप में दो अजीवीय (वायु एवं जल) तथा एक जीवीय (प्राणि) कारक (एजेंट) का उपयोग कर लक्ष्य प्राप्त करते हैं। ,"పరాగ సంపర్కము యొక్క కారకములు -- మొక్కలలో పరాగ సంపర్కమునకు కారకములు రెండు రకములు వాటిలో మొదటిది సజీవ కారకములు(ప్రాణులు), రెండవది నిర్జీవ కారకములు (గాలి మరియు నీరు) వీటి ఉపయోగముల వలన మనము పరాగ సంపర్కము అనే లక్ష్యమును పొందవచ్చు."
अधिकतर पौधे परागण के लिए जीवीय कारकों का उपयोग करते हैं। ,చాలా వరకూ మొక్కలలో పరాగ సంపర్కము కోసము జీవకారకముల వినియోగము జరుగుతుంది.
बहुत कम वायु परागित पादप संघनित पुष्पक्रम तथा स्पष्ट पौथे अजीवीय कारकों का उपयोग करते हैं। ,సంఘటిత పుష్పవిన్యాసము మరియు ఫలములు కలిగిన మొక్కలలో పరాగ సంపర్కము నిర్జీవ కారకములైన గాలి ని ఉపయోగించుకొని జరుగుతుంది.
वायु तथा जल जज 8 दोनों ही कारकों में परागकण का वर्तिकाग्र के संपर्क में आना महज संयोगात्मक घटना है। ,గాలి మరియు నీరు వంటి ఈ రెండు నిర్జీవ కారకముల వినియోగములో పరాగ రేణువులు కీలాగ్రమును చేరుకోవడమనేది చాలా ముఖ్యమైన అంశము.
"इस प्रकार की अनिश्चितता तथा परागकणों के हास से जुड़े 'तथ्यों' की क्षतिपूर्ति हेतु पौधे, बीजांडों की तुलना में, असख्य मात्रा. में परागकण उत्पन्न करते हें।",ఇటువంటి అనిశ్చితి మరియు పరాగ రేణువుల నాశనము వంటి నష్టములను భర్తీ చేయడానికి మొక్కలు అండాశయముతో పోలిస్తే అసంఖ్యాకముగా పరాగరేణువులను ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
अजीवीय परागण में वायु द्वारा परागण सर्वाधिक सामान्य परागण है। ,నిర్జీవ కారకములలో గాలి ద్వారా జరిగే పరాగ సంపర్కము చాలా సాధారణముగా జరిగే పరాగ సంపర్కము.
इसके साथ ही वायु परागण हेतु हल्के तथा चिपचिपाहट रहित परागकणों की जरूरत होती है ताकि वे हवा के झोकों के साथ संचारित हो सकें। ,దీనితో పాటు గాలి ద్వారా జరిగే పరాగసంపర్కము కోసము చాలా తేలికైన మరియు అంటుకొనే స్వభావము లేని పరాగ రేణువుల అవసరము ఉంటుంది ఎందుకంటే అవి ఈ లక్షణములు కలిగి ఉండటము వలన గాలి ద్వారా చాలా సులభముగా రవాణా చేయబడతాయి.
वे अक्सर बेहतर अनावृत पुंकेसर से युक्त होते हैं (ताकि वे आसानी से हवा के बहाव में प्रसारित हो सकें) तथा वृहद एवं प्राय: पिच्छ वर्तिकाग्र युक्त होते हैं ताकि आसानी से वायु के उड़ते परागणों को आबद्ध किया जा सके वायु परागित पुष्पों में प्राय: प्रत्येक अंडाशय में एक अकेला बीजांड तथा एक पुष्प क्रम में असंख्य पुष्प गुच्छ होते हैं। ,"అవి తరచుగా చాలా ఉత్తమమైన అనావృత పురుష కేసరములను కలిగి ఉంటాయి(దాని వలన గాలి ప్రవాహములో చాలా సులభముగా రవాణా కాగలవు) మరియు చాలా పెద్దవైన, జిగురు కలిగిన కీలాగ్రములు కలిగి ఉంటాయి దాని వలన గాలి ద్వారా వచ్చే పరాగ రేణువులు చాలా సులభముగా కీలాగ్రమును చేరుకుంటాయి.వాయు పరాగ సంపర్కము జరిగే పుష్పములలో సాధారణముగా ప్రత్యేక అండాశయములో ఒక అండకోశము మరియు పుష్ప విన్యాసములో అసంఖ్యాకముగా పుష్పములు ఉంటాయి."
"इसका एक जाना-पहचाना उदाहरण भुट्टा (कोर्नकैव) हैं -- आप जो फुंदने (टैसेल) देखते हैं वे कुछ और नहीं, बल्कि वर्तिकाग्र और वर्तिका है जो हवा में झूमते हैं ताकि परागकणों को आसानी से पकड़ सकें। ",వాయు పరాగ సంపర్కమునకు చాలా సర్వసాధారణమైన ఉదాహరణ మొక్కజొన్న-- దానిలో మనము చూసే కుచ్చు లాంటి నిర్మాణము కీలాగ్రమే గాలికి ఊగుతున్నప్పుడు అది సులభముగా పరాగరేణువులను పట్టుకోగలుగుతుంది.
घासों में वायु परागण सर्वथा सामान्य है। पुष्पीपादपों में पानी द्वारा परागण काफी दुर्लभ है। ,"గడ్డిజాతి మొక్కలలో వాయు పరాగసంపర్కము చాలా సహజముగా జరుగుతుంది, పుష్పించే మొక్కలలో నీటి ద్వారా పరాగసంపర్కము జరుగడము చాలా అరుదు."
"यह लगभग 30 वंशों तक सीमित है, वह भी अधिकतर एकबीजपत्री पौधों में। इसके विपरीत, आप स्मरण करें कि निम्नपादप समूह जैसे -- एलगी, ब्रायोफ़ाइट्स तथा टेरिडोफ़ाइट्स आदि के नर युग्मकों के परिवहन (संचार) का नियमित साधन जलही है।","ఇది కేవలము 30 జాతులలో మాత్రమే ఉన్నది, అది కూడా కేవలము ఏక దళ బీజ మొక్కలలో మాత్రమే కనిపిస్తుంది. ఇంతే కాకుండా, మీరు గుర్తు తెచ్చుకుంటే నిమ్న జాతి మొక్కలైన ఆల్గే, బ్రయోఫైటా,మరియు టెరిడోఫైటా వంటి మొక్కలలో పురుష సంయోగ బీజముల రవాణా కు నిర్జీవ కారకమైన నీరే పరాగసంపర్కమునకు కారణము."
"यह विश्वास किया जाता है किकुछ ब्रायोफ़ाइट एवं टैरिडोफ़ाइट्स का विस्तारकेवल इसलिए सीमित है, ",కొన్ని బ్రయోఫైటా మరియు టెరిడోఫైటాల విస్తరణ కేవలము పరిమితము అని విశ్వసిస్తారు.
क्योंकि नर युग्मकोंके परिवहन एवं निषेचन हेतु जल कीआवश्यकता होती है।,ఎందుకంటే వాటిలో పురుష సంయోగబీజముల రవాణా మరియు ఫలదీకరణానికి నీరు అవసరం.
जल परागित पादपोंके कुछ उदाहरण बैलिसनैरिया तथाहाइड्ला जो कि ताजे पानी में उगते हेंऔर अनेकों समुद्र जलीय घासें जैसे --जोस्टेरा आदि हैं।,"నీటి-పరాగసంపర్క మొక్కలకు కొన్ని ఉదాహరణలు బల్లిసెన్నారియా మరియు హైడ్రిల్లా, ఇవి మంచినీటిలో పెరుగుతాయి మరియు జోస్టెరా సముద్రములో పెరిగే నీటి గడ్డిజాతి మొక్క."
सभी जलीय पौधे जलको परागण के लिए उपयोग में नहीं लातेहैं।,అన్ని నీటి మొక్కలు పరాగసంపర్కం కోసం నీటిని ఉపయోగించవు.
अधिकांश जलीय पौधे जैसे कि वाटरहायसिंथ एवं वाटरलिली (मुकुदनी) पानीके सतह पर पैदा होते हैं; ,వాటర్‌ హయాసింత్ మరియు వాటర్‌లీల్లీ (ముకుడ్ని) వంటి చాలా నీటి మొక్కలు నీటి ఉపరితలంపై పెరుగుతాయి.
"और इनकापरागण कीटों एवं वायु से होता है, जैसाकि अधिकतर थलीय पादपों में होता है।","మరియు వీటిలో పరాగసంపర్కము కీటకములు మరియు గాలితో జరుగుతుంది, ఇవి ఎక్కువగా థాలోఫైటా మొక్కలలో జరుగుతుంది."
एक प्रकार के जलीय परागण में मादा पुष्पएक लंबे डंठल (वृंत) द्वारा जल की सतहपर आ जाते हैं और नर पुष्प या परागकणपानी की सतह पर अवमुक्त होकर आजाते हैं उदाहरणार्थ -- बैलीसनेरिया लंबेडंठल के साथ जल धाराओं में निष्क्रियरूप से बहते रहते हैं।,"ఒక రకమైన జల పరాగసంపర్కంలో, స్త్రీ పుష్పము పొడవైన కొమ్మ ద్వారా నీటి ఉపరితలంపైకి వస్తాయి మరియు పురుష పుష్పము లేదా పుప్పొడి రేణువులు నీటి ఉపరితలంపై స్వేచ్ఛగా విడుదలవుతాయి. ఉదాహరణకు, బైలిస్నేరియా పొడవైన కొమ్మలతో నీటి ప్రవాహాలలో నేర్పుగా ప్రవహిస్తుంది."
इनमें से कुछेक संयोगात्मक रूप से मादापुष्प एवं वर्तिकाग्र तक पहुँच जाते हैं।,వీటిలో కొన్ని సంయోగాత్మకముగా మత్తు స్వభావము కలిగిన పుష్పములు మరియు కీలాగ్రము వరకూ చేరుకుంటాయి.
एकअन्य समूह के जलीय परागण वाले पादपों;जैसे कि समुद्री घासों (सीग्रासेस) में मादापुष्प जल के सतह के नीचे ही पानी मेंडूबा रहता है और परागकणों को जल केअंदर ही अवमुक्त किया जाता है।,"సముద్రపు గడ్డిజాతి మొక్కలలో జల పరాగసంపర్కము మొక్కల యొక్క మరొక సమూహంలో, నీటి ఉపరితలం క్రింద మునిగి ఉంటుంది మరియు ఆ పరాగ రేణువులు నీటిలోనే విడుదలవుతాయి."
"इसप्रकार की बहुत सारी प्रजातियों के परागकण (अ) वैलिसनेरिया में जल द्वारा परागणलंबे, फीते जैसे होते हैं तथा जल के भीतर (ब) कौट परागणनिष्क्रिय रूप से बहते रहते हैं, ",అనేక జాతుల మొక్కలలో నీటి ద్వారా పరాగ సంపర్కము జరిగే మొక్కలు (ఎ) వేలిస్నేరియా జాతి మొక్కలలో పరాగరేణువులు చాలా పొడవుగా ఒక నాళికాకారములో ఉంటాయి మరియు అవి నీటిలోపల (బి) కౌట్ పరాగ రేణువులు వాటి ప్రమేయము లేకుండా ప్రవహిస్తాయి.
इनमें सेकुछेक वर्तिकाग्र तक पहुँच जाते हैं और परागण पूरा होता है।,వీటిలో కొన్ని కీలాగ్రమునకు చేరుకుంటాయి మరియు ఆ విధముగా పరాగసంపర్కము పూర్తవుతుంది.
जल परागित अधिकतर प्रजातियोंमें परागकणों को पानी के भीतर गीले श्लेष्मक आवरण द्वारा संरक्षित रखा जाता है।,"చాలా నీటి పరాగసంపర్క జాతులలో, పరాగ సంపర్కాలు నీటి అడుగున శ్లేష్మపు పొర ద్వారా సంరక్షించ బడతాయి."
वायु एवं जल परागित पुष्प न तो बहुत रंग युक्त होते हैं और न ही मकरद पैदा करतेहैं।,గాలి మరియు నీటి ద్వారా పరాగసంపర్కము జరిగే పుష్పములు రంగురంగులవి కావు లేదా మకరందమును ఉత్పత్తి చేయవు.
इसका क्या कारण हो सकता है? अधिकतर पुष्पीय पादप परागण के लिए प्राणियों को परागण कर्मक/कारक के रूपमें उपयोग करते हैं।,దీనికి కారణం ఏమయి ఉండవచ్చు? చాలావరకు పుష్పించే మొక్కలు పరాగసంపర్కము జరపడానికి జంతువులను పరాగసంపర్క కారకములుగా ఉపయోగిస్తాయి.
"मधुमक्खियाँ, भौरे, तितलियाँ, बर्र, चीटियाँ, शलभ या कीट, पक्षी (शकखोरा तथा गुंजनपक्षी) तथा चमगादड़ आदि सामान्य परागणीय अभिकर्मक हें।","తేనెటీగలు, తుమ్మెదలు, సీతాకోక చిలుకలు, బర్, చీమలు, చిమ్మటలు లేదా కీటకములు, పక్షులు (షక్కోరా మరియు హమ్మింగ్‌ బర్డ్) మరియు గబ్బిలాలు వంటివి సాధారణ పరాగసంపర్క కారకాలు."
"प्राणियों में कीट-पतंग विशेष रूप से मधुमक्खी, प्रधान जीवीय परागण कर्मक हैं।","జీవులలో, కీటకాలు-చిమ్మటలు ముఖ్యంగా తేనెటీగలు, జీవసంబంధమైన పరాగసంపర్క కారకాలు."
यहाँ तक कि बडे नर -- वानरगण के प्राणी (लीमर या लेम्यूर) वृक्षवासी (शाखा चारी) कृतक और यहाँ तक कि सरीसूपवर्ग (गीको छिपकली तथा उपवन छिपकली) भी कुछ प्रजाति के पादपों के परागण के लिए सक्रिय पाए गए हैं।,కొన్ని పురుష మొక్కలలో పరాగసంపర్కం కోసం పెద్ద మగ-కోతులు (లీమర్స్ లేదా లెమ్యూర్) చెట్ల కొమ్మల/శాఖల పై నివసించే జంతువులు (శాఖ చరియాలు) మరియు సరీసృపాలు (గెక్కో బల్లులు మరియుతోట బల్లులు) కూడా చురుకుగా ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది.
प्राय: प्राणि परागित पादपों के पुष्प एक विशिष्ट प्रजाति के प्राणि के लिए विशेष रूप से अनुकूलित होते हैं।,తరచుగా జంతుశాస్త్ర పరాగసంపర్క మొక్కల పువ్వులు ప్రత్యేకంగా ఒక నిర్దిష్ట జాతి యొక్క ప్రాణులకు అణుగుణముగా ఉంటాయి.
"अधिकतर कीट परागित पुष्प बडे, रंगीन पूर्ण सुगंध युक्त तथा मकरंद से भरपूर होते हैं।","చాలా క్రిమి పరాగసంపర్కపుష్పములు పెద్దవి, ఆకర్షణీయమైన రంగులతో, సుగంధములు వెదజల్లుతూ మరియు మకరందములతో నిండి ఉంటాయి."
जब पुष्प छोटे होते हैं तब अनेक पुष्प एक पुष्पवृत में समूह बद्ध होकर अधिक उभर आते हैं।,పుష్పములు చిన్నవిగా ఉన్నప్పుడు అనేక అధిక పుష్పములు కలిసి ఒక సమూహముగా ఏర్పడతాయి.
प्राणि रंगों एवं/अथवा सुगंध (महक) के कारण पुष्पों की ओर आकर्षित होते हैं।,"ప్రాణులు సుందరమైన రంగులు, సువాసనల కారణముగా పుష్పముల వైపు ఆకర్షితమవుతాయి."
"मक्खियों एवं बीटलों से परागणित होने वाले पुष्प मलिन गंध स्रावित करते हैं, जिससे ये प्राणी आकर्षित होते हैं।",తేనెటీగలు మరియు తుమ్మెదల ద్వారా పరాగ సంపర్కము జరిగే పుష్పములు సుగంధములను స్రవిస్తాయి. ఈ కారణంగా ఆ కీటకాలు వాటి పై ఆకర్షితమవుతాయి.
प्राणियों से भेंट जारी रखने के लिए पुष्पों कों कुछ लाभ या पारितोषिक उपलब्ध कराना होता है।,"ప్రాణులతో సంపర్కము కోసము పుష్పములు ప్రాణులకు కొంత ఆకర్షణ, బహుమతులు వంటి ప్రయోజనములను అందించవలసి ఉంటుంది."
मकरंद और परागकण फूलों द्वारा प्रदत्त आम पारितोषिक हैं।,మకరందము మరియు పుప్పొడి రేణువులు పుష్పములు ప్రాణులకు అందించే సాధారణ బహుమతులు.
इस पारितोषिकों को पाने के लिए प्राणि आगंतुकों को परागकोश तथा वर्तिकाग्र के संपर्क में आना पड़ता है।,ఈ బహుమతులను పొందడానికి ప్రాణులకు పరాగ కోశము మరియు కీలాగ్రములతో సంపర్కమునకు రావాల్సి ఉంటుంది.
"प्राणि के शरीर पर परागकणों का एक आवरण सा चढ़ जाता है, जो प्राणि परागित फूलों में प्रायः चिपचिपा होता है।","జంతువు యొక్క శరీరం పరాగరేణువుల యొక్క పొరతో కప్పబడి ఉంటుంది, అనగా ఆ ప్రాణి పరాగ సంపర్క పుష్పములకు బహుశా అంటుకుపోతుంది."
जब परागकणों से लिप्त प्राणि वर्तिकाग्र के संपर्क में आता है तो यह परागण पूरा करता है।,ఎప్పుడైతే పరాగ రేణువులు అతుక్కున్న ప్రాణి కీలాగ్రమునకు ఎప్పుడు సంపర్కములోనికి వస్తుందో అప్పుడు ఈ పరాగసంపర్క ప్రక్రియ పూర్తవుతుంది.
कुछ पुष्प प्रजातियों में यह पुरस्कार अंडा देने की सुरक्षित जगह के रूप में होता है।,కొన్ని పుష్ప జాతులలో ఈ కీలాగ్రము పక్షులు గ్రుడ్లు పెట్టడానికి ఒక సురక్షితమైన ప్రదేశముగా కూడా ఉంటుంది.
एक उदाहरण एमोरफोफेलस का लंबोतर- पुष्प (पुष्प स्वतः लगभग 6 फुट ऊँचा होता है)।,అమోర్ఫోఫాలస్ యొక్క పొడవైన కాండం కలిగిన పుష్పము దీనికి ఒక ఉదాహరణ (ఈ పుష్పము సుమారుగా కూడా 6 అడుగుల ఎత్తు కలిగి ఉంటుంది).
ठीक ऐसा ही एक सह-संबंध शलभ की एक प्रजाति और युका पादप के बीच होता है जहाँ दोनों ही प्रजाति-शलभ एवं पादप बिना एक दूसरे के बिना अपना जीवन चक्र नहीं पूरा कर सकते हैं।,"సరిగ్గా అటువంటి సహసంబంధమే కీటకముల ఒక జాతిలోనూ మరియు యుక్కా అనే ఒక మొక్క మధ్య ఉంటుంది, అక్కడ ఈ రెండు అనగా కీటకము మరియు మొక్క పరస్పర సహకారము లేనిదే తమ తమ జీవితకాల చక్రములను పూర్తి చేయలేవు."
इसमें शलभ अपने अंडे पुष्प के अंडाशय के कोष्ठक में देती है।,"ఇందులో, చిమ్మట పురుగులు తన గుడ్లను పుష్పము యొక్క అండాశయంలో పెడతాయి."
जबकि इसके बदले में वह शलभ द्वारा परागित होता है।,దానికి బదులుగా ఆ మొక్క చిమ్మట పురుగుల ద్వారా పరాగసంపర్కము చెందుతుంది.
शलभ का लारवा अंडे से बाहर तब आता है जब बीज विकसित होना प्रारंभ होता है।,విత్తనం అభివృద్ధి చెందడం ప్రారంభించినప్పుడు మాత్ లార్వా గుడ్డు నుండి బయటకు వస్తుంది.
"क्यों न आप निम्नलिखित पादपों (या कोई भी जो उपलब्ध हो) के पुष्पों का अवलोकन करें जैसे खीर, आम, पीपल, धनिया, पपीता, प्याज, लोबिया, कपास, तंबाकू, गुलाब, नींबू, यूकेलिप्टस, केला आदि।","ఖీర్, మామిడి, రావి, కొత్తిమీర, బొప్పాయి, ఉల్లిపాయ, కౌపీయా, ప్రత్తి, పొగాకు, గులాబీ, నిమ్మ, యూకలిప్టస్, అరటి మొదలైన మొక్కల పుష్పములను ఒక సారి ఎందుకు సందర్శించకూడదు?"
यह पता करने की कोशिश करें कि इन पुष्पों के पास कौन से प्राणि आते हैं और क्‍या वे परागण कर सकते हैं? ,ఈ పుష్పముల దగ్గర కు ఏ జంతువులు వస్తాయో మరియు వాటిలో ఏ ప్రాణులు పరాగసంపర్కమును చేయగలవు? అనే విషయమును తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నించండి.
"आप को धैर्य के साथ कुछ दिनों तक, भिन्‍न-भिन्‍न समयों पर उन्हें देखना होगा।","కోసము మీరి కొన్ని రోజులు, వేర్వేరు సమయాల్లో వాటికోసము సహనముతో ఎదురు చూడాలి."
आप यह देखने की भी कोशिश करें कि क्‍या उस पृष्प तक आने वाले (भ्रमणकारी) ग्राणि तथा एक पुष्प की विशिष्टता के बीच कोई सह सम्बद्धता है या नहीं।,ఆ పుష్పము వరకూ వచ్చేకీటకము లేదా ప్రాణి మరియు ఆ పుష్పముకు ఉన్న ప్రత్యేకతకు మధ్య ఏదైనా పరస్పర సంబంధము ఉందా అనే విషయాన్ని తెలుసుకోవడానికి మీరు ప్రయత్నించాలి.
परागकोश एवं वर्तिकाग्र के संपर्का में आने वाले भ्रमणकर्वा प्राणि का ध्यानपूर्वक अवलोकन करें जो परागण को पूरा करता हो।,పరాగసంపర్కాన్ని పూర్తిచేసే ప్రక్రియలో పరాగకోశము మరియు కీలాగ్రమునకు సంపర్కమునకు వచ్చే కీటకములను జాగ్రత్తగా గమనించండి.
बहुत सारे कीट या भ्रमणकर्ता बिना परागण किए पराग या मकरंद का भ्रक्षण कर लेते हैं।,చాలావరకూ కీటకాలు పరాగసంపర్కం కోసము కాకుండా పుప్పొడి లేదా మకరందమును సేవించడానికి వస్తాయి.
अत: ऐसे आगतुकों या भ्रमणकारियों को पराग/मकरद दस्यु के रूप में संदर्थित किया जाता है।,"అందువల్ల, అటువంటి కీటకములను పుప్పొడి/మకరంద సేవకుల రూపములో చూడటము జరుగుతుంది."
"आप शायद परागणकारियों को पहचान सके या न पहचान सकें, पर आप निश्चित रूप से अपने प्रयास में आनंद प्राप्त करेंगे।","మీరు పరాగ సంపర్క కారకములను గుర్తించవచ్చు లేదా గుర్తించకపోవచ్చు, కానీ మీరు ఖచ్చితంగా మీ అన్వేషణలో ఆనందమును పొందుతారు."
बहिःप्रजनन युक्तियाँ -- अधिकतर पुष्पीय पादप उभयलिंगी पुष्पों एवं परागकणों को उत्पन्न करते हैं जो बहुत हद तक उसी पुष्प के वर्तिकाग्र के संपर्क में आते हैं।,"బాహ్యప్రత్యుత్పత్తి పద్ధతులు - చాలా వరకూ పుష్పించే మొక్కలు ద్విలింగ పుష్పములు మరియు పరాగ రేణువులను ఉత్పత్తి చేస్తాయి, అవి చాలా వరకూ అదే పుష్పము యొక్క కీలాగ్రముతో సంపర్కమునకు వస్తాయి."
निरंतर व परागण के फलस्वरूप प्रजनन में अन्त: प्रजनन अवनमन होता है।,నిరంతర మరియు పరాగసంపర్కం ఫలితంగా పునరుత్పత్తిలో సంతానోత్పత్తి జరుగుతుంది.
पुष्पीय पादपों ने बहुत सारे ऐसे साधन या उपाय विकसित कर लिए हैं जो स्वपरागण को हतोत्साहित एवं परपरागण को प्रोत्साहित करते हैं।,పుష్పించే మొక్కలు ఆత్మ-పరాగసంపర్కము జరుగకుండా పరపరాగ సంపర్కాన్ని ప్రోత్సహించే అనేక మార్గాలను లేదా చర్యలను అభివృద్ధి చేశాయి.
कुछ प्रजातियों में पगाग अवमुक्ति एवं वर्तिकाग्र ग्राह्मता समकालिक नहीं होती है या तो वर्तिकाग्र के तैयार होने से पहले ही पराग अवमुक्त कर दिए जाते हैं या फिर परागों के झड़ने से काफी पहले ही वर्तिकाग्र ग्राह्य बन जाता है।,"కొన్ని జాతుల పుష్పించే మొక్కలలో పరాగ రేణువుల రవాణా మరియు కీలాగ్రము యొక్క స్వీకరణ ఒకేసారి జరగదు, కీలము సిద్ధమయ్యే ముందు పుప్పొడి విడుదల అవుతుంది, లేదా పుప్పొడి బదిలీకు ముందే కీలాగ్రము స్వీకర్తగా మారుతుంది."
कुछ प्रजातियों में परागकोश एवं वर्तिकाग्र भिन्‍न स्थानों पर अवस्थित होते हैं।,కొన్ని జాతులలో పరాగ కోశములు మరియు కీలాగ్రము వేర్వేరు స్థానములలో ఉన్నాయి.
जिससे उसी पादप में पराग वर्तिकाग्र के संपर्क में नहीं आ पाते हैं।,దాని వలన అదే మొక్కలో పరాగ రేణువులు కీలాగ్రము సంపర్కమునకు రాకపోవచ్చు.
दोनों ही युक्तियाँ स्वयुग्मन रोकती हें।,రెండు ప్రక్రియలు ఆత్మ పరాగసంపర్కమును నిరోధిస్తాయి.
अन्त: प्रजनन रोकने का तीसरा साधन स्व-असामंजस्य है।,సంతానోత్పత్తిని నివారించడానికి మూడవ సాధనము సమ్మతము కానిది.
यह एक वंशानुगत प्रक्रम तथा स्वपरागण रोकने का उपाय है।,ఇది వంశపారంపర్య ప్రక్రియ మరియు ఆత్మపరాగ సంపర్కమును ఆపడానికి ఒక మార్గం.
उसी पुष्प या उसी पादप के अन्य पुष्प से जहाँ बीजांड के निषेचन को पराग अंकुरण या स्त्रीकेसर में परागनलिका वृद्धि को रोका जाता है।,అదే పుష్పము లేదా అదే మొక్క పైనున్న వేరొక పుష్పముతో అండాశయ ఫలదీకరణను లేదా అండకోశములో పరాగకోశముల అభివృద్ధిని నిరోధించవచ్చు.
"स्वपरागण को रोकने के लिए एक अन्य साधन है, एकलिंगीय पुष्पों का उत्पादन।",ఆటోఫాగీని నివారించడానికి మరొక సాధనం ఏకలింగ పుష్పములను ఉత్పత్తి చేయడము.
अन्य बहुत सारी प्रजातियों जेसे पपीता में नर एवं मादा पुष्प भिन्‍न पादपों पर होते हें अर्थात्‌ प्रत्येक पादप या तो मादा या नर है (एकलिंगाश्रयी )।,"బొప్పాయి వంటి అనేక ఇతర జాతులు వేర్వేరు మొక్కలపై స్త్రీ మరియు పురుష పుష్పములను కలిగి ఉంటాయి, అంటే ప్రతి మొక్క స్త్రీ మొక్క లేక పురుష మొక్క అనగా అవి ఏకలింగ పుష్పములను కలిగి ఉండే మొక్కలు."
यह परिस्थिति स्वपरागण तथा सजातपुष्पी परागण दोनों को अवरोधित करती हें।,ఈ పరిస్థితి ఆత్మ పరాగసంపర్కం మరియు స్వజాతి పుష్ప పరాగసంపర్కం రెండింటినీ అడ్డుకుంటుంది.
पराग-स्त्रीकेसर संकर्षण (पारस्परिकक्रिया ) -- परागण बिल्कुल सही प्रकार के परागकणों का स्थानांतरण सुनिश्चित नहीं कराता है (ठीक उसी प्रजाति का सुयोग्य पराग वर्तिकाग्र तक पहुँचे)।,పుప్పొడి-అండకోశముల పరస్పర చర్య - పరాగసంపర్కం ద్వారా సరైన రకం పుప్పొడి బదిలీ నిర్ధారింపబడదు (అదే జాతి యొక్క నణ్యమైన పుప్పొడీ కీలాగ్రమునకు చేరుకుంటుంది).
"प्रायः गलत प्रकार के पराग भी उसी वर्तिकाग्र पर आ पड़ते हें (जिसमें ये, या तो उसी पादप से होते हैं या फिर अन्य पादप से; (यदि वह स्व परागण के अयोग्य है)।",ఒక్కోసారి తప్పుడు రకపు పరాగ రేణువులు అదే కీలాగ్రము పై వచ్చి పడవచ్చు (ఆ పరాగ రేణువులు అదే మొక్కకు సంబంధించినవి అయి ఉండవచ్చు లేదా వేరే మొక్కవి కావచ్చు; (ఒకవేళ అవి ఆత్మ పరాగసంపర్కము నకు అయోగ్యమైనవి.)
स्त्रीकेसर में यह सक्षमता होती है कि वह पराग को पहचान सके कि वह उसी वर्ग के सही प्रकार का पराग (सुयोग्य) है या फिर गलत प्रकार का (अयोग्य) है।,"స్తీ కేసరములలో రాలిన పరాగరేణువులు అదే జాతికి చెందినవి, అనగా యోగ్యత కలిగినవా లేక తప్పుడు రకము, అనగా అయోగ్యమైన పరాగ రేణువులా అని గుర్తించగలిగే సమర్థత ఉంటుంది."
यदि पराग सही प्रकार का होता है तो स्त्रीकेसर उसे स्वीकार कर लेता है तथा परागण-पश्च घटना के लिए प्रोत्साहित करता है जो कि निषेचन की ओर बढ़ता है।,ఒకవేళ ఆ పరాగ్రేణువులు యోగ్యమైనవి అయితే స్త్రీ కేసరములు వాటిని స్వీకరిస్తాయి మరియు పరాగసంపర్కములో తదుపరి దశకు మరియు ఫలదీకరణ జరగడానికి ప్రోత్సహిస్తాయి.
यदि पराग गलत प्रकार का होता है तो स्त्रीकेसर वर्तिकाग्र पर पराग अंकुरण या वर्तिका में पराग नलिका वृद्धि रोककर पराग को अस्वीकार कर देता है।,ఒక వేళ పరాగరేణువులు అయోగ్యమైనవి అయితే స్త్రీ కేసరములు కీలాగ్రము పై పరాగరేణువుల అంకురము లేదా కీలములో పరాగ నాళిక యొక్క వృద్ధిని నిరోధించి ఆ పరాగరేనువులను తిరస్కరిస్తుంది.
"एक स्त्रीकेसर द्वारा पराग के पहचानने की सक्षमता उसकी स्वीकृति या अस्वीकृति द्वारा अनुपालित होती है, जो परागकणों एवं स्त्रीकेसर के बीच निरंतर संवाद का परिणाम है।","పుప్పొడిని గుర్తించే అండకోశము యొక్క సామర్ధ్యం దాని అంగీకారం లేదా నిరాకరణ ద్వారా నిర్ధారించబడుతుంది, ఇది పరాగ రేణువులు మరియు అండకోశముల మధ్య జరిగే నిరంతర సంభాషణ యొక్క ఫలితం."
इस संवाद की मध्यस्थता स्त्रीकेसर तथा पराग के रासायनिक घटकों के संकर्षण द्वारा होता है।,ఈ సంభాషణ యొక్క మధ్యవర్తిత్వము స్త్రీ కేసరము మరియు పుప్పొడి యొక్క రసాయన కారకముల ప్రసారం ద్వారా జరుగుతుంది.
अभी हाल ही में कुछ वनस्पति विज्ञानियों ने स्त्रीकेसर एवं पराग के घटकों को पहचाना है तथा उनके बीच संकर्षण (परस्परक्रिया) को स्वीकृति या अस्वीकृति के अनुपालन से जाना है।,"ఇటీవల, కొంతమంది వృక్షశాస్త్రజ్ఞులు స్త్రీ కేసరము మరియు పుప్పొడి యొక్క భాగాలను గుర్తించారు మరియు వాటి మధ్య పరస్పర చర్య అంగీకారం లేదా తిరస్కరణ అనేది తెలుసుకున్నారు."
जैसा कि पहले बताया जा चुका है; सुयोग्य परागण के अनुपालन में; ,ముందుగానే చెప్పబడినట్లుగా; అర్హత గల పరాగసంపర్కానికి అనుగుణంగా;
परागकण वर्तिकाग्र पर जनित होते हैं ताकि एक जनन छिद्र के माध्यम से एक परागनलिका उत्पन्न हो।,"పరాగ రేణువులు కీలాగ్రము పై పడతాయి, తద్వారా ఒక సూక్ష్మ రంధ్రము ద్వారా పరాగనాళికలోనికి చేరుకుంటాయి."
पराग नलिका वर्तिकाग्र तथा वर्तिका के ऊतकों के माध्यम से वृद्धि करती है और अंडाशय तक पहुँचती है।,పరాగ నాళిక కీలాగ్రము మరియు కీలముల కణజాలాల ద్వారా పెరుగుతుంది మరియు అండాశయంకు చేరుకుంటుంది.
आप याद करें कि कुछ पादपों में परागकण दो कोशीय स्थिति में (एक कायिक कोशिका तथा दूसरी जनन कोशिका) झड़ते हैं।,"కొన్ని మొక్కలలో, పరాగ రేణువులు ద్వయస్థితి అనగా రెండు కణాల స్థితిలో (ఒకటి జీవ కణము మరొకటి బీజ కణం) అండాశయములోనికి పడతాయి."
"(अ) परागकणों का वर्तिकाग्र पर अंकुरण (ब) वर्तिका में पपग नलिकाओं की वृद्धि (स) स्त्रीकेसर के अनुप्रस्थ (लंब) काट में पराग नलिका की वृद्धि दिख रही है, (द) एक अंड सम्मुचय के वृहद्‌ दृश्य पटल पर एक सहाय कोशिका के तंतुमय सम्मुचय में पराग नलिका का प्रवेश दिखता है।","(ఎ) కీలాగ్రము పై పరాగరేణువుల అంకురోత్పత్తి (బి) క్లీలములో పరాగ నాళికల వృద్ధి (సి) కీలము యొక్క విలోమ కోతలో (లంబము) పరాగ నాళిక పెరుగుదల కనిపిస్తుంది, (డి) ఒక అండ సమూహం యొక్క విస్తృత దృష్టి అండన్యాసము పై ఒక సహాయక కణము తంతువుల సమూహము ద్వారా పరాగ నాళికలోనికి ప్రవేశిస్తుంది."
(३) एक सहाय कोशिका में नर युग्मक का स्खलन एवं शुक्राणु की गतिशीलता -- जो एक अंडे में तथा दूसरी केंद्रीय कोशिका में हैं।,(ఇ) ఒక సహాయక కణంలో పురుష సంయోగ బీజముల స్ఖలనము మరియు శుక్ర కణముల చలనము - ఇవి ఒకటి అండములో మరియు మరొకటి కేంద్ర కణంలో ఉంటాయి.
इस प्रकार के पादपों में जनन कोशिका विभाजित होती है और वर्तिकाग्र में परागनलिका की वृद्धि के दौरान दो नर युग्मकों की रचना करती है।,"ఈ రకమైన మొక్కలలో, బీజ కణము విభజింపబడుతుంది మరియు కీలాగ్రములో ఉన్న పరాగనాళిక అభివృద్ధి జరుగుతున్నసందర్భములో రెండు పురుష సంయోగ బీజములను ఏర్పరుస్తుంది."
"जिन पादपों में पराग तीन कोशीय स्थिति में होते हैं, वहाँ परागनलिका शुरूआत से ही दो नर युग्मकों को ले जाती है।","పరాగ రేణువులు త్రయ స్థితికములో అనగా మూడు కణాల స్థితిలో ఉన్న మొక్కలలో, పరాగ నాళికలు ఆరంభము నుండే రెండు పురుష సంయోగ బీజములను తీసుకుంటుంది."
"परागनलिका अंडाशय में पहुँचने के पश्चात्‌, बीजांड द्वार के माध्यम से बीजांड में प्रविष्ट करती है और तत्पश्चात्‌ तंतुमय समुच्चय के माध्यम से एक सहाय कोशिका में हिला प्रविष्ट करती है।","అండాశయానికి చేరుకున్న తరువాత, అండద్వారము (మైక్రో పైల్) ద్వారా అండాశయంలోకి ప్రవేశిస్తుంది మరియు తదుపరి తంతు సమూహము ద్వారా సహాయక కణంలోకి పరాగరేణువు ప్రవేశిస్తుంది."
हाल ही के बहुत सारे अध्ययन यह दर्शाते हैं कि सहाय कोशिका के बीजांडद्वारी हिस्से पर उपस्थित तंतुरूपसमुच्चय पराग नलिका के प्रवेश को दिशा निर्देशित करती है।,సహాయక కణం యొక్క అండద్వార భాగములో ఉన్న తంతురూప సమూహములు పరాగ నాళిక యొక్క ప్రవేశ దిశను నిర్ధారిస్తాయని అనేక ఇటీవలి అధ్యయనాలు నిరూపించాయి.
वर्तिकाग्र पर पराग अवस्थित होने से लेकर बीजांड में पराग नलिका के प्रविष्ट होने तक की सभी घटनाओं को परागस्त्रीकेसर संकर्षण के नाम से संबोधित किया जाता है।,కీలాగ్రము చేరుకున్నప్పటి నుండి అండాశయమును పరాగనాళిక చేరుకునేవరకూ జరిగే అన్నిఘటనలనూ పరాగాండకోశ సంక్రమణ అంటారు.
जैसा कि पहले भी बताया गया है पराग-स्त्रीकेसर संकर्षण एक गतिक प्रक्रम है जिसमें पराग पहचान के साथ पराग को प्रोन्नति या अवनति द्वारा अनुपालन सम्मिलित है।,"ముందు చెప్పుకున్నట్లుగా పరాగ అండకోశ సంక్రమణము ఒక క్రమపద్ధతిలో జరిగే ప్రక్రియ, దీనిలో పరాగరేణువును పోల్చుకోవడముతో పాటు పరాగరేణువు యొక్క స్వీకరణ లేదా తిరస్కృతి ద్వారా పరాగరేణువును ప్రోత్సహించడము జరుగుతుంది."
"इस क्षेत्र के बारे में ज्ञान प्राप्त करने से पादप प्रजनकों को पराग-स्त्रीकेसर संकर्षण के हेर-फेर में, यहाँ तक कि अयोग्य परागण से अपेक्षित संकर (जाति) प्राप्त करने में मदद प्राप्त होगी।","ఈ రంగము గురించి తెలుసుకోవడము కోసము మొక్కల జాతులలో పరాగాండకోశ సంక్రమణములో తారుమారులలో, అనగా అయోగ్య పరాగరేణువులను ఉపేక్షించి సంకరజాతిని పొందడములో సహాయము లభిస్తుంది."
"आप एक काँच की पट्टी (स्लाइड) पर जल शर्करा घोल (10 प्रतिशत घोल) की एक बूँद पर मटर, चना (चिकपी), क्रोटालेरिया, बालसम (गुलमेंहदी) तथा विनका (सदाबहार) के पुष्पों से कुछ पराग झाड़ कर गिराने के पश्चात्‌ पराग जनन का अध्ययन आसानी के साथ कर सकते हैं।","ఒక గ్లాస్ స్లైడ్‌లో నీటి చక్కెర ద్రావణం (10 శాతం ద్రావణం) తీసుకొని ఒక చుక్క ద్రావణము పై బఠానీ, శనగలు, క్రొటలేరియా, రోజ్ మేరీ మరియు వింకా (ఎల్లప్పుడూ పుష్పించే మొక్కలు) యొక్క పరాగరేణువులు ఆ ద్రావణము పై వేసినప్పుడు వాటి ఆవిర్భావము గురించిన అధ్యయనము మనకు చాలా సులభమవుతుంది."
स्लाइड पर इन्हें रखने के 15 से 30 मिनट के बाद स्लाइड को कम शक्ति (लो पावर) के लेंस वाले सूक्ष्मदर्शी यंत्र पप रखकर अवलोकित करें।,స్లైడ్ పై వీటిని పెట్టిన తరువాత 15 నుండి 30 నిముషముల తరువాత ఒక తక్కువ శక్తి కలిగిన సూక్ష్మదర్శిని సహాయముతో ఆ స్లైడ్ను పరిశీలించండి.
बहुत संभव है कि आप परागकणों से निकलती हुई पराग नलिकाओं को देख पाएँ।,దానిలో మనము పరాగరేణువుల నుండి పరాగ కోశములు వృద్ధి చెందడమును గమనించవచ్చు.
जैसा कि आप अध्याय-9 में पादप जनन के बारे में पढ़ेंगे कि एक प्रजनक भिन्न प्रजातियों के संकरण (क्रासिंग) में तथा वाणिज्यिक रूप से सर्वोत्तम श्रेणी के अपेक्षित विशिष्टता वाले जनन सम्पाक्‌ में रूचि रखते हैं।,"మొక్కల పెంపకం గురించి మీరు అధ్యాయము-9లో చదువుకున్నట్లుగా, ఒక మొక్కల పెంపకముదారుడు వివిధ జాతుల సంక్రమణము మరియు వాణిజ్యపరంగా కావాల్సిన సర్వోత్తమ లక్షణములు కలిగిన మొక్కల పెంపకంపై ఆసక్తిని కలిగి ఉంటాడు."
कृत्रिम संकरीकरण फसल की उन्नति या प्रगतिशीलता कार्यक्रम के लिए एक प्रमुख उपागम है।,కృత్రిమ సంకరణ పద్ధతులు పంట యొక్క అధిక దిగుబడి మరియు అభివృద్ధి కోసము చాలా ముఖ్యమైన పద్ధతి.
"इस प्रकार के संकरण प्रयोगों हेतु, यह सुनिश्चित करना महत्त्वपूर्ण है कि केवल अपेक्षित परागों का उपयोग परागण के लिए किया जाए तथा वर्तिकाग्र को संदूषण (अनापेक्षित -परागों) से बचाया जाए।","ఈ విధముగా సంకరణ ప్రయోగముల కోసము, కేవలము ఉపేక్షించబడిన పరాగరేణువులను మాత్రమే ఈ పరాగసంపర్కము కోసము ఉపయోగిచడము మరియు కీలాగ్రము యొక్క కాలుష్యము (అనుపేక్షిత పరాగరేణువుల) నుండి రక్షింపబడటము జరుగుతుంది."
यह उपलब्धि केवल बोरावस्त्र तकनीक (बैगिंग टेकनीक) तथा विपुंसन तकनीक द्वारा पाई जा सकती है।,బోరావాస్ట్రా (బ్యాగింగ్ టెక్నిక్) మరియు అబ్లేషన్ టెక్నిక్ ద్వారా మాత్రమే ఈ విజయాన్ని సాధించవచ్చు.
यदि कोई मादा जनक द्विलिंगी पुष्पधारण करता है तो पराग के प्रस्फुटन से पहले पुष्प कलिका से पराग कोश के निष्कासन हेतु एक जोड़ा चिमटी का इस्तेमाल आवश्यक होता है।,"ఒక వేళ ఏదైనామొక్క ద్విలింగ పుష్పమైతే, పరాగరేణువు వికసించడానికి ముందు పుష్పగుచ్ఛము నుండి పరాగరేణువులను తొలగించడానికి ఒక జత పట్టకార్లు ఉపయోగించడం అవసరం."
इस चरण को विपुंसन के रूप में संदर्भित किया जाता है।,ఈ దశను వింపుసన దశ రూపంలో సూచిస్తారు.
विपुसित पुष्पों को उपयुक्त आकार की थैली से आवृत किया जाना चाहिए जो सामान्यत: बटर पेपर (पतले कागज़) की बनी होती है।,వికసించిన పుష్పము లను వాటికి పరిమాణమునకు సాధారణంగా వెన్న కాగితం (పలుచటి కాగితము)తో తయారు చేసిన ఆ వృతంతో కప్పి ఉంచడం జరుగుతుంది.
ताकि इसके वर्तिकाग्र को अवांछित परागों से बचाया जा सके।,దీని వలన పుష్పము యొక్క కీలాగ్రము అవాంఛిత పరాగ రేణువుల నుండి రక్షించబడుతుంది.
इस प्रक्रम को बैगिंग (या बोरा-वस्त्रावरण) कहते हैं।,ఈ ప్రక్రియను బ్యాగింగ్ (లేదా బోరా- వస్త్రావరణము) అని అంటారు.
"जब बैगिंग (वस्त्रावृत) पुष्प का वर्तिकाग्र सुग्राह्मता को प्राप्त करता है तब नर अभिभावक से संग्रहीत पराग कोश के पराग को उस पर छिटका जाता है और उस पुष्प को पुन: आवरित करके, उसमें फल विकसित होने के लिए छोड़ दिया जाता है।","బ్యాగింగ్ (వస్త్రావరణము) పుష్పము యొక్క కీలాగ్రమును పొందినప్పుడు, పురుష పరాగరేణువుల నుండి సంగ్రహించబడిన పరాగము యొక్క పరాగకోశము దానిపై చిలకరింపబడుతుంది మరియు ఆ పుష్పమును తిరిగి కప్పి ఉంచి, దానిని ఫలముగా మారడానికి అదేవిధముగా వదిలివేయడము జరుగుతుంది."
यदि मादा जनक एकलिंगीय पुष्प को पैदा करता है तो विपुंसन की आवश्यकता नहीं होती है।,"ఒక వేళ జనన మొక్క ఏకలింగ పుష్పమును ఉత్పత్తి చేస్తే, వింపుశన దశ యొక్క అవసరము లేదు."
पुष्पों के खिलने सें पूर्व ही उन्हें आवृत कर दिया जाता है।,పుష్పములు వికసించే ముందు నుండే అవి కప్పబడి ఉంటాయి.
जब वर्तिकाग्र सुग्राह्म बन जाता है तब अपेक्षित पराग के उपयोग द्वारा परागण करके पुष्प को पुनः आवृत (रिबैगाड) कर दिया जाता है।,కీలాగ్రము సువాసనలు వెదజల్లుతున్నప్పుడు పరాగరేణువులను ఉపయోగించి పరాగసంపర్కము జరిపి దానిని తిరిగి కప్పివుంచడము (రిబై గార్డు) జరుగుతుంది.
2.3 दोहरा निषेच्नन ( द्वि-निषेच्वन ) एक सहायकोशिका में प्रवेश करने के पश्चात्‌ पराग नलिका द्वारा सहायकोशिका के जीव द्रव्य में दो नर युग्मक अवमुक्त किए जाते हैं।,2.3 ద్వంద్వ ఫలదీకరణం ఒక సహాయక కణములోనికి ప్రవేశించిన తరువాత పరాగ రేణువు పరాగ నాళిక ద్వారా సహాయ కణములో ఉన్న జీవద్రవ్యము ద్వారా రెండు పురుషసంయోగ బీజములలోనికి విడుదల కాబడతాయి.
"इनमें से एक नर युग्मक अंड कोशिका की ओर गति करता है और केंद्रक के साथ संगलित होता है, जिससे युग्मक संलयन पूर्ण होता है।","వీటిలో ఒక పురుష సంయోగ బీజము అండకోశము వైపు ప్రయాణిస్తుంది మరియు దాని కేంద్రకముతో సంయోగము చెందుతుంది, దీంతో సంయోగక్రియ పూర్తవుతుంది."
जिसके परिणाम में एक ट्विगुणित कोशिका युग्मनज (जाइगोट) की रचना होती है।,దీని ఫలితముగా రెట్టింపు కణములు కలిగిన సంయుక్త బీజము (జైగోట్) ఏర్పడుతుంది.
दूसरा नर युग्मक केंद्रीय कोशिका में स्थित दो श्रुवीय न्युक्ली (केंद्रिकी) की ओर गति करता है और उनसे संगलित होकर त्रिगुणित ( प्राइमरी इंडोस्पर्म न्‍्युकिलयस ( प्राथमिक भ्रूणपोष केंद्रक) बनाता है।,రెండవ పురుష సంయోగ బీజము కేంద్రక కణములో ఉన్నరెండు స్రావక కేంద్రకముల వైపు ప్రయాణిస్తుంది మరియు దీంతో సంయోగము చెంది త్రయస్థితిక (ప్రాథమిక ఎండోస్పెర్మ్ న్యూక్లియస్) (ప్రాథమిక పిండ కేంద్రకం)ను ఏర్పరుస్తుంది.
जैसा कि इसके अन्तर्गत तीन अगुणितक न्युक्ली (केंद्रिकी) सम्मिलित होते हैं।,ఇది మూడు ఏక స్థితిక కేంద్రకాలు (న్యూక్లియస్)ను కలిగి ఉంటుంది.
अत: इसे त्रिसंलयन कहते हैं।,అందువలన దీనిని త్రిసంయుగ్మము అని అంటారు.
"चूँकि एक भ्रूण पुटी (भ्रूणकोश) में दो प्रकार के संलयन (संगलन), युग्मकसंलयन तथा त्रिसंलयन स्थान लेते हैं ",అండకోశములో రెండు రకములైన సంయోగములు జరుగుతాయి రెండూ పురుష సంయోగ బీజముల సంయుగ్మము మరియు త్రిసంయుగ్మము జరుగుతుంది.
अतः इस परिघटना को दोहरा निषेच्रनन कहा जाता है।,అందువలన ఈ ప్రక్రియను ద్విఫలదీకరణము అని కూడా అంటారు.
जो कि पुष्पी पादपों के लिए एक अनूठी घटना है।,ఇది పుష్పించే మొక్కలలో జరిగే ఒక అనూహ్యమైన ఘటన.
त्रिसंलयन के पश्चात्‌ केंद्रीय कोशिका प्राथमिक भ्रूणणोष कोशिका बन जाती है तथा भ्रूणपोष के रूप में विकसित होने लगती है जबकि युग्मनज एक भ्रूण के रूप में विकसित होता है।,"త్రిసంయుగ్మము తరువాత కేంద్రక కణము పిండ కణముగా మారుతుంది మరియు పిండముగా అభివృద్ది జరుగుతుంది, అయితే ఈ సంయుక్తబీజము ఒక పిండము రూపములో అభివృద్ది చెందుతుంది."
(अ)-एक निषेचित भ्रूण कोश (पुटी) युग्मनज तथा प्राथमिक भ्रूणपोष केंद्रिकी को दर्शाता है।,(ఎ)-ఏక ఫలదీకరణ పిండకోశము (తిత్తి) జైగోట్ (సంయుక్త బీజము) ప్రాధమిక పిండ కేంద్రకాన్ని సూచిస్తుంది.
(ब) एक द्विबीज पत्री में भ्रूण विकास के चरण ऊपर वर्णित किए गए दोहरे निषेचन के अनुपालन या अनुहरण में भ्रूण पोष एवं भ्रूण के विकास की अगली घटनाक्रम में; बीजांड के परिपक्व होकर बीज में बदलने तथा अंडाशय को फल के रूप में विकसित होने की सभी घटनाओं को सामूहिक रूप में निषेचन-पश्च घटना के नाम से जाना जाता है।,"(బి) ఒక ద్విదళ బీజములో పిండము అభివృద్ధి దశ మరియు పైన వివరించిన విధంగా ద్వి ఫలదీకరణానికి అనుగుణంగా లేదా అనుసరించే పిండం అభివృద్ధి దశలు; అండాశయాలు విత్తనాలుగా మారే ఘటనా క్రమములో, సంయుక్త బీజము పరిపక్వము చెంది విత్తనముగా మారడము మరియు అండాశయము ఫలముగా వికసించడము వంటి అన్ని ఘటనలను సామూహికముగా ఫలదీకరణము అని అంటారు."
प्रोकुर भ्रूणपोष का विकास भ्रूण विकास के रूप में बढ़ता है।,ప్రోకురాన్ పిండాలు పిండ కోశము పిండముగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
क्‍यों? प्राथमिक भ्रूणपोष कोशिका बार-बार विभाजित होती है तथा एक त्रिगुणित भ्रूणपोष ऊतक की रचना करते हैं।,ఎందుకు? ప్రాధమిక పిండకోశము పదేపదే విభజింపబడుతుంది మరియు త్రయస్థితిక పిండ కణజాలాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.
इन ऊतकों की कोशिकाएँ संरक्षित खाद्य सामग्री से पूरित होती हैं और विकासशील भ्रूण की पोषकता के लिए उपयोग किए जाते हैं।,ఈ కణజాలముల కణాలు సంరక్షించబడిన ఆహార పదార్థాలతో సంపూర్ణంగా ఉంటాయి మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న పిండం యొక్క పోషణ కోసము ఉపయోగించబడుతుంది.
सर्वाधिक सामान्य प्रकार के प्राथमिक भ्रूणपोष केंद्रक नामक भ्रूणपोष विकास उत्तरोत्तर केंद्रकी (न्युकिलयर) विभाजन से गुजर कर मुक्त न्युक्ली (केंद्रकी) के रूप में पैदा होता है।,సర్వ సాధారణముగా ప్రాధమిక పిండ కేంద్రకం అనబడే పిండము యొక్క అభివృద్ధిలో భాగముగా ఉన్న దాని కేంద్రకముగా విభజనకులోనై ఒక స్వేచ్చా కేంద్రకముగా ఉద్భవిస్తుంది.
भ्रूणणोष के विकास की इस अवस्था को फ्रीन्युकिलयर इंडोस्पर्म अर्थात्‌ मुक्त केंद्रकी भ्रूणपोष कहते हैं।,"పిండాల అభివృద్ధిలో ఈ దశను ఫ్రీ న్యూక్లియర్ ఎండోస్పెర్మ్ అని పిలుస్తారు, అనగా స్వేచ్చా కేంద్రక పిండములు."
इसके सापेक्ष ही कोशिका भित्ति रचना स्थान लेती है और भ्रूणपोष कोशकीय बन जाता है।,"దీనికి సాపేక్షముగా, కణత్వచము యొక్క నిర్మాణము జరుగుతుంది మరియు పిండం ఒక స్వేచ్చా కణముగా మారుతుంది."
कोशिकीकरण से पहले मुक्त न्युक्लीआइयों की संख्याओं में (अ) व्यापक भिन्‍नता होती है।,కణములుగా ఏర్పడే ముందు స్వేచ్చా కేంద్రకాల సంఖ్యలో (ఎ) విస్తృత వైవిధ్యం ఉంటుంది.
"एक कच्चे नारियल का पानी, जिससे आप परिचित हैं, और कुछ नहीं भी, बल्कि यह मुक्त केंद्रकी भ्रूणपोष (जो हजारों न्युक्ली से बना) है और इसके आस-पास का सफेद गूदा (गिरी) कोशकीय भ्रृणपोष होता है।","మీకు తెలిసిన ముడి కొబ్బరి నీరు, స్వేచ్చా కేంద్రక పిండం (వేలాది కేంద్రకాలతో రూపొందించబడింది) మరియు దాని చుట్టూ తెల్లటి గుజ్జు (కెర్నల్) తప్ప మరొకటి కాదు."
"बीज के परिपक्व होने से पहले भ्रूणपोष पूरी तरह से विकासशील भ्रूण (जैसे -- मटर, मूँगफली, सेम आदि) द्वारा उपभोग कर लिया जाता है या फिर परिपक्व बीज में विद्यमान रहता है (जैसे -- अरंडी और नारियल) और इसे बीज अंकुरण के समय इस्तेमाल किया जाता है।","విత్తనం పరిపక్వమయ్యే ముందు, పూర్తిగా అభివృద్ధి చెందుతున్న పిండం (ఉదా -- బఠానీలు, వేరుశనగ, బీన్స్, మొదలైనవి) దానిలో ఉన్న పోషకములను పూర్తిగా వినియోగించుకుంటాయి లేదా పరిపక్వ విత్తనంలో (ఉదా -- ఆముదము మరియు కొబ్బరి) ఈ పోషకములు ఉంటాయి మరియు వాటిని విత్తనముల అంకురోత్పత్తి సమయములో ఉపయోగించబడతాయి."
"यदि अरंडी, मटर, सेम, मूंगफली आदि के बीज या नारियल के फल को खोले और प्रत्येक में भूणपोष को देखें और पता करें, क्या भूण पोष अनाजों -- गेहूँ, चावल तथा मक्का में विद्यमान है? भ्रूण भ्रूणकोश या पुटी के बीजांडद्वारी सिरे पर विकसित होता है; जहाँ पर मूल गोप युग्मनज स्थित होता है।","ఒక వేళ ఆముదము, బఠానీలు, బీన్స్, వేరుశెనగ మొదలైన విత్తనాలు లేదా కొబ్బరి పండ్లను తెరిచి, వాటిలో ఉన్న పోషకాలను చూసి తెలుసుకుంటే, ధాన్యాలు, గోధుమలు, బియ్యం మరియు మొక్కజొన్నలలో పోషకాహారము ఉందా? పిండం లేదా పిండ కోశము యొక్క అండాశయ ద్వారము చివరలో ప్రాథమిక సంయుక్త బీజము ఉన్న చోట అభివృద్ధి చెందుతుంది."
अधिकतर युग्मनज तंब विभाजित होते हैं जब कुछ का मूलांकुर चोल निश्चित सीमा तक भ्रूणपोष विकसित हो जाता है।,చాలా వరకూ మూలాంకుర విత్తనము నిశ్చిత స్థాయి వరకూ అభివృద్ధి జరిగినప్పుడు మాత్రమే సంయుక్త బీజము యొక్క విభజన జరుగుతుంది.
यह एक प्रकार का (ब) बज अनुकूलन है ताकि विकासशील भ्रूण को सुनिश्चित पोषण प्राप्त हो सके।,"ఇది ఒక రకమైన (బి), విత్తన అనుకూలత అనగా అభివృద్ధి చెందుతున్న పిండము సునిశ్చిత రూపంలో తగిన పోషణను పొందుతుంది."
यद्यपि बीज में व्यापक भिन्‍तता होती है।,విత్తనాలలో విస్తృత వైవిధ్యం ఉంటుంది.
भ्रूण विकास ( भ्रूणोद्भव ) की एक प्ररूपी द्विबीजपत्री प्रारंभिक अवस्था (चरण) एक बीजपत्री तथा द्विबीजपत्री दोनों ही में समान का अनुप्रस्थ काट के भ्रूण होती है।,పిండం అభివృద్ధి (దశ) యొక్క ప్రోటోటైపిక్ ద్విదళ బీజ విత్తనముల యొక్క ప్రారంభ దశ మరియు ఏకదళబీజ మరియు ద్విదళబీజ విత్తనములలో సమానమైన అంకురచ్చదము ఉంటుంది.
"युग्मनज प्राक्श्रूण के रूप में वृद्धि करता है और इसके सापेक्ष ही गोलाकार, हृदयाकार तथा परिपक्व भ्रूण में वृद्धि करता है।","సంయుక్తబీజము ఒక స్పష్టమైన అంకురచ్చదము రూపములో వృద్ధి చెందుతుంది మరియు దానికి సాపేక్షముగా గోళాకార, హృదయాకర మరియు పరిణతి చెందిన పిండంగా పెరుగుతుంది."
एक प्ररूपी द्विबीजपत्री भ्रूण में एक श्रूणीय अक्ष (धुरी) तथा दो बीजपत्र समाहित होते हैं।,ఒక సాధారణ ద్విదళబీజ పిండములో ఒక అక్షము( అక్సాన్) మరియు రెండు దళములు ఉంటాయి.
बीजपत्र के स्तर से ऊपर भ्रूणीय अक्ष की प्रोटीन (एपीकाटील) बीजपत्रोपरिक होती है जो प्रांकुर या स्तंभ सिरे पर प्राय: समाप्त होती है।,"దళములకు పైన, పిండ అక్షం యొక్క ప్రోటీన్ (ఎపిథీలియల్) ద్విదళబీజాలు ఉంటాయి, ఇది కాండపు కొన లేదా ప్రథమ మూలముగా సమాప్తమవుతాయి."
"बीजपत्राधार में बीजपत्रों के स्तर से नीचे बेलनाकार प्रोटीन, जो कि मूलांत सिरा या मूलज के शीर्षात पर समाप्त होती है।","ద్విదళ బీజములలో ద్విదళబీజ స్థాయి కంటే తక్కువ స్థూపాకార ప్రోటీన్, ఇది వేరు మూలము లేదా వేరు శిఖరాగ్రంలో ముగుస్తుంది."
"यह मूलशीर्ष एक ढकक्‍्कन द्वारा आवृत होती है, जिसे मूल गोप कहते हैं।","ఈ శీర్ష భాగము మూతతో కప్పబడి ఉంటుంది, దీనిని ప్రథమ మూలము (రాడికల్) అని పిలుస్తారు."
एकबीजपत्रीय-भ्रूण केवल एक बीजपत्र होता है।,ఏకదళ బీజ -పిండంలో ఒక బీజము మాత్రమే ఉంటుంది.
घास परिवार में बीजपत्र को स्कुटेलम ( प्रशल्क ) कहते हैं।,గడ్డి జాతి కుటుంబములో ఏకదళములను స్కుటెల్లమ్ అని అంటారు..
जो भ्रूणीय अक्ष के एक तरफ (पार्श्व की ओर) स्थित होता है।,ఇది పిండాక్షము యొక్క ఒక వైపు (పార్శ్వము) ఉంటుంది.
इसके निचले सिरे पर भ्रूणीय अक्ष में एक गोलाकार और मूल आवरण एक बिना विभेदित पर्त से आवृत्त होता है।,"దాని క్రిందిభాగములో, పిండాక్షము ఒక గోళాకార మరియు అసలైన త్వచమును కలిగి ఉంటుంది."
जिसे (कोलियोराइजा) मूलाकुंर चोल कहते हैं।,దీనిని (కొలియోరైజా) మూలాంకురచ్చధము అని అంటారు.
"स्कुटेलम के जुड़ाव के स्तर से ऊपर, भ्रूणीय अक्ष के भाग को बीजपत्रोपरिक कहते हैं।","స్కుటెల్లమ్ అతుక్కున్న భాగమునకు పైన, పిండాక్షము యొక్క భాగాన్ని దళము అని అంటారు."
"बीजपत्रोपरिक में प्ररोह शीर्ष तथा कुछ आदि कालिक (आद्य) पर्ण होते हैं, जो एक खोखला-पणीर्य संरचना को घेरते हैं, जिसे प्रांकुरचोल कहते हैं।","ద్విదళ బీజములలో ప్రథమ కాండము మరియు కొన్నిప్రాథమిక పత్రములు ఉన్నాయి, ఇవి బోలుగా ఉన్న-క్యూనియస్ నిర్మాణాన్ని కలిగి ఉంటాయి, వీటినే అంకురచ్చధము అని అంటారు."
"जल में कुछ बीजों (जैसे कि गेहूँ: मक्का, मटर, चना, मूंगफली को रात भर पानी में भियोएँ।","నీటిలో కొన్ని విత్తనములు (గోధుమ, మొక్కజొన్న, బఠాని, శెనగలు, వేరుశెనగ వంటివి) రాత్రంతా నానబెట్టి ఉంచండి."
इसके बाद बीजों को छीलें और खोलें तथा भ्रूण एवं बीज के विभिन्‍न भागों का अवलोकन करें।,ఆ తరువాత ఈ విత్తనములపై ఉన్న పై పొరను తీసివేయాలి మరియు దాని అంకురమును లేదా ఆ విత్తనము యొక్క వివిధ భాగములను పరిశీలించండి.
"2.4.3 बीज आवृतबीजियों में, लेंगिक जनन का अंतिम परिणाम बीज-होता है।","2.4.3 విత్తనములు ఆవృతబీజములలో, లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి యొక్క తుది ఫలితం విత్తనంగా ఉంటుంది."
इसको प्राय: एक निषेचित बीजांड के रूप में वर्णित किया जाता है।,ఇది తరచుగా ఫలదీకరణ అండంగా వర్ణించబడింది.
बीज फलों के अंदर पैदा होते हैं।,విత్తనము ఫలములలోపల పుడుతుంది.
"एक बीज में विशिष्ट रूप से बीज आवरण, बीजपत्र तथा एक भ्रूण अक्ष (अँखुआ) समाहित होता है।","ఒక విత్తనములో సాధారణంగా బీజ త్వచము, దళములు మరియు పిండాక్షము కలిసి ఉంటాయి."
भ्रूण का बीजपत्र (चित्र 2.15 अ) एक सरल संरचना होती है।,పిండం యొక్క ద్విదళబీజ నిర్మాణము (చిత్రము 2.15 ఎ) ఒక సాధారణ నిర్మాణముగా ఉంటుంది.
प्राय: आरक्षित आहार भंडारण के कारण फूली हुई एवं स्थूल होती है (जैसा कि लेग्युमस में)।,"విత్తనములో తరచుగా, ఆహారము నిల్వచేయబడటము వలన (పప్పు ధాన్యాల మాదిరిగా) ఉబ్బినట్లుగా ఉంటుంది."
परिपक्व बीज गैर-एल्बुमिनस अथवा एल्बुमिनस रहित हो सकता है।,పరిపక్వ విత్తనం ఆల్బుమినస్ కాని లేదా అల్బుమినస్ లేని విత్తనము కావచ్చు.
"गैर-एल्बुमिनस बीज में अवशिष्ट भ्रूणपोष नहीं होता है; क्‍योंकि भ्रूण विकास के दौरान यह पूर्णतः उपभुक्त कर लिया जाता है (जैसे - मटर, मूँगफली)।","నాన్-అల్బుమినస్ విత్తనాలకు అవశేష పిండాలు ఉండవు; ఎందుకంటే పిండం అభివృద్ధి సమయంలో ఈ ఆహారపు నిల్వలు పూర్తిగా వినియోగించబడతాయి. (ఉదా. బఠానీలు, వేరుశనగ)."
"एल्बुमिनस बीजों में भ्रूणणोष का कुछ भाग शेष रह जाता है क्‍योंकि भ्रूण विकास के दौरान इसका पूर्णतः उपभोग नहीं हो पाता है (जैसे कि गेहूँ, मक्का, बाजरा, अरंड आदि)।","కొన్ని అల్బుమినస్ విత్తనాలలో పిండ పోషకాహారము కొంత మిగిలి ఉంటుంది, ఎందుకంటే అవి పిండం అభివృద్ధి సమయంలో (గోధుమ, మొక్కజొన్న, చిరుధాన్యములు, ఆముదము మొదలైనవి) పూర్తిగా వినియోగించబడవు."
कभी-कभार कुछ बीजों में जैसे कि काली मिर्च तथा चुकंदर में बीजांडकाय (न्यूसैलस) भी शेष रह जाता है।,"కొన్నిసార్లు నల్ల మిరియాలు మరియు బీట్‌రూట్ వంటి కొన్ని విత్తనాలలో, అండాశయము (న్యూసెల్లస్) కూడా మిగిలిపోతుంది."
अवशिष्ट उपस्थित बीजांडकाय परिभ्रूणपोष होता है।,అండాశయము అవశేషముగా మిగలడము వలన అది పిండమునకు పోషణగా మిగిలిపోతుంది.
बीजांड (अंडाशय) का अध्यावरण बीज के ऊपर सख्त संरक्षात्मक आवरण बन जाता है।,అండాశయం యొక్క తుది త్వచము విత్తనంపై కఠినమైన రక్షణ కవచంగా మారుతుంది.
बीज के आवरण में बीजांडद्वार एक छोटे छिद्र के रूप में रह जाता है।,అండాశయము యొక్క అండాశయ ద్వారము ఒక చిన్న రంధ్రంగా మిగిలి ఉంటుంది.
बीज अंकुरण के समय यह ऑक्सीजन एवं जल के प्रवेश को सुगम बनाता है।,ఇది విత్తన అంకుర కాలములో ఆక్సిజన్ మరియు నీటి ప్రవేశాన్ని సులభము చేస్తుంది..
"जैसे-जैसे बीज परिपक्व होता है, उसके अंदर जल की मात्रा घटने लगती है तथा बीज अपेक्षाकृत शुष्क होता जाता है।","విత్తనం పరిపక్వం చెందుతున్నప్పుడు, దానిలోపల నీటి పరిమాణం తగ్గడం ప్రారంభమవుతుంది మరియు విత్తనం సాపేక్షంగా పొడిగా మారుతుంది."
फलस्वरूप सामान्य चयापचयी क्रिया धीमी पड़ने लगती है।,ఫలితంగా దీనివలన సాధారణ జీవచర్యలు నెమ్మదిస్తాయి.
"भ्रूण निष्क्रितता की दशा में प्रवेश कर जाता है, जिसे प्रसुप्ति कहते हैं या यदि अनुकूल परिस्थितियाँ उपलब्ध (पर्याप्त नमी, आर्द्रता, ऑक्सीजन तथा उपयुक्त तापमान) होती है तो वे अंकुरित हो जाते हैं।","పిండం నిద్రాణస్థితిలోకి ప్రవేశిస్తుంది, దీనిని ప్రషుప్తి అని పిలుస్తారు, ఒకవేళ అనుకూలమైన పరిస్థితులు లభిస్తే (తగినంత తేమ, ఆర్ద్రత్, ఆక్సిజన్ మరియు తగిన ఉష్ణోగ్రత) అవి మొలకెత్తుతాయి."
जैसे-जैसे बीजांड परिपक्व होकर बीज बनते हैं अंडाशय एक फल के रूप में विकसित हो जाता है अर्थात्‌ बीजांड का बीज के रूप में तथा अंडाशय का फल के रूप में रूपांतरण साथ-साथ चलता है।,"అండాశయాలు పరిపక్వం చెంది విత్తనాలను ఏర్పరుస్తున్నప్పుడు, అండాశయం ఒక ఫలముగా అభివృద్ధి చెందుతుంది, అనగా అండాశయము ఒక విత్తనంగా మరియు ఫలముగా మారడము అనేది ఏకకాలంలో జరుగుతుంది."
"अंडाशय की दीवार, फल की दीवार (छिलके) के रूप में विकसित होती है जिसे फलभित्ति कहते हैं।",అండాశయం యొక్క బాహ్య త్వచము ఫలము యొక్క ఫల కవచముగాఅభివృద్ధి చెందుతుంది.
"फल अमरूद, आम, संतरे आदि की भाँति गूदेदार हो सकते हैं अथवा मूँगफली, सरसों आदि की भाँति शुष्क भी हो सकते हैं।","జామ, మామిడి, నారింజ మొదలైన ఫలములు గుజ్జు కలిగి ఉంటాయి మరియు వేరుశెనగ, ఆవాలు మొదలైనవి పొడిగా కూడా ఉంటాయి."
बहुत सारे फलों ने अपने बीजों के परिक्षेपण हेतु विविध क्रिया विधियाँ विकसित की हैं।,అనేక పండ్లు వాటి విత్తనాల వ్యాప్తికి వివిధ పద్ధతులను అభివృద్ధి చేశాయి.
आप फलों के वर्गीकरण एवं उनके परिक्षेपण क्रियाओं को याद करें जिसे आपने पहले की कक्षाओं में पढ़ा है।,మీరు మునుపటి తరగతులలో అధ్యయనం చేసిన ఫల వర్గీకరణ మరియు వాటి విత్తన వ్యాప్తి కార్యకలాపాలను మీరు గుర్తుంచుకోవాలి.
क्या एक अंडाशय के अन्दर बीजांड की संख्या तथा फलों के अन्दर बीजों की सख्या के बीच कोई सबंध है? ,అండాశయంలోపల అండాశయాల సంఖ్య మరియు ఫలములోపల విత్తనాల సంఖ్య మధ్య సంబంధం ఉంటుందా?
"अधिकतर पादपों में, जब तक अंडाशय से फल विकसित होता है, उसके अन्य पुष्पीय अंश अपहासित एवं झड़ जाते हैं।","చాలా మొక్కలలో, అండాశయం నుండి ఫలము అభివృద్ధి చెందే సమయానికి, దాని ఇతర పుష్ప భాగములు అస్తవ్యస్తంగా మారతాయి మరియు రాలిపోతాయి."
"हालाँकि, कुछेक प्रजातियों में; जैसे कि सेब, स्ट्राबीगी (रसभरी), अखरोट आदि में फल की रचना में पुष्पासन भी महत्त्वपूर्ण भागीदारी निभाता है।","అయితే, కొన్ని జాతులలో; ఆపిల్, స్ట్రాబెర్రీ (కోరిందకాయలు), వాల్‌నట్ మొదలైన ఫలములలో పుష్పాసనము కూడా ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది."
इस प्रकार के फलों को (मिथ्या) आभासी फल कहते हैं।,ఈ రకమైన ఫలములను అనృత ఫలములు అని అంటారు.
अधिकतर फल केवल अंडाशय से विकसित होते हैं और उन्है यथार्थ या वास्तविक 'फल कहते हैं।,చాలా వరకూ ఫలములు అండాశయాల నుండి మాత్రమే అభివృద్ధి చెందుతాయి మరియు వాటిని నిజమైన లేదా అనిషేక ఫలములు అని అంటారు.
यद्यपि अधिकतर प्रजातियों में फल निषेचन का परिणाम होते हैं; ,"చాలా వరకూ జాతులలో, ఫలములు ఫలదీకరణం యొక్క ఫలితముగా ఉంటాయి;"
परंतु कुछ ऐसी प्रजातियाँ भी हैं जिनमें बिना निषेचन के फल विकसित होते हैं।,కానీ కొన్ని జాతులలో ఫలదీకరణము లేకుండానే ఫలములు ఏర్పడతాయి.
ऐसे फलों को अनिषेकजनितफल कहते हैं।,అటువంటి ఫలములను అనిషేకజనిత ఫలములు అని అంటారు.
इसका एक उदाहरण केला है।,దీనికి ఒక ఉదాహరణగా అరటి పండు చెప్పబడుతుంది.
अनिषेक फलन को वृद्धि हार्मोन्स के प्रयोग से प्रेरित किया जा सकता है और इस प्रकार के फल बीज रहित होते हैं।,ఈ అనిషేక ఫలములలో అభివృద్ధి కోసము హార్మోనులు ప్రయోగించబడతాయి మరియు దీని వలన ఆ ఫలములు బీజరహితముగా ఉంటాయి.
बीज आवृतबीजियों को अनेक लाभ प्रस्तावित करते हैं।,ఆవృతబీజముల యొక్క అనేక లాభములు ప్రస్తావించబడ్డాయి.
"पहला, जबकि प्रजनन प्रक्रिया जैसे कि परागण एवं निषेचन जल आदि से स्वतंत्र हैं, बीज की रचना काफी निर्भरता पूर्ण है।","మొదట, పరాగసంపర్కం మరియు ఫలదీకరణం వంటి పునరుత్పత్తి ప్రక్రియలు నీటి నుండి స్వతంత్రంగా ఉంటాయి, విత్తనం యొక్క కూర్పు ఈ పరిస్థితులపై చాలా ఆధారపడి ఉంటుంది."
इसके साथ ही बीज नए पर्यावासों में प्रसारण हेतु बेहतर अनुकूलित रणनीतियों से युक्त होते हैं तथा प्रजाति को अन्य क्षेत्रों में बसने में मदद करते हैं।,"అదనంగా, విత్తనాలు కొత్త ఆవాసాలకు ప్రసారం చేయడానికి మెరుగైన అనుకూలమైన వ్యూహాలను కలిగి ఉంటాయి మరియు జాతులు ఇతర ప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళడానికి సహాయపడతాయి."
"जेसा कि इनमें पर्याप्त आरक्षित आहार भंडार होता है, अल्पवयस्क नवोद्भिद तब तक पोषण देते हैं, जब तक कि वह स्वयं ही प्रकाश संश्लेषण न करने लगे।","విత్తనములు తగినంత ఆహార నిల్వలను కలిగి ఉన్నందున, యువ మొగ్గలు కిరణజన్య సంయోగక్రియ ప్రారంభమయ్యే వరకు పోషకాహారాన్నికలిగి ఉంటాయి."
युवा भ्रूण को कठोर बीज-आवरण संरक्षण प्रदान करता है।,యువ పిండాలకు కఠినమైన బీజకవచముతో రక్షణ లభిస్తుంది.
"लैंगिकः प्रजनन का उत्पाद होने. की वजह से, ये नवीन जेनेटिक (वंशीय) सम्पाक्‌ को पैदा करते हैं जो विविधता का रूप लेते हैं।","లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి కారణంగా, శాస్త్రవేత్తలు జన్యుపరముగా వైవిధ్యము కలిగిన కొత్త జన్యు రకములు (అనువంశిక)ను సృష్టిస్తారు."
बीज हमारी कृषि का आंधार है।,విత్తనం మన వ్యవసాయం యొక్క ఆధారము.
बीज के भंडारण हेतु परिपक्व बीज का निर्जलीकरण एवं प्रसुप्ति बहुत ही महत्त्वपूर्ण है; जिसे पूरे वर्ष भर खाद्यान्न के रूप में इस्तेमाल किया जा सकता है तथा अगले मौसम के लिए फसल के रूप में उगाया भी जा सकता है।,విత్తనాల నిల్వకు పరిపక్వ విత్తనాల నిర్జలీకరణం మరియు షుషుప్తి దశ చాలా ముఖ్యమైనవి; దీని వలన విత్తనములను ఏడాది పొడవునా ఆహార ధాన్యాలుగా ఉపయోగించవచ్చు మరియు వచ్చే ఏడాదికి‌ పంటగా కూడా పెంచవచ్చు.
"क्या आप बीज के बिना या उस बीज के बिना --जो तुरंत ही अंकुरित हो जाता है और भंडारित न किया जा सकता हो -- खेती की कल्पना कर सकते हैं? बीज के परिक्षेपण (छितराने) के बाद, वह कितने समय तक जीवित रह सकता है? यह अवधि पुन: व्यापक रूप से भिन्‍न होती है।","విత్తనాలు లేకుండా లేదా ఆ విత్తనం లేకుండా అనగా ఆ విత్తనము వెంటనే మొలకెత్తుతుంది మరియు దానిని నిల్వ చేయలేము? అటువంటి విత్తనములతో వ్యవసాయము చేయడమును ఊహించగలమా? విత్తనాన్ని వ్యాప్తి చేసిన తరువాత, అది ఎంతకాలం వరకూ జీవించగలదు? ఈ కాలం మళ్ళీ విస్తృతంగా భిన్నముగా ఉంటుంది."
कुछ प्रजातियों में बीज अपनी जीवन क्षमता कुछ महीनों में ही खो देते हैं।,కొన్ని జాతులలో విత్తనాలు కొన్ని నెలల్లోనే తమ జీవిత సామర్థ్యాన్ని కోల్పోతాయి.
बहुसंख्य प्रजातियों के बीज कई वर्षों तक जीवनक्षम रहते हैं।,మెజారిటీ జాతుల విత్తనాలు చాలా సంవత్సరములవరకూ జీవించగలిగే సామర్ధ్యము కలిగి ఉంటాయి.
कुछ बीज तो सैकड़ों वर्षों तक जीवित रह सकते हैं।,కొన్ని విత్తనాలు వందల సంవత్సరాల వరకూ జీవించగలవు.
यहाँ पर विश्व के प्राचीन जीवन सक्षम बीजों के अनेक रिकार्ड उपलब्ध हैं।,ప్రపంచంలోని ప్రాచీన జీవిత సామర్థ్యం గల విత్తనాల గురించి చాలా రికార్డులు లభించాయి.
"एक प्राचीन बीज ल्यूपाइन ल्युपिनस आर्कटीकस है, जिसे आर्कटिक टुंड्रा से खनित किया गया था।","పురాతన విత్తనం లుపిఇన్ లుపినస్ ఆర్కిటికస్, దీనిని ఆర్కిటిక్ టుండ్రా నుండి త్రవ్వకముల నుండి వెలికి తీసారు."
"एक अनुमानित रिकार्ड 10,000 वर्ष की प्रसुप्ति के बाद बीज अंकुरित एवं पुष्पित हुआ था।","ఈ విత్తనము లభించిన రికార్డుల ప్రకారము సుమారుగా 10,000 సంవత్సరాల ప్రషుప్తి దశ తరువాత మొలకెత్తి పుష్పించింది."
हाल ही का एक रिकार्ड 2000 वर्ष पुराने खजूर के जीवन क्षम बीज-फोयेनिक्स डैक्टीलीफेरा का है जिसे मृत सागर के पास किंग हेराल्ड के महल की पुरातात्विक खुदाई के दौरान खोज पाया गया था।,"ఇటీవలి ఒక రికార్డు 2000 సంవత్సరాల నాటి జీవిత కాలము కలిగిన విత్తనము-ఫియోనిక్స్ డాక్టిలిఫెరా (ఖర్జూరము), ఇది డెడ్ సీ సమీపంలో కింగ్ హరాల్డ్ ప్యాలెస్ యొక్క పురావస్తు తవ్వకం సమయంలో కనుగొనబడింది."
"युष्पी पादपों के लोंगिक प्रजनन के बारे में एक संक्षिप्त अध्ययन पूरा करने के बाद, यह अधिक सार्थक प्रयास होगा कि कुछ पुष्पी पादपों की विशाल उत्पादकीय क्षमता का परिज्ञान निम्नलिखित प्रश्नों को पूछकर प्राप्त किया जाए -- एक भ्रूण पुटी (कोश) में कितने अंडे मौजूद होते हैं? एक बीजांड में कितने भ्रूण कोश (पुटी) मौजूद होते हैं? एक अंडाशय में कितने बीजांड मौजूद होते हैं? एक प्ररूपी (विशिष्ट) पुष्प में कितने अंडाशय होते हैं? एक पादप पर कितने पुष्प मौजूद होते हैं? और ऐसे ही प्रश्न..।","ఉష్ణమండల మొక్కల లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి గురించి ఒక సంక్షిప్త అధ్యయనం పూర్తి చేసిన తరువాత, అండాశయ కోశములో ఎన్ని అండములు ఉన్నాయి? అండాశయంలో ఎన్నిసంయుక్తబీజములు ఉన్నాయి? ఒక సాధారణ పుష్పములో ఎన్ని అండాశయాలు ఉన్నాయి? ఒక మొక్కపై ఎన్ని పుష్పములు ఉన్నాయి? మరియు ఇటువంటి చాలా ప్రశ్నలు అడగడము ద్వారా కొన్ని పుష్పించే మొక్కల యొక్క అపారమైన ఉత్పాదక సామర్థ్యాన్ని అర్థం చేసుకోవడం మరింత అర్ధవంతంగా ఉంటుంది."
क्या आप कुछ ऐसे पादपों के बारे में सोच सकते हैं जिनके फलों में बहुत भारी सख्या में बीज मौजूद होते हैं? इस प्रकार की श्रेणी में आर्किड फल आते हैं और प्रत्येक फल में 1000 लघु बीज समाहित होते हैं।,కొన్ని మొక్కల ఫలములలో చాలా అధిక సంఖ్యలో విత్తనములు ఉన్నాయా? ఈ రకమైన శ్రేణిలోనికి ఆర్చిడ్ ఫలములు వస్తాయి మరియు ప్రతి ఫలములో 1000 వరకూ లఘు విత్తనములు ఉంటాయి.
इसी प्रकार के मामले कुछ परजीवी प्रजाति के फल जैसे कि ओरोबैंकी तथा स्ट्राइगा हैं।,ఒరోబంకి మరియు స్ట్రయిగా వంటి కొన్ని ఇతర జాతుల మొక్కలలో కూడా ఇటువంటి ఫలములు ఉంటాయి.
क्या आपने फाइकस (अंजीर) का लघु या सूक्ष्म बीज देखा है? एक छोटे से अंजीर (फाइकस) के बीज से कितना विशाल पादप तैयार होता है।,మీరు ఎప్పుడైనా ఫైకస్ (అంజీర్) యొక్క చిన్న లేదా సూక్ష్మ విత్తనాన్ని చూశారా? ఒక చిన్నఫైకస్ యొక్క విత్తనం నుండి ఎంత భారీ మొక్క తయారవుతుంది.
प्रत्येक अंजीर का पौधा कितने लाख बीज पैदा करता है? ,ప్రతి ఫైకస్ మొక్క ఎన్ని లక్షల విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది?
"क्या किसी अन्य उदाहरण की कल्पना कर सकते हैं जहाँ इस प्रकार के एक लघु बीज ने वर्षों तक इस तरह का विशाल जैव समूह पेदा किया हो? 2.5 असंगजनन एवं बहुशभ्रूणता यद्मपि, सामान्य तौर पर बीज निषेचन के परिणाम हैं; ","ఇటువంటి ఒక చిన్న విత్తనం కొన్ని సంవత్సరములుగా ఇంత విశాల జీవ సమూహమును తయారు చేసిన ఇతర ఉదాహరణలను మీరు ఊహించగలరా? 2.5 అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి మరియు పాలియాండ్రీ, అయితే, సాధారణంగా విత్తన ఫలదీకరణము యొక్క తుది ఫలితముగా ఉంటుంది."
कुछेक पुष्पी पादपों जेसे कि एस्ट्रेसिया तथा घासों ने बिना निषेचन के ही बीज पैदा करने की प्रक्रिया विकसित कर ली है; जिसे असंगजनन कहते हैं।,అస్ట్రేషియా మరియు కొన్ని గడ్డిజాతి మొక్కలు వంటి కొన్ని పుష్పించే మొక్కలు ఫలదీకరణం లేకుండా విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేసే విధానాన్ని అభివృద్ధి చేశాయి; దీనిని అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి అని అంటారు.
"बिना निषेचन के पैदा हुए फल को क्या कहतें हैं? इस प्रकार से, असंगजनन अलिंगीय प्रजनन है जो लैंगिक प्रजनन का अनुहारक है।",ఫలదీకరణం లేకుండా ఆవిర్భవించిన ఫలములను ఏమంటారు? ఈ విధమైన అసంయోగ జననము అనేది అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి అది లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తికి ప్రక్షాళన వంటిది.
असंगजननीय बीजों के विकास के सैकड़ों तरीके हैं।,అసంఘటిత విత్తనాలను పెంచడానికి వందలాది పద్ధతులు ఉన్నాయి.
"कुछ प्रजातियों में द्विगुणित अंडकोशिका का निर्माण बिना अर्धसूत्री विभाजन के होता है, जो बिना निषेचन के ही भ्रूण में विकसित हो जाता है।","కొన్ని జాతులలో ద్వయస్థితిక సంయుక్త బీజములు క్షయకరణ విభజన లేకుండా ఏర్పడుతుంది, ఇది ఫలదీకరణం లేకుండా పిండంలో అభివృద్ధి చెందుతుంది."
"प्रायः कई अवसरों पर, जैसा कि बहुत सारे नींबू वंश (सिट्रस) तथा आम की किस्मों में भ्रूणफोश (पुटी) के आस पास की कुंछ बीजांड कायिक कोशिकाएँ विभाजित होने लगती हैं और भ्रूणकोश में प्रोदबधी (प्रोटूड) होती हैं तथा भ्रूण के रूप में विकसित हो जाती हैं।","తరచుగా, అనేక సందర్భాల్లో, అనేక నిమ్మ మరియు మామిడిజాతులలో, పిండం (తిత్తి) చుట్టూ ఉన్న సోమాటిక్ అండాశయ కణాలు విభజించబడి పిండాలుగా అండకోశములోనికి చొచ్చుకొని వస్తాయి మరియు అవి పిండాలుగా పెరుగుతాయి."
इस प्रकार की प्रजातियों में प्रत्येक बीजांड में अनेक भ्रूण होते हैं।,ఈ రకమైన జాతులు ప్రతి అండాశయమూ అనేక పిండాలను కలిగి ఉంటాయి.
एक बीज में एक से अधिक भ्रूण की उपस्थिति को बहुभ्रूणता कहते हैं।,ఒక విత్తనంలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ పిండాల ఉనికిని మల్టీపోలారిటీ లేదా బహుపిండత్వము అని అంటారు.
संतरे के कुछ बीजों को लें और उन्है मरोड़ें तथा प्रत्येक बीज के भिन्न-भिन्न आकार एवं आकृति के तमाम श्रूणों का अवलोकन करें प्रत्येक बीज के श्रूणों की गणना करें।,"కొన్ని నారింజ విత్తనాలను తీసుకొని వాటిని నలిపి చూడండి, ప్రతి విత్తనంలో విభిన్న పరిమాణాలు మరియు ఆకృతులను పరిశిలించండి, ప్రతి విత్తనం యొక్క మొలకలను లెక్కించండి."
असंगजनन श्रूणों की आनुवशिक प्रकृति क्या होगी? क्या उन्है क्लोन (एकपूर्वजक) कहा जा सकता है? ,అసంయోగ జనన మొలకల జన్యు స్వభావం ఏమిటి? వాటిని క్లోన్స్ లేదా ఏకమాతృకముగా అని పిలవవచ్చా?
बहुत से हमारे खाद्य एवं शाक फसलों की संकर किस्मों को उगाया गया है।,చాలా రకాల ఆహారం మరియు కూరగాయల పంటలు ఈ సంకరణ పద్ధతులలోనే పండించబడ్డాయి.
संकर किस्मों की खेती ने उत्पादकता “को विस्मयकारी ढंग से बढ़ा दिया है।,"సంకరణ పద్ధతులలో పంటలను పండించడము వలన పంటల దిగుబడి ""ఆశ్చర్యపరిచే రీతిలో"" పెరిగింది."
संकर बीजों की एक समस्या यह है कि उन्है हर साल उगाया (पैदा किया) जाना चाहिए।,"సంకరణ విత్తనాల వలన సమస్య ఏమిటంటే, వాటిని ప్రతి సంవత్సరం నాటవలసి వస్తుంది."
यदि संकर किस्म का संगृहीत बीज को बुआई करके प्राप्त किया गया है तो उसकी पादप संतति पृथक्कृत होगी और वह संकर बीज की विशिष्टता को यथावत नहीं रख पाएगा।,"నిల్వ చేసిన విత్తనము ద్వారా సంకర విత్తనాన్ని పొందినట్లయితే, దాని నుండి వచ్చిన మొక్కల సంతానం వేరుచేయబడుతుంది మరియు ఇది సంకర విత్తనం యొక్క ప్రత్యేకతను యథాతథముగా ఉంచలేకపోతుంది."
यदि यह संकर (बीज) असंगजनन से तैयार की जाती है तो संकर संतति में कोई पृथक्करण की विशिष्टताएँ नहीं होंगी।,"ఈ సంకర (విత్తనం) అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తివలన తయారైతే, హైబ్రిడ్ సంతానములో విశిష్ట లక్షణాలు ఉండవు."
इसके बाद किसान प्रतिवर्ष फसल-दर-फसल संकर बीजों का उपयोग जारी रख सकते हैं और उसे प्रतिवर्ष संकर बीजों को खरीदने की जरूरत नहीं पडेगी।,"దీని తరువాత, రైతులు ప్రతి సంవత్సరం పంటల వారీగా హైబ్రిడ్ విత్తనాలను ఉపయోగించడం కొనసాగించవచ్చు మరియు దాని వలన ప్రతి సంవత్సరం హైబ్రిడ్ విత్తనాలను కొనుగోలు చేయవలసిన అవసరం ఉండదు."
"संकर बीज उद्योग में असंगजन की महत्ता के कारण दुनिया भर में, विभिन्‍न प्रयोगशालाओं में असंगजनन की आनुंवशिकता को समझने के लिए शोध और संकर किस्मों में असंगजनित जीन्स को स्थानांतरित करने पर अध्ययन चल रहे है।","హైబ్రిడ్ విత్తన పరిశ్రమలో అలైంగిక ప్రత్యుత్పత్తియొక్క ప్రాముఖ్యత కారణంగా, ప్రపంచవ్యాప్తముగా ఉన్నవివిధ ప్రయోగశాలలలో ఈ అసంయోగ జననమును అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు అసంఘటిత జన్యువులను హైబ్రిడ్ రకాలుగా మార్చడానికి పరిశోధనలు జరుగుతున్నాయి."
पुष्प आवृत बीजियों में लैंगिक जनन के आधार हैं।,ఆవృత బీజ మొక్కలలో లైంగిక పునరుత్పత్తికి పుష్పములే ఆధారము.
"पुष्पों में, पुकेसरों के पुमंग-संगति नर जनन अंग का प्रतिनिधित्व करते हैं जबकि स्त्रीकेसर के जायांग-संगति मादा जनन अंगों का प्रतिनधित्व करते हैं।","పుష్పములలో, పురుష కేసరములు పురుష ప్రత్యుత్పత్తి అవయవములను సూచిస్తుంది, అదే సమయములో అండకోశము స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి అవయవాలను సూచిస్తుంది."
"एक प्ररूपी परागकोश द्विपालिक, द्विकोष्ठी तथा चतुष्क बीजाणुधानी होता है।","ఒక విలక్షణమైన పరాగ కోశము, ద్విలింగ, ద్వికణా మరియు నాలుగు కణములు కలిగిన అండముగా ఉంటుంది."
परागकण लघुबीजाणुधानी के अंदर विकसित होते हैं।,స్థూల సిద్ధ బీజములలో పరాగ రేణువులు అభివృద్ధి చెందుతాయి.
"चार भित्ति पर्ते-अंतस्त्वचा, अंतस्थीसियम, मध्य पर्त (सतह) और टेपीट्म लघुबीजाणुधानी को आवृत किए होती हैं।","నాలుగు త్వచముల పెరిటోనియం, అండాతః కణజాలము, మధ్య త్వచము మరియు టాపిటమ్ సిద్ధబీజములను కప్పి ఉంచుతాయి."
बीजाणुजनऊतक की कोशिकाएँ लघुबीजाणुधानी के केन्द्र में अवस्थित अर्धसूत्री विभाजन से गुजरते हुए लघुबीजाणुओं की रचना करती हैं।,బీజాంశాల కణాలు స్థూల సిద్దబీజము మధ్యలో క్షయకరణ విభజనకు గురయ్యే సూక్ష్మసిద్ధ బీజములతో కూడి ఉంటాయి.
प्रत्येक लघुबीजाणु व्यष्टि रूप में परागकण के रूप में विकसित होता है।,ప్రతి సూక్ష్మ సిద్ధ బీజము ప్రత్యేక రూపంలో పరాగరేణువుగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
परागकण नर युग्मकजनन पीढ़ी (जनन) का प्रतिनिधित्व करते हैं।,పరాగ రేణువు పురుష సిద్ధ బీజము (పురుష ప్రత్యుత్పత్తి)ను సూచిస్తుంది.
पंरागकर्णों में दो सतही भित्ति होती है जो बाहर बाह्मचोल तथा अंदर की ओर अंतश्चोल-कहलाती है।,"పరాగ రేణువులలో రెండు కుడ్యత్వచములు ఉన్నాయి, బయటి వైపు ఉన్న త్వచమును బాహ్యకుడ్యత్వచమని,లోపలి వైపు ఉన్న తవచమును అంతర కుడ్య త్వచమని అంటారు."
बाह्मचोल स्पोरोलेनिन का बना होता है और जनन॑ छिद्र युक्त होता है।,బాహ్య కుడ్య త్వచము స్పోరోలెనిన్తో తయారు చేయబడింది మరియు జనన రంధ్రమును కలిగి ఉంటుంది.
परागकण में अवनमन के समय दो कोशिकाएँ (कायिककोशिका तथा जनननकोशिका) या तीन कोशिकाएँ (एक कायिककोशिका तथा दो नर युग्मक) हो सकती हैं।,"పరాగ రేణువులో, క్షీణత సమయంలో రెండు కణాలు (శరీర కణము మరియు గోనెడోసైట్) లేదా మూడు కణాలు (ఒక శరీర కణము మరియు రెండు పురుష సిద్ధబీజములు) ఉండవచ్చు."
"स्त्रीकेसर में तीन अंग होते हैं -- वर्तिकाग्र, वर्तिकां तथा अंडाशय।","అండకోశము మూడు అవయవాలను కలిగి ఉంటుంది - కీలము, కీలాగ్రము మరియు అండాశయం."
अंडाशय में बीजांड उपस्थित होते हैं।,అండాశయములో అండములు ఉంటాయి.
"बीजांड में एक डंठल होता है, जिसे कीपिका (फंकल) कहते हैं तथा दो संरक्षात्मक अध्यावरण तथा एक द्वार जिसे बीजोंडद्वार कहते हैं, होता है।","అండములో ఒక కాడ ఉంటుంది. దానినే మనము ఫ్యూనికిల్ అని పిలుస్తాము మరియు రెండు సంరక్షణాత్మక పొరలు మరియు ఒక ద్వారము కలిగి ఉంటుంది, ఆ ద్వారమును అండద్వారము అని పిలువబడుతుంది."
बीजांडकाय में स्थित केंद्रीय ऊतक है; जहाँ प्रप्रसूतक -विभाजित होता है।,"అండకోశములో అండాతః కణజాలము న్యూసెల్లస్ ఉంటుంది, దానిలోనే కణవిభజన జరుగుతుంది."
प्रप्रसूतक कोशिका; गुरूबीजाणु मातृ कोशिका अर्धसूत्री विभाजन से विभाजित होते हुए एक गुरूबीजाणु भ्रूण कोश (पुटी) (एक स्त्री युग्मकोद्भिद) की रचना करते हैं।,స్థూల సిద్ధబీజ మాతృకణము క్షయకరణ విభజనలు చెందుతూ ఒక స్థూల సిద్దబీజ పిండకోశము మరియు ఒక స్త్రీ సంయోగ బీజమును ఏర్పరుస్తాయి.
एक परिपक्व भ्रूणणोश 7-कोशकीय एवं 8-न्युकिलिएट होते हैं।,ఒక పరి పక్వ అండకోశము7- కణములతో మరియు 8 న్యూక్లియైట్లతో కూడి ఉంటుంది.
बीजांड द्वारी शीर्ष पर अंड उपकरण (एप्रेटस) में दो सहायकोशिकाएँ तथा एक अंड कोशिका समाहित होतीं है।,"అండాశయ ద్వార శీర్షము పై ఒక కేంద్రక కణము, రెండు సహాయక కణములు మరియు ఒక స్త్రీ బీజ కణము ఉంటుంది."
निभाग छोर पर तीन प्रतिव्यासांत होते हैं।,చల్లాజా వైపు మూడు ప్రతిపాదిత కణములు ఉంటాయి.
केंद्र में दो ध्रुवीय न्युकली (केंद्रिकी) के साथ एक वृहद्‌ केंद्रीय कोशिका होती है।,కణ కేంద్రములో రెండు ధృవాలలో కేంద్రక కణములతో పాటు ఒక స్థూల కేంద్రక కణము కూడా ఉంటుంది.
"परागण एक प्रक्रम है, जिसमें परागकण परागकोश से वर्तिकाग्र तक स्थानांतरित होते हैं।","పరాగ సంపర్కము ఒక ప్రక్రియ, దీనిలో పరాగ రేణువులు పరాగకోశము నుండి కీలాగ్రము వరకూ రవాణా చేయబడతాయి"
परागण एजेंट (कारक) या तो आजीवीय (हवा एवं पानी) होते हैं या फिर जीवीय (प्राणि वर्ग) होते हैं।,"పరాగసంపర్క కారకములు నిర్జీవ కారకములు (గాలి మరియు నీరు) లేదాజీవ కారకములు (కీటకములు, పక్షులు మరియు జంతువులు)."
पराग-स्त्रीकेसर संकर्षण के अंतर्गत वे सभी घटनाएँ शामिल होती है जो वर्तिकाग्र पर परागकण के अवनमन (झड़ने) से शुरु होकर भ्रूणफोश की परागनली में (जब पराग सुयोग्य होते हैं) प्रवेश या पराग के संदमन (जब पराग अयोग्य होता है) तक की क्रिया होती है।,పరాగ రేణువు-అండకోశము అనుసంధానములో భాగముగా కీలాగ్రముపై పరాగరేణువులు చేరుకోవడము నుంచి మొదలై అండకోశము యొక్క పరాగ నాళిక (ఒక వేళ పరాగరేణువులు యోగ్యమైనవి అయితే)లోనికి చేరుకోవడములేదా పరాగరేణువులు తిరస్కరింపబడటము (ఒకవేళ పరాగరేణువు అయోగ్యమైనది అయితే)వరకూ అన్ని సంఘటనలూ ఈ ప్రక్రియలో ఉంటాయి.
"इसके आगे सुयोग्य परागण, वर्तिकाग्र पर परागकण का अंकुरित होना, और परिणाम स्वरूप पराग नलिका का वर्तिका के माध्यम से वृद्धि करना, बीजांड में प्रवेश और अंत में एक सहाय कोशिका में दो नर युग्मकों का विसर्जन होता है।","దీని తరువాత ఉత్తమమైన పరాగసంపర్కం, కీలాగ్రము పై పరాగరేణువుల అంకురము జరగడము, మరియు దీని ఫలితముగా పరాగ నాళిక కీలము ద్వారా పెరుగుతుంది, అండాశయంలోకి ప్రవేశిస్తుంది మరియు చివరికి రెండుపురుష సిద్ధ బీజములను ఒక సహాయక కణంలోకి విసర్జిస్తుంది."
आवृतबीजी दोहरा निषेचन प्रदर्शित करते हैं क्योंकि प्रत्येक भ्रूणफोश में दो संगलन या संलयन (फ्युजन) मुख्यतः युग्मक्संलयन तथा त्रिसंलयन होते हैं।,"ఆవృతబీజములు ద్విఫలదీకరణమును ప్రదర్శిస్తాయి ఎందుకంటే ప్రతి పిండం రెండు సంయుగ్మములను కలిగి ఉంటుంది, ప్రధానంగా యుగ్మసంకలనము మరియు త్రిసంయుగ్మము జరుగుతుంది."
मल संलयनों (संगलनों) का परिणाम द्विगुणित युग्मनज तथा त्रिगुणित प्राथमिक भ्रूणपोष केंद्रक (प्राथमिक भ्रूणपोष कोशिका) का परिणाम होता है।,ఈ సంయుగ్మముల ఫలితముగా ద్వయస్థితిక యుగ్మము మరియు మరియు ప్రాధమిక పిండ కేంద్రకం (ప్రాధమిక పిండ కణం) ఏర్పడతాయి.
"यह युग्मनज, भ्रूण तथा प्राथमिक भ्रूणपोष कोशिका, भ्रूणपोष ऊतक गठित करते हैं।","ఈ సంయుక్త బీజములు, పిండాలు మరియు ప్రాధమిక పిండ కణాలు పిండ కలిపి ఏర్పడతాయి."
भ्रूणपोष का निर्माण सदैव भ्रूण के विकास को आगे बढ़ाता है।,పిండముల యొక్క నిర్మాణం ఎల్లప్పుడూ పిండం యొక్క అభివృద్ధి పురోగతి వైపు నడిపిస్తుంది.
"विकासशील भ्रूण कई विभिन्‍न चरणों से गुजरता है, जैसे कि प्राक्श्रूण, गोलाकार तथा हृदयाकार आकृति चरण और इसके बाद परिपक्वता।","అభివృద్ధి చెందుతున్న పిండం సహజ, గోళాకార మరియు హృదయాకార దశ మరియు దాని తరువాత పరిపక్వత వంటి వివిధ దశల ద్వారా అభివృద్ధి చెందుతుంది."
परिपक्व द्विबीजपत्री भ्रूण के अंदर दो बीजपत्र तथा प्रांकुरचोल सहित एक भ्रूणीय अक्ष तथा एक बीजपत्राधार होता है।,"పరిపక్వమైన ద్విదళ బీజ పిండంలో రెండు దళములు, పిండాక్షము మరియు అండద్వారము ఉన్నాయి."
एक बीजपत्री के भ्रूण में एक अकेला बीजपत्र होता है।,ఏకదళబీజ మొక్కల యొక్క పిండానికి ఒకే దళము ఉంటుంది.
"निषेचन के बाद, अंडाशय फल के रूप में तथा बीजांड बीज के रूप में विकसित होता है।","ఫలదీకరణం తరువాత, అండాశయం ఒక ఫలముగా మరియు అండము ఒక విత్తనంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది."
"असंगजनन नामक एक परिघटना कुछ आवृतबीजियों में, विशेष रूप से घास कुल में पाई गई है।","అసంయుగ్మ జననము అని పిలువబడే ఒక దృగ్విషయం కొన్ని ఆవృతబీజ మొక్కలలో, ముఖ్యంగా గడ్డి జాతి సమూహములలో కనుగొనబడింది."
यह बिना निषेचन के बीज रचना का परिणाम है।,ఫలదీకరణం లేకుండా విత్తనాలను సృష్టించిన ఫలితం ఇది.
बागवानी एवं कृषि विज्ञान में असंगजनन के बहुत सारे लाभ है।,ఉద్యాన మరియు వ్యవసాయ శాస్త్రాలలో ఈ అసంయుగ్మ జననము చాలా ప్రయోజనాలను కలిగిస్తుంది.
कुछ आवृतबीजी अपने बीज में एक से अधिक भ्रूण उत्पन्न करते हैं।,కొన్నిఆవృతబీజ మొక్కల విత్తనాలు ఒకటి కంటే ఎక్కువ పిండాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
इस परिघटना या दृश्य प्रवंच को बहुश्रूणता कहा जाता है।,ఈ దృగ్విషయమును బహుపిండత్వము అని అంటారు.
अभ्यास 1. एक आवृतबीजी पुष्प के उन अंगों के नाम बताएँ; जहाँ नर एवं मादा युग्मकोद्भिद का विकास होता है? ,"అభ్యాసము 1. ఒక ఆవృతబీజ పుష్పము యొక్క భాగాల పేర్లు చెప్పండి; స్త్రీ, పురుష సంయుక్త బీజము ఎక్కడ అభివృద్ధి చెందుతుంది?"
2. लघुबीजाणुधानी तथा गुरूबीजाणुधानी के बीच अंतर स्पष्ट करें? ,2. సూక్ష్మ సిద్ధ బీజము మరియు స్థూల సిద్ధబీజము మధ్య వ్యత్యాసాన్ని స్పష్టముగా వివరించండి?
इन घटनाओं के दौरान किस प्रकार का कोशिका विभाजन संपन्‍न होता है? ,ఈ సంఘటనల సమయంలో ఏ రకమైన కణ విభజన జరుగుతుంది?
इन दोनों घटनाओं के अंत में बनने वाली संरचनाओं के नाम बताएँ? ,ఈ రెండు సంఘటనల ఫలితముగా ఏర్పడిన నిర్మాణాలకు పేరు పెట్టండి?
"3. निम्नलिखित शब्दावलियों को सही विकासीय क्रम में व्यवस्थित करें-- परागकण, बीजाणुजन ऊतक, लघुबीजाणुचतुष्क, परागमातृ कोशिका, नर युग्मक ","3. ఈ క్రింది పదాలను సరైన క్రమంలో అమర్చండి - పరాగసంపర్కం, బీజాంశ కణజాలం, మైక్రోటూబ్యూల్, కేసరములు, పురుష సిద్ధ బీజములు"
4. एक प्ररूपी आवृतबीजी बीजांड के भागों का विवरण दिखाते हुए एक स्पष्ट एवं साफ सुथरा नामांकित चित्र बनाएँ।,4. ఒక సాధారణ ఆవృతబీజ విత్తనం యొక్క భాగములను వివరముగా చూపించే స్పష్టమైన మరియు సరిఐన నామకరణముతో చిత్రాన్ని గీయండి.
5. आप मादा युग्मकोद्भिद्‌ के एकबीजाणुज विकास से कया समझते हैं? ,5. స్త్రీ సంయుక్త బీజము యొక్క ఏకకణ బీజము యొక్క అభివృద్ధి ద్వారా మీరు ఏమి అర్థం చేసుకుంటారు?
"6. एक स्पष्ट एवं साफ सुथरे चित्र के द्वारा परिपक्व मादा युग्मकोद्भिद के 7-कोशीय, 8-न्युकिलयेट (केंद्रक) प्रकृति की व्याख्या करें।","6. పరిపక్వమైన స్త్రీ సంయుక్తబీజము యొక్క 7-కణము, 8-న్యూక్లియేట్ (కేంద్రకము)ల స్వభావముల గురించి స్పష్టమైన మరియు చక్కనైన చిత్రంతో వివరించండి."
7. उनमील परागणी पुष्पों से क्या तात्पर्य है? क्या अनुन्मीलिय पुष्पों में परपरागण संपन्न होता है? अपने उत्तर की सतक व्याख्या करें? ,7. ఆవృత పుష్పములలో పరాగసంపర్కము అనగా ఏమిటి? అనావృత పుష్పములలో పరాగసంపర్కము జరుగుతుందా? మీ జవాబును స్పష్టముగా వ్యాఖ్యానించండి?
8. पुष्पों द्वारा स्व-परागण रोकने के लिए विकसित की गई दो कार्यनीति का विवरण दें।,8. పుష్పముల ద్వారా ఆత్మ పరాగసంపర్కాన్ని నివారించడానికి అభివృద్ధి చేసిన రెండు వ్యూహాలను వివరించండి.
स्व अयोग्यता क्‍या है? स्व-अयोग्यता वाली प्रजातियों में स्व-परागण प्रक्रिया बीज की रचना तक क्‍यों नहीं पहुँच पाती है? ,స్వీయ అనర్హత అంటే ఏమిటి? స్వీయ-అనర్హత జాతులలో స్వీయ-పరాగసంపర్క ప్రక్రియలో విత్తనము ఎందుకు ఏర్పడదు?
बैगिंग (बोरावस्त्रावरण) या थैली लगाना तकनीक क्‍या है? ,బ్యాగింగ్ (బోరవస్త్రావరణము) లేదా సంచి పెట్టడము అనేపద్ధతిని ఏవిధముగా చేస్తారు?
पादप जनन कार्यक्रम में यह कैसे उपयोगी है? त्रि-संलयन क्या है? यह कहाँ और कैसे संपन्न होता है? ,మొక్కల పెంపకం కార్యక్రమాలలో ఇది ఏ విధముగా ఉపయోగపడుతుంది? త్రిసంయుగ్మము అంటే ఏమిటి?మరియు ఇది ఎక్కడ ఎలా జరుగుతుంది?
त्रि-संलयन में सम्मिलित न्युक्लीआई का नाम बताएँ।,త్రిసంయుగ్మములో పాల్గొన్న కేంద్రకాలకు పేరు పెట్టండి.
एक निषेचित बीजांड में; युग्मनज प्रसुप्ति के बारे में आप कया सोचते हैं? ,ఫలదీకరణ జరిగిన అండాశయంలో; సంయుక్తబీజము యొక్క షుషుప్తి గురించి మీరు ఏమనుకుంటున్నారు?
इनमें विभेद करें- (क) बीजपत्राधार और बीजपत्रोपरिक (ख) प्रॉकुर चोल तथा मूलाँकुर चोल (ग) अध्यावरण तथा बीजचोल (घ) परिभ्रूण पोष एवं फल भित्ति एक सेव को आभासी फल क्‍यों कहते हैं? ,వాటిలో తేడాలను గుర్తించండి (ఎ)అంకురచ్చధ విత్తనము మరియు అంకురచ్చధరహిత విత్తనము (బి) ప్రాకురచ్చధము మరియు మూలంకురచ్చధము (సి) అధ్యావరణము మరియు అండద్వారము (డి) పిండ పోషణ మరియు ఆపిల్ ఫలమును అనృత ఫలము అని ఎందుకు అంటారు?
पुष्प का कौन सां भाग फल की रचना करता है।,పువ్వు యొక్క ఏ భాగం ఫలమును ఏర్పరుస్తుంది.
विपुंसन से कया तात्पर्य है? -एक पादप प्रजनक कब और क्यों इस तकनीक का प्रयोग करता है? ,వింపుశన దశ అంటే ఏమిటి? -ఒక మొక్కల పెంపకందారుడు ఈ పద్ధతిని ఎందుకు ఉపయోగిస్తాడు?
यदि कोई व्यक्ति वृद्धिकारकों का प्रयोग करते हुए अनिषेकजनन को प्रेरित करता है तो आप प्रेरित अनिषेक जनन-के लिए कौन सा फल चुनते और क्‍यों? ,"ఎవరైనా మొక్కల పెంపకముదారులు పెరుగుదల కారకములను ఉపయోగించిమొక్కలలో అనిషేకజననమును ప్రేరేపిస్తే, ఆ అనిషేక జననము కోసము మీరు ఏ ఫలమును ఎంపిక చేసుకుంటారు మరియు ఎందుకు?"
परागकण भित्ति रचना में टेपीटम की भूमिका की व्याख्या करें।,పుప్పొడి పెయింటింగ్‌లో టాపిటమ్ పాత్రను వివరించండి.
असंगजनन क्या है और इसका क्‍या महत्त्व है? ,అసంయుగ్మ జననము అనగా ఏమిటి మరియు దాని ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
जैसाकि आप जानते हैं मानव लैंगिक रूप से जनन करने वाला और सजीवप्रजक या जरायुज प्राणी है।,మానవుడు లైంగిక ప్రత్యుత్పత్తి ద్వారా సంతానోత్పత్తిని జరిపే జీవి మరియు తనజాతినే ఉత్పత్తి చేసేవాడు అని మీకు తెలిసే ఉంటుంది.
"मानवों में जनन घटना के अंतर्गत युग्मेकों की रचना (युग्मकजनन) अर्थात्‌ पुरुष में शुक्राणुओं तथा स्त्री में अंडाणु का बनना, स्त्री जनन पथ में शुक्राणुओं का स्थानांतरण (वीर्यसेचन) और पुरुष तथा स्त्री के युग्मकों का संलयन (निषेचन) जिसके कारण युग्मनज (जाइगोट) का निर्माण होता है, शामिल है।","మానవులలో ప్రత్యుత్పత్తి దృగ్విషయంలో జరిగే ఘటనలు, సంయుక్తబీజము ఏర్పడటము (జైగోజెనిసిస్), అనగా, పురుషులలో వీర్య కణములు మరియు స్త్రీలలో అండము ఏర్పడటం, స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి అంగములలో వీర్యమును బదిలీ చేయటము మరియుపురుష, స్త్రీ ల సంయోగ బీజముల కలయిక (ఫలదీకరణం), దాని ఫలితముగా సంయుక్తబీజము ఏర్పడటము జరుగుతుంది."
"इसके बाद कोरकपुटी (ब्लास्टोसिस्ट) की रचना तथा परिवर्धन और इसका गर्भाशय की दीवार से चिपक जाना (अंतरोंपण), भ्रूणीय परिवर्धन (गर्भावधि) और शिशु के जन्म (प्रसव) की क्रियाएँ घटित होती हैं।","దీని తరువాత కణవిభజన జరిగి (బ్లాస్టోసిస్ట్) ఏర్పడటం మరియు విస్తరించడం మరియు గర్భాశయ కుడ్యములో పిండము అతుక్కోవడము(ఇంప్లాంటేషన్), పిండం పెరుగుదల (గర్భధారణ) మరియు శిశువు యొక్క పుట్టుక (ప్రసవం) వంటి క్రియలు జరుగుతాయి."
आपने पढ़ा है कि ये जनन घटनाएँ यौवनारंभ के पश्चात्‌ सम्पन्न होती हैं।,ఈ ప్రత్యుత్పత్తి ప్రక్రియ యుక్తవయస్సు తర్వాత జరుగుతుందని మీరు గతములో చదువుకున్నారు.
पुरुष और स्त्री के बीच महत्त्वपूर्ण रूप से जनन घटनाएँ होती हैं; ,స్త్రీ మరియు పురుషుల మధ్య గణనీయమైన ప్రత్యుత్పత్తి సంఘటనలు జరుగుతాయి;
"उदाहरण के लिए एक वृद्ध पुरुष में भी शुक्राणु बनना जारी रहता है, लेकिन स्त्रियों में अंडाणु की रचना 50 वर्ष की आयु के लगभग समाप्त हो जाती है।","ఉదాహరణకు, వృద్ధ పురుషులలో వీర్యము ఉత్పత్తి కాబడుతుంది కాని కొనసాగుతుంది, కాని స్త్రీలలో, అండం యొక్క విడుదల సుమారుగా 50 సంవత్సరాల వయస్సులో ఆగిపోతుంది."
"आइये, हम मानव में स्त्री और पुरुष के जनन तंत्रों की चर्चा करते है।",ఇప్పుడు మనము మానవులలో స్త్రీ పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థలను గూర్చి చర్చిద్దాం.
3.1 पुरुष जनन तंत्र पुरुष जनन तंत्र शरीर के श्रोणि क्षेत्र (पेल्विस रीजन) में अवस्थित होता है।,3.1 పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ: పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ శరీరములో కటి ప్రాంతంలో ఉంటుంది.
"इसके अंतर्गत एक जोड़ा वृषण, सहायक मूत्रवाहिनी तथा बाह्य जननेंद्रिय शामिल होते है।","దీనిలో ఒక జత ముష్కములు, సహాయక శుక్ర వాహికలు మరియు బాహ్య జననేంద్రియములు ఉంటాయి. ఉన్నాయి."
शुक्राशय शरीर में वृषण उदर गुहा के बाहर मूत्राशय एक थैली/धानी में स्थित होते हैं जिसे शुक्र वाहक वृषणकोष (स्क्रोटम) कहते हैं।,"వీర్యకణాలు శరీరంలోని ఉదర కుహరం వెలుపల వృషణములలో ఒక సంచి/సంచి వంటి భాగములో ఉంటాయి, ఈ శుక్రవాహికలను వృషణకోశము లేదా (స్క్రోటం) అని పిలుస్తారు."
वृषणकोष पुरस्थ (प्रॉस्टेट) है सखलनीय वाहिनी वृषणों के तापमान को (शरीर के तापमान से शिश्न (लिंग) तलाश 2-2.5 डिग्री सेंटीग्रेड) कम रखने में सहायक मूत्र मार्ग गुदा होता है जो शुक्राणुजनन के लिए आवश्यक शिश्न मुंड है।,"ముష్కములు ప్రోస్టేట్ గ్రంధిని కలిగి ఉంటాయి, ఇది శరీర ఉష్ణోగ్రత కంటే వృషణాల ఉష్ణోగ్రతను (2-2.5 డిగ్రీల సెంటీగ్రేడ్) అధికముగా ఉంచడంలో సహాయపడుతుంది."
"वयस्कों में प्रत्येक वृषण अंडाकार होता उग्रच्छा 2. कंदमूत्रपथ ग्रंथि है, जिसकी लम्बाई लगभग 4 से 5 सेमी. वृषण कोष और चौड़ाई लगभग 2 से 3 सेमी. होती है।","యుక్తవయస్సు వారిలో ప్రతి ముష్కము అండాకారంగా ఉంటుంది. 2. పౌరుష గ్రంథి, ఇది 4 నుండి 5 సెం.మీ. పొడవు మరియు వెడల్పు సుమారు 2 నుండి 3 సెం.మీ.గా ఉంటుంది."
पुरुष जनन तंत्र को दर्शाने वाला श्रोणि क्षेत्र का आरेखीय काट. वृषण सघन आवरण-से ढका रहता है।,పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థను చూపించే కటి ప్రాంతం యొక్క పటము.ముష్కము దట్టంగా కప్పబడి ఉంటుంది.
प्रत्येक वृषण में लगभग 250 कक्ष होते है जिन्है वृषण पालिका (टेस्टिकुलर मूत्राशय लोब्युल्स) कहते हैं।,"ప్రతి ముష్కములో సుమారుగా చిన్నచిన్న లంబికలు సుమారుగా 250 ఉంటాయి, వాటిని ముష్కలంబికలు (టెస్టిక్యులార్లోబ్స్) అని పిలుస్తారు."
प्रत्येक वृषण पालिका के अंदर एक शुक्राशय से लेकर तीन अति कुंडलित शुक्रजनक प्रॉस्टेट (पुर्थ) नलिकाएँ (सेमिनिफेरस ट्यूबुल्स) होती कंदमूत्रपथ ग्रंथ. हैं जिनमें शुक्राणु पैदा किए जाते हैं।,"ప్రతి ముష్క లంబికలోపల ఒకటి నుండి మూడు అత్యంత మెలికలు తిరిగిన చిన్న చిన్న నాళికలు, వీటినే శుక్రోత్పాదక నాళికలు (సెమినిఫెరస్ ట్యుబ్యూల్స్) అని అంటారు వీటి నుండే శుక్రకణముల ఉత్పత్తి జరుగుతుంది."
"प्रत्येक शुक्रजनक नलिका का भीतरी भाग दो शुक्र वाहिका यु प्रकार की कोशिकाओं से स्तरित होती हैं, वृषण जालिका )| ","ప్రతి శుక్ర నాళిక యొక్కలోపలి భాగం రెండు శుక్ర వాహికలు, యు ఆకార కణములతో ఒక జాలమును ఏర్పరుస్తాయి."
जिन्है नर जर्म कोशिकाएँ ( शुक्राणुजन वृषण पालिकाएँ हि वृषण स्पर्मेटोगोनिया ) और सर्टोली कोशिकाएँ ऐ कहते हैं।,వీటిని పురుష శుక్ర కణములు (శుక్రాణువులు ఉత్పత్తి చేసే లంబికలు) మరియు సెర్టోలి కణాలు అంటారు.
नर जर्म कोशिकाएँ शिश्न मुंड अर्धसूत्री विभाजन (या अर्धसूत्रण) के फलस्वरूप शुक्राणुओं का निर्माण करती है।,పురుష శుక్ర కణములలో జరిగే క్షయకరణ విభజన ఫలితంగా శుక్రాణువుల ఉత్పత్తి జరుగుతుంది.
(ब) पुरुष जनन तंत्र का आरेखीय दृश्य (आंतरिक संरचनाओं को जबकि सर्टोली कोशिकाएँ जर्म कोशिकाओं दर्शाने के लिए.वृषण का अनुदैर्ध्य काट को पोषण प्रदान करती हैं।,"(బి) పురుష ప్రత్యుపత్తి వ్యవస్థ యొక్క రేఖ్హీయ దృశ్యము (అంతర్గత నిర్మాణాలు సెర్టోలి కణాలు బీజ కణాలను చూపిస్తుంది, ఇది లంబముగా ముష్కములకు పోషణను అందిస్తుంది."
शुक्रजनक नलिकाओं के बाहरी क्षेत्र को अंतराली अवकाश (इंटरस्टीशियल स्पेस) कहा जाता है।,శుక్రోత్పాదక నాళికల బయటి ప్రాంతములను కణాంతర అవకాశములు అని అంటారు.
इसमें छोटी-छोटी रुधिर वाहिकाएँ और अंतराली कोशिकाएँ (इंटरस्टीशियल सेल्स) या लीडिग कोशिकाएँ (इंटरस्टीशियल सेल्स) होती हैं।,వీటిలో చిన్న రక్త నాళాలు మరియు మధ్యంతర కణాలు లేదా ప్రముఖ కణాలు కలిగి ఉంటాయి.
लीडिग कोशिकाएँ पुंजन (एंड्रोजजग) नामक वृषण हार्मोन संश्लेषित व स्रवित करती हैं।,ప్రముఖ కణాల (ఆండ్రోజాజ్) అని పిలువబడే వృషణ గ్రంధులను సంశ్లేషణ చేస్తాయి మరియు స్రవిస్తాయి.
यहाँ पर कुछ अन्य कोशिकाएँ भी होती हैं जो प्रतिरक्षात्मक कार्य करने में सक्षम होती हैं।,రోగనిరోధక చర్యలను చేయగల సమర్ధత కలిగిన ఇతర కణాలు కూడా ఉన్నాయి.
"पुरुष लिंग सहायक नलिकाओं के अंतर्गत वृषण जालिकाएँ (रेटे टेस्टिस), शुक्र वाहिकाएँ (वास इफेरेंशिया), अधिवृषण (ऐपिडिडिमिस) तथा शुक्रवाहक (वास डेफेरेंस) होते हैं।","పురుష ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థలో సహాయ నాళికలలో అంతర్గత శుక్రోత్పాదక నాళికలు (సెమినిఫెరస్ ట్యుబ్యూల్స్), శుక్రనాళికలు (వాస్ ఎఫరెన్షియా), ఎపిడిడిమిస్ మరియు శుక్రవాహికలు (వాస్ ఎఫెరెన్స్) ఉన్నాయి."
वृषण की शुक्रजनक नलिकाएँ वृषण नलिकाओं के माध्यम से शुक्रवाहिकाओं में खुलती हैं।,ముష్కము యొక్క శుక్రోత్పాదక నాళాలు శుక్రనాళముల ద్వారా శుక్రవాహికలోనికి తెరుచుకుంటాయి.
"यह शुक्रवाहिका वृषण से चलकर अधिवृषण में खुलती हें, जो प्रत्येक वृषण के पश्च सतह पर स्थित होतीं है।",ప్రతి ముష్కము యొక్క పృష్ఠ ఉపరితలంపై ఉన్న శుక్రవాహిక ముష్కము నుండి ఎపిడిడిమిస్లోకి తెరుచుకుంటుంది.
यह अधिवृषण शुक्रवाहक की ओर बढ़ते हुए उदर की ओर ऊपर जाती हैं और मूत्राशय के ऊपर की ओर लूप बनाती है।,"ఈ ఎపిడిడిమిస్ శుక్రవాహిక వైపుకు పురోగమిస్తూ, ఉదరము వైపుకు వెళుతుంది మరియు మూత్రాశయం పైభాగంలో ఒక చుట్ట ఆకారములో ఏర్పడుతుంది."
इसमें शुक्राशय से एक वाहिनी आती है और मूत्र मार्ग में स्खलनीय वाहिनी के रूप में खुलती है। ,"దీనిలోనికి శుక్రాశయము నుండి ఒక వాహికను, మూత్ర నాళంలో స్ఖలనం చేసే వాహికగా తెరుస్తుంది."
ये नलिकाएँ वृषण से प्राप्त शुक्राणुओं का भंडारण तथा मूत्र मार्ग से इनका बाहर स्थानांतरण करती हैं।,ఈ నాళములు ముష్కముల నుండి పొందిన శుక్రకణములను నిల్వ చేసి మూత్ర మార్గము నుండి బయటకు పంపిస్తాయి.
मूत्रमार्ग मूत्राशय से निकल कर पुरुष के शिश्न (पेनिस) के माध्यम से गुजरता हुआ बाहर की ओर एक छिद्र के रूप में खुलता है जिसे मूत्राशय मुख (यूरेश्रल मीऐटस) कहते हें।,మూత్రాశయం నుండి పురుషాంగం (ప్రసేకము) ద్వారా మూత్రాశయం బయటకు వెళ్లి మూత్రాశయద్వారము (యురెథ్రా) అని పిలువబడే రంధ్రం నుండి బయటికి వెలువడుతుంది.
"शिश्न, पुरुष की बाहरी जननेन्द्रिय है। यह विशेष प्रकार के ऊतकों का बना होता है जो शिश्न के उद्घर्षण या उठान (इरेक्शन) में सहायता प्रदान कर वीर्यसेचन (इंसेमिनेशनं) को सुगम बनाता है।","పురుషాంగం పురుషుడి యొక్క బాహ్య జననేంద్రియాలు. ఇది ప్రత్యేకమైన కణజాలంతో తయారవుతుంది, ఇది పురుషాంగం యొక్క అంగస్తంభన లేదా అంగస్తంభనలో సహాయపడటం ద్వారా స్ఖలనంను సులభతరం చేస్తుంది."
"शिश्न का अंतिम वर्धित भाग शिश्न मुंड (ग्लांस पेनिस) कहलाता है जो एक ढीली त्वचा से ढका होता है, जिसे अग्रच्छद (फोरस्किन) कहते हैं।","పురుషాంగం యొక్క చివరి విస్తరించిన భాగాన్ని పురుషాంగం గ్లాన్స్ (ప్రసేకము) అని పిలుస్తారు, ఇది వదులుగా ఉండే చర్మంతో కప్పబడి ఉంటుంది, దీనిని ఫోర్‌స్కిన్ అంటారు."
"पुरुष लिंग की सहायक ग्रंथियों के अंतर्गत एक जोड़ा शुक्राशय, एक पुरस्थ (प्रोस्टेट) ग्रंथि तथा एक जोड़ा बल्‍्बोयूरेश्रल ग्रंथियाँ शामिल होती हैं।","పురుషాంగం యొక్క అనుబంధ గ్రంథులలో ఒక జత శుక్రాశయము, ప్రోస్టేట్ గ్రంథి మరియు ఒక జత కౌపర్ గ్రంధులు ఉంటాయి."
"इन ग्रंथियों का स्राव शुक्रीय (सेमिनल) प्लाज्मा का निर्माण करता है जो फ्रक्टोज (फल शर्करा), कैल्सियम तथा कुछ प्रकिण्व (एंजाइम्स) से भरपूर होता है।","ఈ గ్రంథుల స్రావం శుక్రప్లాస్మాను ఏర్పరుస్తుంది, ఇది ఫ్రక్టోజ్ (పండ్ల చక్కెరలు), కాల్షియం మరియు కొన్ని ఎంజైమ్‌లతో సమృద్ధిగా ఉంటుంది."
बल्वोयूरेश्रल ग्रंथियों का स्राव मैथुन के दौरान शिश्न में स्नेहन (लूब्रिकेशन) प्रदान करने में भी सहायक होता है।,బుల్వియోసెరల్ గ్రంథుల స్రావం కూడా మైథున సమయంలో పురుషాంగానికి సరళతను అందించడంలో సహాయపడుతుంది.
"स्त्री जनन तंत्र के अन्तर्गत एक जोड़ा अंडाशय (ओवरी) के साथ-साथ एक जोड़ा अंडवाहिनी (ओविडक्ट), एक गर्भाशय (यूटेरस), एक गर्भाशय ग्रीवा (सर्विक्स) तथा एक योनि (वेजाइना) और बाह्य जननेन्द्रिय (एक्सटर्नल जेनिटेलिया) शामिल होते हैं जो श्रोणि क्षेत्र में होते हैं।","స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థలో ఒక జత అండాశయం (ఓవరీ), దాంతో పాటు ఒక జత అండవాహికలు(ఒవీడక్ట్ లు), ఒక గర్భాశయము (యుటెరస్), గర్భాశయ ద్వారము (సెర్విక్స్) మరియు యోని (వజైనా) మరియు బాహ్య జననేంద్రియాలు (ఎక్స్టెర్నల్ జెనైటల్స్) ఉంటాయి. ఈ అవయవములన్నీ కటి స్థానములో ఉంటాయి."
जनन तंत्र के ये सभी अंग एक जोड़ा स्तन ग्रंथियों (मैमरी ग्लैंड्स) के साथ संरचनात्मक तथा क्रियात्मक रूप में संयोजित होते हैं; ,ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ యొక్క ఈ అవయవాలన్నీ నిర్మాణాత్మక మరియు క్రియాత్మక రూపంలో ఒక జత క్షీర గ్రంధులతో కలిసి ఉంటాయి.
"जिसके फलस्वरूप अंडोत्सर्ग, (ओव्यूलेशन), निषेचन (फर्टिलाइजेशन), सगर्भता (प्रेगनेन्सी ), शिशुजन्म तथा शिशु की देखभाल की प्रक्रियाओं में सहायता मिलती है।","ఫలితంగా, ఇది అండము విడుదల( అండోత్సర్గము) ఫలదీకరణం, గర్భధారణ, ప్రసవం మరియు పిల్లల సంరక్షణ ప్రక్రియలకు సహాయపడుతుంది."
अंडाशय स्त्री के प्राथमिक लैंगिक अंग हैं जो स्त्री युग्मक (अंडाणुअओवम) और कई स्टेरॉयड हॉर्मोन (अंडाशयी हार्मोन) उत्पन्न करते हैं।,"అండాశయాలు స్త్రీ ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ యొక్క ప్రాధమిక లైంగిక అవయవాలు, ఇవి స్త్రీ సంయోగబీజములను (అండం) మరియు అనేక స్టెరాయిడ్ గ్రంథులు (అండాశయ గ్రంధు) ఉత్పత్తి చేస్తాయి."
उदर के निचले भाग के दोनों ओर एक-एक अंडाशय स्थित होता है। ,అండాశయం దిగువ ఉదరం యొక్క ఇరువైపులా ఉంటుంది.
प्रत्येक अंडाशय की लम्बाई 2 से 4 से.मी. के लगभग होती है और यह श्रोणि भित्ति तथा गर्भाशय से स्नायुओं (लिगामेंट्स) द्वारा जुड़ा होता है।,ప్రతి అండాశయం యొక్క పొడవు 2- 4 సెం.మీ.వరకు సుమారుగా ఉంటుంది మరియు ఇది స్నాయువుల ద్వారా ఉదర కుహరము మరియు గర్భాశయానికి అనుసంధానించబడి ఉంటుంది.
प्रत्येक अंडाशय एक पतली उपकला (एपिथिलियम) से ढका होता है जो कि अंडाशय पीठिका (ओवेरियन स्ट्रोमा) से जुड़ा होता है।,"ప్రతి అండాశయం సన్నని పొర (ఎపిథీలియం)తో కప్పబడి ఉంటుంది, ఇది అండాశయ పెడికిల్ (అండాశయ స్ట్రోమా)కు జతచేయబడుతుంది."
यह पीठिका दो क्षेत्रों-एक परिधीय वल्कुट (पेरिफेरल कॉर्टेक्स) और एक आंतरिक मध्यांश (मेडुला) में विभक्त होता है।,ఈ పెడికిల్ రెండు ప్రాంతాలుగా విభజించబడింది - ఒక పరిధీయ వల్కలం మరియు అంతర్గత మెడుల్లా.
"अंडवाहिनियाँ (डिम्बवाहिनी नलिका/फेलोपियन नलिका), गर्भाशय तथा योनि मिलकर स्त्री सहायक नलिकाएँ बनाती हैं।","అండవాహికలు (ఫెలోపియన్ నాళములు), గర్భాశయం మరియు యోని కలిసి సహాయనాళికలు ఏర్పరుస్తాయి."
"प्रत्येक डिम्बवाहिनी नली लगभग 10-12 से.मी. लम्बी होती है, जो प्रत्येक अंडाशय की परिधि से चलकर गर्भाशय तक जाती है। ","ప్రతి ఒక అండవాహిక సుమారు 10-12 సెం.మీ. ల పొడుగు కలిగి ఉంటుంది, ఇది అండాశమ్యము నుండి మొదలయ్యి గర్భాశయం వరకు ఉంటుంది."
"अंडाशय के ठीक पास डिंबवाहिनी का हिस्सा कीप के आकार का होता है, जिसे कीपक (इंफन्डीबुलम) कहा जाता है।","అండాశయానికి సమీపంలో ఉన్న అండవాహిక యొక్క భాగం గరిటె ఆకారంలో ఉంటుంది, దీనిని గరాటు (ఇన్పేండిబులం) అంటారు."
"इस कीपक के किनारे अंगुलि सदृश्य प्रक्षेप (प्रोजेक्शन) होते हैं, जिसे झालर (फि्री) कहते हैं।","ఈ గరాటు యొక్క అంచులలో వేలు లాంటి ఆకారము ఉంటుంది, దీనిని (ఫిరీ) అంటారు."
अंडोत्सर्ग के दौरान अंडाशय से उत्सर्जित अंडाणु को संग्रह करने में ये झालर सहायक होते हैं।,అండోత్సర్గము సమయంలో అండాశయాల నుండి విడుదల కాబడిన అండములను సేకరించడానికి ఈ వ్రేళ్ళ వంటి ఆకారములు సహాయపడతాయి.
"आगे चलकर अंडवाहिनी के एक चौड़े भाग में खुलता है, जिसे तुंबिका (एंपुला) कहते हें।","తరువాత, ఇది అండవాహిక యొక్క విశాల భాగములోనికి తెరుచుకుంటుంది, దీనిని తుంబికా (ఏంపుల్లా) అంటారు."
"अंडवाहिनी का अंतिम भाग संकीर्ण पथ (इस्थमस) में एक संकरी अवकाशिका (ल्यूमेन) होती है, जो गर्भाशय को जोडती है।","అండవాహిక యొక్క ముగింపు ఇరుకైన మార్గంలోని (ఇస్థమస్) ఇరుకైన ల్యూమన్, ఇది గర్భాశయాన్ని కలుపుతుంది."
गर्भाशय केवल एक होता है और इसे बच्चादानी (वुम्ब) भी कहते हैं।,గర్భాశయం కేవలము ఒకటి మాత్రమే ఉంటుంది మరియు దీనినే గర్భం (వూంబ్) అని కూడా పిలుస్తారు.
गर्भाशय का आकार उल्टी रखी गई नाशपाती जैसा होता है।,గర్భాశయం యొక్క ఆకారం తలక్రిందులుగా ఉన్న పియర్స్ ఫలములా ఉంటుంది.
यह श्रोणि भित्ति से स्नायुओं द्वारा जुड़ा होता है।,ఇది నరాల ద్వారా ఉదరకుహరమునకు అనుసంధానించబడి ఉంటుంది.
गर्भाशय एक पतली ग्रीवा द्वारा योनि में खुलता है।,సన్నని గర్భద్వారము (గ్రీవము) ద్వారా గర్భాశయం యోనిలోకి తెరుచుకుంటుంది.
"ग्रीवा की गुहा को ग्रीवा नाल (सर्वाइकल कैनाल) कहते हैं, जो योनि के साथ मिलकर जन्म-नाल (बर्थ केनाल) की रचना करती है।","గర్భాశయ యొక్క కుహరాన్ని గర్భాశయ కాలువ(సెర్వికల్ కెనాల్) అని పిలుస్తారు, ఇది యోనితో కలిసి జనన కాలువ (జనన కాలువ)ను ఏర్పరుస్తుంది."
"गर्भाशय की भित्ति, ऊतकों की तीन परत वाली होती है।",గర్భాశయత్వచము మూడు పొరలను కలిగి ఉంటుంది.
"बाहरी पतली झिल्लीमय स्तर को परिगर्भाशय (पेरिमैट्रियम), मध्य मोटी चिकनी पेशीय स्तर को गर्भाशय पेशी स्तर (मायोमैट्रियम) और आंतरिक ग्रंथिल स्तर को गर्भाशय अंतःस्तर (एंडोमैट्रियम) कहते हैं, जो गर्भाशय गुहा को स्तरित करती हें।","బయటి సన్నని పొరను బాహ్య గర్భాశయము (పెరిమెట్రియం), మధ్య మందపాటి మృదువైన కండర త్వచము, గర్భాశయ కండరము (మైయోమెట్రియం) మరియు అంతర్గత గ్రంథి గర్భాశయ కుహరాన్నిగర్భాశయ ఎండోమెట్రియం (ఎండోమెట్రియం) పిలుస్తారు."
"आर्तव चक्र (मेन्सट्रअल साइकिल) के दौरान गर्भाशय के अंत: स्तर में चक्रीय परिवर्तन होते हैं, जबकि गर्भाशय पेशीस्तर में प्रसत्त के समय काफी तेज संकुचन होते हें।","ఋతు చక్రంలో గర్భాశయ ఎండోమెట్రియంలో పలు చక్రీయ మార్పులు సంభవిస్తాయి, గర్భధారణ సమయంలో గర్భాశయ ఉపరితల కండరములు చాలా వేగంగా సంకోచ వ్యాకోచములకులోనవుతుంది."
"स्‍त्री के बाह्य जननेंद्रिय के अन्तर्गत जघन शैल (मौंस प्यूबिस), वृहद भगोष्ठ (लेबिया मैजोरा), लघु भगोष्ठ (लेबिया माइनोरा), योनिच्छद (हाइमेन) और भगशेफ (क्लाइटोरिस) आदि होते हैं। जघन शैल वसामय ऊतकों से बनी एक गद्दी सी होती है जो त्वचा और जघन-बालों से ढँकी होती है।","స్త్రీ బాహ్య జననేంద్రియాల క్రింద జఘన షెల్ (మౌస్ పుబిస్), పెద్ద లాబియా మెజోరా (లాబియా మేజొరా), సూక్ష్మ లాబియా (లాబియా మినోరా), యోని (హైమెన్) మరియు స్త్రీ గుహ్యాంకురము (క్లిటోరిస్) ఉన్నాయి. జఘన షెల్ అనేది చర్మం మరియు జుట్టుతో కప్పబడిన సేబాషియస్ కణజాలంతో తయారు చేయబడిన శరీరభాగము."
"बवृहद भगोष्ठ ऊतकों का माँसल वलन (फोल्ड) है, जो जघन शैल से नीचे तक फैले होते हैं और योनिद्वार को घेरे रहते हैं।","లాబియా మజోరా కణజాలాల కండరాలు ముడుతలు కలిగి ఉంటుంది), ఇది జఘన షెల్ నుండి దిగువకు యోని ద్వారము చుట్టూ విస్తరించి ఉంటుంది."
लघु भगोष्ठ ऊतकों का एक जोड़ा वलन होता है और यह वृहद भगोष्ठ के नीचे स्थित होता है।,చిన్న లాబియాఒక్క మడతను మాత్రమే కలిగి ఉంది మరియు ఇది స్థూల(పెద్ద) లాబియా క్రింద ఉంటుంది.
"योनि का द्वार प्रायः एक पतली झिल्ली, जिसे योनिच्छद कहते हैं, से आंशिक रूप से ढका होता है।",యోని ప్రవేశం తరచుగా పాక్షిక అని పిలువబడే సన్నని పొరతో కప్పబడి ఉంటుం
भगशेफ एक छोटी सी अंगुलि जैसी संरचना होती है जो मूत्र द्वार के ऊपर दो वृहद भगोष्ठ के ऊपरी मिलन बिन्दु के पास स्थित होती है।,స్త్రీగుహ్యాంకురము అనేది యురేత్రాపై రెండు పెద్ద లాబియా యొక్క ఎగువకలయిక స్థానం దగ్గర ఉన్న ఒక చిన్న వేలు లాంటి నిర్మాణం.
योनिच्छद प्रायः पहले मैथुन (संभोग) के दौरान फट जाता है।,మొదటి సంభోగం సమయంలో యోని పొర లేదా కన్నె పొర చిరుగుతుంది.
हालाँकि यह आवरण कभी-कभी तेज धक्के या अचानक गिरने से भी फट सकता है।,"అయితే, ఈ పొర కొన్నిసార్లు పదునైన దెబ్బతో లేదా ఆకస్మికముగా పడిపోవటము వలన కాని చిరగవచ్చు."
"इसके अलावा योनि टेम्पॉन को घुसेड़ने या फिर घोड़े पर चढ़ने या साइकिल चलाने, आदि खेल कूद की सक्रिय भागीदारी से थी फट सकता है।","ఇంతే కాకుండా, ఋతు సమయములో టాంపూనుల వాడకము వలన లేదా గుర్రపు స్వారీ లేదా సైక్లింగ్ వంటి క్రీడలలో చురుకుగా పాల్గొనడం ద్వారా కూడా ఈ కన్నెపొర చీలిపోతుంది."
कुछ औरतों का योनिच्छद संभोग के बाद भी बना रहता है।,కొంతమంది మహిళల ఈ కన్నెపొర సంభోగం తరువాత కూడా అలాగే ఉంటుంది.
इसलिए योनिच्छद के होने अथवा न होने की बात को किसी स्त्री के कौमार्य (वर्जिनियी) या यौन अनुभवों का वास्तविक सूचक नहीं माना जाना चाहिए।,"అందువల్ల, కన్నెపొర యొక్క ఉనికి లేదా లేకపోవడం స్త్రీ యొక్క కన్యత్వమును లేదా లైంగిక అనుభవాల యొక్క నిజమైన సూచికగా పరిగణించరాదు."
कार्यशील स्तन ग्रंथि सभी मादा स्तनधारियों का अभिलक्षण है।,పనిచేసే క్షీర గ్రంధి అన్ని స్త్రీ క్షీరదాల ముఖ్య లక్షణం.
स्तन ग्रंथियाँ (स्तन) युग्म संरचना हैं जिनमें ग्रंथिल ऊतक और विभिन्‍न मात्रा में वसा होते हैं।,క్షీర గ్రంధులు (రొమ్ము) కణజాలం మరియు వివిధ రకాల కొవ్వు కణములను కలిగి ఉన్న ఒక జత నిర్మాణాలు.
प्रत्येक स्तन का ग्रंथिल ऊतक 15-20 स्तन पालियों (मैमरी लोब्स) में विभकत होता है।,ప్రతి రొమ్ము యొక్క గ్రంధి కణజాలం 15-20 క్షీరదపు లంబికలుగా విభజింపబడి ఉంటుంది.
इसमें कोशिकाओं के गुच्छ होते हैं जिन्हें कृपिका कहते हैं। ,ఇది క్లావికిల్ అని పిలువబడే కణాల సమూహాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
कृपिकाओं की कोशिकाओं से दुग्ध स्रवित होता है और जो कूपिकाओं की गुहाओं (अवकाशिकाओं ) में एकत्र होता है।,క్లావికిల్ యొక్క కణాల నుండి పాలు స్రవించబడతాయి మరియు ఇది ఫోలికల్స్ యొక్క రిక్తికలలో సేకరింపబడతాయి.
कृपिकाएँ स्तन नलिकाओं में खुलती हें।,రొమ్ము నాళికలు క్లావికల్లోనికి తెరుచుకుంటాయి.
प्रत्येक पालि की नलिकाएँ मिलकर स्तनवाहिनी (मैमरी डक्ट्स) का निर्माण करती हैं।,ప్రతి లంబిక యొక్క నాళములు కలిసి క్షీర నాళాలను ఏర్పరుస్తాయి.
कई स्तन वाहिनियाँ मिलकर एक वृहद स्तन तुंबिका बनाती है जो दुग्ध वाहिनी (लैक्टिफेरस डक्ट) से जुड़ी होती हैं जिससे की दूध स्तन से बाहर निकलता है।,"అనేక క్షీర నాళాలు ఒక పెద్ద రొమ్ము నాళమును ఏర్పరుస్తాయి, ఇవి లాక్టేట్ వాహిక (లాక్టిఫెరస్ వాహిక)తో అనుసంధానించబడి ఉంటాయి, ఈ వాహిక ద్వారా పాలు రొమ్ము నుండి బయటకు స్రవించబడతాయి."
प्राथमिक लैंगिक अंग -- पुरुषों में वृषण और स्त्रियों में अंडाशय युग्मकजनन (गैमीटोजेनेसिस) विधि द्वारा क्रमश: नर युग्मक यानी शुक्राणु और मादा युग्मक यानी अंडाणु उत्पन्न करते हैं।,ప్రాధమిక లైంగిక అవయవాలు -- మగవారిలో వృషణాలు శుక్రకణములను మరియు ఆడవారిలో అండాశయాలు అండాలను గామెటోజెనిసిస్ అనే ప్రక్రియ ద్వారా ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
"वृषण में, अपरिपक्व नर जर्म कोशिकाएँ (शुक्राणुजन/स्पर्मेटेगोनिया-बहुवचन; एकवचन-स्पर्मेटोगोनियम) शुक्रजनन (स्पर्मेटोजेनेसिस) द्वारा शुक्राणु उत्पन्न करती हैं जो कि किशोरावस्था के समय शुरू होती है।","వృషణంలో, అపరిపక్వ పురుష శుక్ర కణములు (స్పెర్మాటోజోవా/స్పెర్మాటోగోనియా-బహువచనం; ఏక-స్పెర్మాటోగోనియం) స్పెర్మాటోజెనిసిస్ (స్పెర్మాటోజెనిసిస్) ద్వారా కౌమారదశ సమయంలో వీర్యమును ఉత్పత్తి చేయడము ప్రారంభిస్తాయి."
शुक्रजनक नलिकाओं (सेमिनिफेरस ट्यूब्यूल्स) की भीतरी भित्ति में उपस्थित शुक्राणुजन समसूत्री विभाजन (माइटोटिक डिविजन) द्वारा संख्या में वृद्धि करते हैं।,శుక్రనాళికలు (సెమినిఫెరస్ ట్యూబుల్స్)లోపలి గోడలో ఉన్న స్పెర్మాటోజోవా యొక్క సంఖ్య కణవిభజన ద్వారా పెరుగుతుంది.
प्रत्येक शुक्राणुजन द्विगुणित होता है और उसमें 46 गुणसूत्र (क्रोमोसोम) होते हैं।,ప్రతి శుక్ర కణము ద్వయస్థితిక మరియు 46 క్రోమోజోములను కలిగి ఉంటుంది.
कुछ शुक्राणुजनों में समय-समय पर अर्धसूत्री विभाजन या अर्धसूत्रण (मिओटिक डिविजन) होता है जिनको प्राथमिक शुक्राणु कोशिकाएँ ( प्राइमरी स्पर्मेटेसाइट्स) कहते हैं।,కొన్ని శుక్ర కణములలోసమయ సమయానికి క్ష్యయకరణ విభజన జరిగి ప్రాధమిక వీర్య కణాలు (ప్రాధమిక స్పెర్మాటోసైట్లు) లను ఏర్పరుస్తాయి.
"एक प्राथमिक शुक्राणु कोशिका प्रथम अर्धसूत्री विभाजन (न्यूनकारी विभाजन) को पूरा करते हुए दो समान अगुणित कोशिकाओं की रचना करते हैं, जिन्हें द्वितीयक शुक्राणु कोशिकाएँ (सेकेंडरी स्पर्मेटेसाइट्स) कहते हैं।","ఒక ప్రాధమిక వీర్య కణము క్షయకరణ విభజనతో సమానమైన రెండు ఏకస్థితిక వీర్యకణములను కణాలను ఏర్పరుస్తుంది, దీనిని ద్వితీయ వీర్యకణము (సెకండరీ స్పెర్మాటోసైట్స్) అని పిలుస్తారు."
इस प्रकार उत्पन्न प्रत्येक कोशिका में 23 गुणसूत्र होते हैं।,ఈ విధముగా ఏర్పడిన ప్రతి ఒక్క వీర్య కణములో 23 క్రోమోజోములు ఉంటాయి.
"द्वितीयक शुक्राणु कोशिकाएँ, दूसरे अर्धसूत्री विभाजन से गुजरते हुए चार बराबर अगुणित शुक्राणुप्रसू (स्पर्मेटिड्स) पैदा करते हैं (चित्र 3.5)। शुक्राणुप्रसुओं में गुणसूत्रों की सख्या कितनी होनी चाहिए? ",ద్వితీయ వీర్య కణాలు నాలుగు సమాన ఏకస్థితిక కణములను ఉత్పత్తి చేయడానికి నాలుగు క్షయకరణ విభజనకులోనవుతాయి (చిత్రం. 3.5). శుక్రకణములలో క్రోమోజోమ్‌ల సంఖ్య ఎంత ఉండాలి?
शुक्राणुप्रसू रूपांतरित होकर शुक्राणु (स्पर्मेटोजोआ/स्पर्म) बनाते हैं और इस प्रक्रिया को शुक्राणुजनन (स्पर्मिओजेनेसिस) कहा जाता है।,శుక్ర కణములు వీర్యముగా మార్చబడుతుంది మరియు ఈ ప్రక్రియను స్పెర్మాటోజెనిసిస్ అని అంటారు.
"शुक्राणुजनन के पश्चात्‌ शुक्राणु शीर्ष सर्टोली कोशिकाओं में अंतःस्थांपित (इंबेडेड) हो जाता है और अंत में जिस प्रक्रिया द्वारा शुक्राणु, शुक्रननक नलिकाओं से मोचित (रिलीज) होते हैं, उस प्रक्रिया को (वीर्यसेचन) स्पर्मिएशन कहते हें।","స్పెర్మాటోజెనిసిస్ జరిగిన తరువాత, వీర్యము శీర్ష సెర్టోలి కణాలలో పొందుపరచబడుతుంది మరియు చివరకు శుక్ర వాహికల ద్వారా నుండి వీర్యము బయటకు విడుదలకాబడుతుంది, ఈ విడుదలయ్యే ప్రక్రియను స్పెర్మాటైజేషన్ అంటారు."
शुक्रजनन प्रक्रिया किशोरावस्था / यौवनारंभ से होने लगती है क्योंकि इस दौरान गोनैडोट्रॉपिन रिलीजिंग हार्मोन (जीएनआरएच) के स्रवण में काफी वृद्धि हो जाती है।,ఈ స్లమయములో గోనాడోట్రోపిన్ విడుదల చేసే గ్రంధి (జిఎన్ఆర్ హెచ్) యొక్క స్రావం గణనీయంగా పెరుగుతున్నందున స్పెర్మాటోజెనిసిస్ ప్రక్రియ కౌమారదశలో/యుక్తవయస్సులో ప్రారంభమవుతుంది.
आपको याद होगा कि यह एक अधश्चेतक (हाइपोथैलमिक) हॉर्मोन है।,ఇది హైపోథాలమిక్ హార్మోన్ అని మీరు గుర్తుచేసుకోవాలి.
गोनैडोट्रॉपिन रिलीजिंग हार्मोन के स्तर में वृद्धि के कारण यह अग्र पीयूष ग्रंथि (एंटिरियर पिट्यूटरी ग्लैंड) पर कार्य करता है तथा दो गोनेडोट्रॉपिन हॉरमोन-पीत पिंडकर (ल्यूटिनाइजिंग हार्मोन/एल एच) और पुटकोद्दीपक हॉर्मोन (फॉलिकल शुक्रजनक नलिकाओं सिटमुलेटिंग हॉमोंन / एफ एस ऐच) के स्रवण को चित्र 3.5 बे (वर्धित) के आरेखीय काट उद्दीपित करता है।,"గోనాడోట్రోపిన్ విడుదల చేసే హార్మోన్ పెరిగిన స్థాయి కారణంగా, ఇది పూర్వ పిట్యూటరీ గ్రంథి (పూర్వ పిట్యూటరీ గ్రంథి) పై పనిచేస్తుంది మరియు రెండు గోనాడోట్రోపిన్స్ హార్మోన్-పసుపు వర్ణద్రవ్యం కలిగిన (లూటినైజింగ్ హార్మోన్/ఎల్ హెచ్) మరియు పుటేటివ్ హార్మోన్లు (ఫోలిక్యులర్ స్పెర్మాథెకల్ నాళికలను ఉద్దీపించే గ్రంధులు/ఎఫ్ఎస్ ఆచ్) పై పనిచేస్తుంది. చిత్రం 3.5 బే యొక్క చిత్రము ఈ ఉద్దీపనలను చూపిస్తుంది."
एल एच लीडिग कोशिकाओं पर कार्य करता है और पुंजनों (एंड्रोजेन्स) के संश्लेषण और सख्रवण को उद्दीपित करता है।,ఎల్ హెచ్ లెడిగ్ గ్రంధి కణాలపై పనిచేస్తుంది మరియు ఆండ్రోజెన్ల సంశ్లేషణ మరియు బిగుతును ప్రేరేపిస్తుంది.
इसके बदले में पुंजन शुक्राणुजनन की प्रक्रिया को शणफप्प उद्दीपित करता है।,దీనికి బదులుగా శుక్రకణములను సేకరించే ప్రక్రియను స్నాఫాప్‌ ప్రేరేపిస్తుంది.
"एफ एस एच सर्टोली कोशिकाओं पर कार्य करता है और कुछ घटकों के स्रवण को उद्दीपित करता है, जो शुक्राणुजनन की प्रक्रिया में सहायता करते हें।","ఎఫ్ ఎస్ హెచ్ సెర్టోలి హార్మోన్ కణాలపై పనిచేస్తుంది మరియు కొన్ని భాగాల స్రావాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది, ఇది స్పెర్మాటోజెనిసిస్ ప్రక్రియలో సహాయపడుతుంది."
आइए)हम एक शुक्राणु की संरचना की जाँच करें।,ఇప్పుడు మనము శుక్ర కణము యొక్క నిర్మాణాన్ని పరిశీలిద్దాం.
"यह एक सूक्ष्मदर्शीय संरचना है जो एक शीर्ष (हेड), ग्रीवा (नेक), एक मध्य खंड (मिड्ल पीस) और एक पूँछ (टेल) की बनी होती है (चित्र 3.6)। एक प्लाज्मा झिल्ली शुक्राणु की पूरी काया (बॉडी) को आवृत्त किए रहती है।","ఇది ఒక సూక్ష్మదర్శిని ద్వారా చూడగలిగే ఒక సూక్ష్మ నిర్మాణము, దీనికి ఒక శీర్షము(తల), గ్రీవము(మెడ), ఒక మధ్యభాగము మరియు ఒకతోకను కలిగి ఉంటుంది. (చిత్రము 3.6ను చూడండి) ఒక పలుచని ప్లాస్మా పొరతో దాని శరీరము మొత్తము కప్పబడి ఉంటుంది."
शुक्राणु के शीर्ष में एक दीर्घीकृत (इलांगेटेड) अगुणित केंद्रक (हेप्लॉयड न्यूक्लियस) होता है तथा इसका अग्रभाग एक टोपीनुमा संरचना से आवृत होता है जिसे अग्रपिंडक (एक्रोसोम) कहते हैं।,శుక్ర కణము యొక్క తల ఒక పొడువుగా ఉన్న ఏకస్థితిక కేంద్రకాన్ని కలిగి ఉంటుంది మరియు దాని అగ్రభాగము టోపీ ఆకారములో ఉన్ననిర్మాణముతో కప్పబడి ఉంటుంది ఆ నిర్మాణమును అక్రోసోమ్ అని పిలుస్తారు.
"यह अग्रपिंडक उन प्रकिण्वों (एंजाइम्स) से भरा होता है, जो अंडाणु के निषेचन में मदद करते हें।",ఈ అగ్రభాగము అండము యొక్క ఫలదీకరణానికి సహాయపడే ఎంజైమ్‌లతో నిండి ఉంటుంది.
"शुक्राणु के मध्य खंड में असंख्य सूत्रकणिकाएँ होती हैं, जो पूँछ को गति प्रदान करने के लिए ऊर्जा उत्पन्न करती हैं जिसके कारण शुक्राणु को निषेचन करने के लिए आवश्यक गतिशीलता प्रदान करना सुगम बनाता है।","శుక్రకణము యొక్క కేంద్ర విభాగంలో అసంఖ్యాకమైన నియోప్లాజాలు ఉన్నాయి, ఇవితోకను ప్రేరేపించడానికి కావాల్సిన శక్తిని ఉత్పత్తి చేస్తాయి, ఇది ఫలదీకరణానికి అవసరమైన చలనశీలతను అందించడానికి శుక్ర కణమునకు తగిన శక్తిని సమకూరుస్తుంది."
मैथुन क्रिया के दौरान पुरुष 20 से 30 करोड़ शुक्राणु स्खलित करता है सामान्य उर्वरता (अबंधता) से लगभग 60 प्रतिशत शुक्राणु निश्चित रूप से सामान्य आकार और आकृति वाले होने चाहिए।,"స్ఖలనం సమయంలో, ఒక పురుషుడు 20 నుండి 30 మిలియన్ స్పెర్మ్‌ను స్ఖలనం చేస్తాడు, సాధారణ సంతానోత్పత్తిలో 60 శాతం (కాంట్రాక్టిలిటీ), శుక్రకణములు నిశ్చితముగా సాధారణ పరిమాణం మరియు ఆకారంలో ఉండాల్సి ఉంటుంది."
इनमें से कम से कम 40 प्रतिशत आवश्यक रूप से सामान्य जनन क्षमता के लिए तीत्र गतिशीलता प्रदर्शित करते हैं।,"వీటిలో, కనీసం 40 శాతంకణములు సాధారణ ప్రత్యుత్పత్తి సామర్థ్యం కోసం అతి చలన శీలతను ప్రదర్శిస్తాయి."
शुक्रजनक नलिकाओं से मोचित (रिलीज्ड) शुक्राणु सहायक नलिकाओं द्वारा वाहित (ट्रांसपोर्टेड) होते हैं।,శుక్ర నాళాల నుండి విడుదలకాబడిన పొందిన వీర్యము అనుబంధ నాళికల ద్వారా బయటకు రవాణా చేయ బడుతుంది.
"शुक्राणुओं की परिपक्वता एवं गतिशीलता के लिए अधिवृषण, शुक्रवाहक, शुक्राशय तथा ग्राफी पुटक पुरस्थ ग्रंथियों का स्रवण भी आवश्यक है।","శుక్రకణము యొక్క పరిపక్వత మరియు చలనానికి, ఎపిడిడిమిస్, శుక్రవాహిక మరియు శుక్రాశయముల కోసము గ్రాఫీ ఫోలిక్యులర్ గ్రంథుల స్రావం చాలా అవసరము."
शुक्राणुओं पीत पिंड (कार्पस ल्युटियम) अंडाशय के आरेखीय काट का एक दृश्य के साथ-साथ शुक्राणु प्लाज्मा मिलकर वीर्य (सीमेन) बनाते हैं।,"శుక్రకణములు( కార్పస్ ల్యూటియం) అండాశయం యొక్క గ్రాఫికల్ కట్, అలాగే శుక్రకణము ప్లాస్మా కలిసి వీర్యమును తయారు చేస్తాయి."
पुरुष की सहायक नलिकाओं और ग्रंथियों के कार्य को वृषण हार्मोन (ऐंड्रोजेंस) बनाये रखता है।,శుక్రవాహిక యొక్క సహాయక నాళములు మరియు గ్రంథుల పనితీరు వృషణ హార్మోన్లను (ఆండ్రోజెన్) నిర్వహిస్తుంది.
"एक परिपक्व मादा युग्मक के निर्माण की प्रक्रिया को अंडजनन (ऊजेनेसिस) कहते हैं, जोकि पुरुष के शुक्राणुजनन से स्पष्ट रूप से भिन्‍न है।","పరిపక్వమైన స్త్రీ అండము యొక్క నిర్మాణ ప్రక్రియను యురోజెనిసిస్ అంటారు, ఇది పురుష స్పెర్మాటోజెనిసిస్ కన్నా చాలా భిన్నంగా ఉంటుంది."
अंडजनन की शुरूआत भ्रूणीय परिवर्धन चरण के दौरान होती है जब कई मिलियन मातृ युग्मक कोशिकाएँ यानि अंडजननी (ऊगोनिया) प्रत्येक भ्रूणीय अंडाशय के अंदर विनिर्मित होती हैं।,అండము యొక్క ఆవిర్భావము పిండ పరివర్ధన దశలో జరుగుతుంది అనగా అప్పుడు కొన్ని మిలియనుల స్త్రీ అండ కణములు అనగా అండోత్పత్తి (ఊగోనియా) ప్రతీ ఒక్క పిండము అండాశయములో ఏర్పడుతుంది.
जन्म के बाद अंडजननी का निर्माण और उसकी वृद्धि नहीं होती है।,ప్రసవము తరువాత అండము యొక్క నిర్మాణము మరియు దాని వృద్ధి జరుగదు.
इन कोशिकाओं में विभाजन शुरू हो जाता है और अर्धसूत्री विभाजन के पूर्वावस्था-1 (प्रोफेज-1) में प्रविष्ट होती हैं और इस अवस्था में स्थायी तौर पर अवरूद्ध रहती हैं।,ఈ కణాలలో విభజన ప్రారంభమవుతుంది మరియు క్షయకరణ విభజన యొక్క మియాసిస్ ప్రొ-ఫేజ్-1లోనికి ప్రవేశిస్తుంది మరియు ఈ దశలో అండోత్పత్తి శాశ్వతముగా నిరోధించబడుతుంది.
इन्हें प्राथमिक अंडक (प्राइमरी ऊसाइटस) कहते हैं। उसके बाद प्रत्येक प्राथमिक अंडक कणिकामय कोशिकाओं (ग्रेनुलेसा सेल्स) की परत से आवृत्त होती है और इन्हें प्राथमिक पुटक (प्राइमरी फॉलिकिल) कहा जाता है। ,"విభజన తరువాత వీటిని ప్రాథమిక అండాలు (ప్రైమరీ ఊసైట్లు) అంటారు. ప్రతి ప్రాధమిక అండము కణిక కణాల (గ్రాన్యులేట్ కణాలు) పొరతో కప్పబడి ఉంటుంది, దీనిని ప్రాధమిక ఫోలికల్ అంటారు."
एक प्रक्रिया द्वारा इन पुटकों की भारी मात्रा में जन्म से यौवनारम्भ तक हास होता रहता है; ,"ఒక ప్రక్రియ ద్వారా, పుట్టుక నుండి యుక్తవయస్సు వరకు ఈ ఫాలికిల్స్ ను భారీగా నష్ట పోతుంది."
इसलिए यौवनारम्भ के समय प्रत्येक अंडाशय में केवल 60 हजार से 80 हजार प्राथमिक पुटक ही शेष बचते हैं।,"అందువల్ల, యుక్తవయస్సు సమయంలో, ప్రతి అండాశయంలో 60 నుండి 80 వేల ప్రాథమిక ఫాలికిల్స్ మాత్రమే మిగిలి ఉంటాయి."
यह प्राथमिक पुटक कणिकामय कोशिकाओं के और अधिक परतों से आवृत्त हो जाते हैं तथा एक और नए प्रावरक (थिकल) स्तर से घिर जाते हैं जिसे द्वितीयक पुटक कहते हें।,ఈ ప్రాధమిక ఫాలికిల్ కణిక కణాలు ఇంకా చాలా ఎక్కువ పొరలతో కప్పబడి ఉంటుంది మరియు దాని చుట్టూ ఒక కొత్తపొర (థికెల్) ఉంటుంది దానిని ద్వితీయ ఫోలికిల్ అని అంటారు.
यह द्वितीयक पुटक जल्द ही एक तृतीय पुटक में परिवर्तित हो जाता है।,ఈ ద్వితీయ ఫాలికిల్ తొందరగానే ఒక మూడవ ఫాలికిల్ గా మారిపోతుంది.
"जिसकी तरल से भरी गुहा को गह॒वर (एंट्रम) कहा जाता है, यह इसका एक विशिष्ट लक्षण है।","ద్రవం నిండిన కుహరాన్ని గహ్వర్ (యాంట్రమ్) అని పిలుస్తారు, ఇది దాని యొక్క ప్రత్యేక లక్షణం."
प्रावरक स्तर (थीका लेयर) अंतर प्रावरक (थीका इंटरना) और बाहय प्रावरक (थीका एक्सटरना) में गठित होता है।,ఫాసియా పొర (థెకా పొర) అంటిపట్టుకొన్న తంతుయుత కణజాలం (థెకా ఇంటర్నా) మరియు తంతుయుత కణజాలం (థెకా ఎక్స్‌టర్నా)లో కలిసి ఉంటాయి.
इस समय आपका ध्यान इस ओर खींचना महत्त्वपूर्ण होगा कि तृतीय पुटक के भीतर प्राथमिक अंडक के आकार में वृद्धि होती है और इसका पहला अर्धसूत्री विभाजन पूरा होता है।,ఈ సమయంలో మూడవ ఫాలికిల్ లోపల ప్రాధమిక అండము యొక్క పరిమాణంలో పెరుగుదల కలుగుతుంది మరియు దాని మొదటి క్షయకరణ విభజన పూర్తయిందనే విషయాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకోవడము ముఖ్యం.
"यह एक असमान विभाजन है, जिसके फलस्वरूप वृहत अगुणित द्वितीयक अंडक तथा एक लघु प्रथम ध्रुवीय पिंड की रचना होती है। ","ఇది ఒక అసమాన విభజన, దీని ఫలితంగా లెక్కించలేనన్ని ఏకస్థితిక ద్వితీయ అండములు మరియు చిన్న మొదటి ధ్రువ పిండము ఏర్పడూతుంది."
"द्वितीयक अंडक, प्राथमिक अंडक के पोषक से भरपूर कोशिका प्रद्गव्य (साइटोप्लाज्म) की मात्रा को संचित रखती है।","ద్వితీయ అండము,ప్రాథమిక అండము యొక్క పోషకములతో సమృద్ధిగా ఉండే కణజాల ద్రవ్యముతో నిండి ఉంటుంది."
क्या आप इसके किसी लाभ के बारे में सोच सकते हैं? ,మీరు దీని యొక్క ఏదైనా ప్రయోజనం గురించి ఆలోచించగలరా?
क्या पहले अर्धसूत्री विभाजन से उत्पन्न प्रथम ध्रुवीय पिंड में और अधिक विभाजन होता है या इसमें ढास हो जाता है? ,మొదటిక్షయకరణ విభజన ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడిన మొదటి ధ్రువ శరీరం మరింత విభజన లేదా కుప్పకూలిపోతుందా?
वर्तमान में हम इसके बारे में सुनिश्चित रूप से बहुत कुछ नहीं कह सकते हैं।,ప్రస్తుతము దీని గురించి స్పష్టమైన రూపములో ఏమీ చెప్పలేము?
तृतीय पुटक आगे चलकर परिपक्व पुटक या ग्राफी पुटक (ग्रैफियन फॉलिकिल) में परिवर्तित हो जाता है द्वितीयक अंडक अपने चारों ओर एक नई झिल्ली का निर्माण करता है जिसे पारदर्शी अंडावरण (जोना पेल्यूसिडा) कहते हैं।,మూడవ ఫాలికిల్ తరువాత పరిపక్వ ఫోలికల్ లేదా గ్రాఫి ఫాలికిల్ (గ్రాఫేన్ ఫాలికిల్)గా మారుతుంది. ద్వితీయ అండము తన చుట్టూ అపారదర్శక పొర (జోనా పెల్యూసిడా) అని పిలువబడే కొత్త పారదర్శక పొరను ఏర్పరుస్తుంది.
"अब ग्राफी पुटक फटकर द्वितीयक अंडक (अंडाणु) को अंडाशय से मोचित करता है, इस प्रक्रिया को अंडोत्सर्ग (ओवुलेशन) कहा जाता है।","ఇప్పుడు గ్రాఫి ఫోలికల్ పేలి ప్రాథమిక అండము నుండి నుండి ద్వితీయ అండంను సురక్షితంగా విడుదల చేస్తుంది, ఈ ప్రక్రియను అండోత్సర్గము అని పిలుస్తారు."
क्या आप शुक्रजनन और अंडजनन के बीच प्रमुख अतरों को पहचान सकते हैं? ,స్పెర్మాటోజెనిసిస్ మరియు అండోత్సర్గము ల మధ్య ప్రధాన తేడాలను మీరు గుర్తించగలరా?
यहाँ पर शुक्रजनन और अंडजनन के बारे में नीचे एक आरेखीय प्रस्तुति दी गई है। ,స్పెర్మాటోజెనిసిస్ మరియు అండోత్సర్గము గురించి గ్రాఫికల్ ప్రదర్శన ఇక్కడ ఇవ్వబడింది.
"मादा प्राइमेटों (यानी बंदर, कपि एवं मनुष्य आदि) में होने वाले जनन चक्र को आर्तव चक्र (मेन्सट्रअल साइकिल) या सामान्य जनों की भाषा में मासिक धर्म या माहवारी कहते हैं। ",స్త్రీజాతులలో (అంటే కోతి మరియు మానవ మొదలైనవి) సంభవించే ప్రత్యుత్పత్తి చక్రాన్ని సాధారణ ప్రజల భాషలో ఋతు చక్రం లేదా ఋతుక్రమము అని అంటారు.
"प्रथम ऋतुस्राव/रजोधर्म (मेन्सट्रएशन) की शुरूआत यौवनारंभ पर शुरू होती है, जिसे रजोदर्शन (मेनार्के) कहते हें। स्त्रियों में यह आर्तव चक्र प्राय: 28/29 दिनों की अवधि के बाद दोहराया जाता है, इसीलिए एक रजोधर्म से दूसरे रजोधर्म के बीच घटना चक्र को आर्तव चक्र (मेन्सट्रअल साइकिल) कहा जाता है।","ఋతుస్రావం/ఋతుక్రమము యుక్తవయస్సు ప్రారంభములో మొదలవితుంది, దీనిని రుతుక్రమము అంటారు. మహిళల్లో, ఈ ఋతు చక్రం సాధారణంగా 28/29 రోజుల వ్యవధిలో పునరావృతమవుతుంది, అందుకే ఒక ఋతుచక్రము నుండి నుండి మరొకదానికి ఋతుచక్రము అని అంటారు."
प्रत्येक आर्तव चक्र के मध्य में एक अंडाणु उत्सर्जित किया जाता है या अंडोत्सर्ग होता है। आर्तव चक्र की प्रमुख घटनाओं को चित्र में दर्शाया गया है। आर्तव चक्र की शुरूआत आर्तव प्रावस्था से होती है जबकि रक्‍तस्राव होने लगता है। ,"ప్రతి ఋతు చక్రం మధ్యలో, ఒక అండము విడుదల అవుతుంది లేదా అండోత్సర్గము జరుగుతుంది. ఆర్తవ చక్రంలోని ప్రధాన సంఘటనలు చిత్రంలో చూపించబడ్డాయి. రక్తస్రావం ప్రారంభమైనప్పుడు ఋతు చక్రం ఋతు దశతో ప్రారంభమవుతుంది."
यह रकतस्राव 3-5 दिनों तक जारी रहता है। ,ఈ ఋతుక్రమములో రక్తస్రావం 3-5 రోజులు కొనసాగుతుంది.
गर्भाशय से इस रकक्‍्तस्राव का कारण गर्भाशय की अंतःस्तर परत और उसकी रक्त वाहिनियों के नष्ट होना है जो एक तरल का रूप धारण करता है और योनि से बाहर निकलता है। ,"గర్భాశయం నుండి వచ్చే ఈ రక్తస్రావం గర్భాశయం మరియు దాని రక్త నాళాల గర్భాశయ పొరను నాశనం చేసి ఒక పొర రూపములో, యోని నుండి బయటకు విడుదలవుతుంది."
रजोधर्म तभी आता है जब मोचित अंडाणु निषेचित नहीं हुआ हो। ,అండం ఫలదీకరణం కానప్పుడు మాత్రమే రుతుక్రమము వస్తుంది.
रजोधर्म की अनुपस्थिति गर्भ धारण का संकेत है। ,ఋతుస్రావం లేకపోవడం గర్భధారణకు సంకేతం.
"यद्यपि इसके अन्य कारण जैसे-- तनाव, निर्बल स्वास्थ्य आदि भी हो सकते हैं। ","అయితే, ఒక్కోసారి ఒత్తిడి, బలహీనమైన ఆరోగ్యంమరియు రక్తహీనత మొదలైన ఇతర కారణాల వలన కూడా ఈ ఋతుక్రమము ఉండకపోవచ్చు."
आर्तव प्रावस्था के बाद पुटकीय प्रावस्था आती है। ,ఫోలిక్యులర్ దశ తరువాత ఋతు దశ ఉంటుంది.
इस प्रावस्था के दौरान गर्भाशय के भीतर के प्राथमिक पुटक में वृद्धि होती है और यह एक पूर्ण ग्राफी पुटक बन जाता है तथा इसके साथ-साथ गर्भाशय में प्रचुरोदभवन (प्रोलिफरेशन) के द्वारा गर्भाशय अंतःस्तर पुनः पैदा हो जाता है। ,"ఈ దశలో, గర్భాశయంలోపల ప్రాధమిక ఫోలికల్ పెరుగుతుంది మరియు సంపూర్ణ గ్రాఫి ఫోలికల్ అవుతుంది మరియు దీనితో పాటు, గర్భాశయంలోని విస్తరణ (ప్రొలిఫెరేషన్) ద్వారా గర్భాశయ అంతర పొర మరలా వస్తుంది."
अंडाशय और गर्भाशय के ये परिवर्तन पीयूष ग्रंथि तथा अंडाशयी हॉर्मोन की मात्रा के स्तर में बदलावों से प्रेरित होते हैं। ,అండాశయాలు మరియు గర్భాశయంలోని ఈ మార్పులు పిట్యూటరీ గ్రంథి మరియు అండాశయ గ్రంఢుల స్థాయిలో మార్పుల ద్వారా ప్రేరేపించబడతాయి.
पुटक प्रावस्था के दौरान गोनैडोट्रॉपिन (एल एच एवं एफ एस एच) का स्रवण धीरे-धीरे बढ़ता है। ,ఫోలిక్యులర్ దశలో గోనాడోట్రోపిన్ (ఎల్ హెచ్ మరియు ఎఫ్ ఎస్ హెచ్) స్రావం క్రమంగా పెరుగుతుంది.
यह स्राव पुटक परिवर्धन के साथ-साथ वर्धमान पुटक द्वारा ऐस्ट्रोजन के स्रवण को उद्दीपित करता है। ,ఈ స్రావం ఒక నెల నుండి మరొక నెలకు ఫోలికల్ ద్వారా ఈస్ట్రోజెన్ స్రావాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది.
एल एच तथा एफ एस एच दोनों ही आर्तव चक्र के मध्य (लगभग 14वें दिन) अपनी उच्चतम स्तर को प्राप्त करते हैं। ,ఎల్ హెచ్ మరియు ఎఫ్ ఎస్ హెచ్ రెండూ ఋతు చక్రం మధ్యలో (సుమారు 14వ రోజు) న అత్యధిక స్థాయిని కలిగి ఉంటాయి.
"मध्य चक्र के दौरान एल एच का तीव्र स्रण जब अधिकतम स्तर पर होता है, तो इसे एल एच सर्ज कहा जाता है। ","ఋతు చక్రము మధ్యలో, ఎల్ హెచ్ యొక్క తీవ్రమైన స్రావం గరిష్ట స్థాయిలో సంభవించినప్పుడు, దీనిని ఎల్ హెచ్ ఉప్పెన అంటారు."
"यह ग्राफी पुटक को फटने के लिए प्रेरित करता है, जिसके कारण अंडाणु मोचित हो जाता है यानी अंडोत्सर्ग (ओवुलेशन) होता है। ","అది ఈ గ్రాఫి ఫోలికల్ పేలడానికి కారణమవుతుంది, దీనివల్ల అండం ద్రవరూపములోనికి మారుతుంది మరియు విడుదల కాబడుతుంది, దీనినే అండోత్సర్గము అని అంటారు."
"अंडोत्सर्ग के पश्चात्‌ पीत प्रावस्था होती है, जिसके दौरान ग्राफी पुटक का शेष बचा हुआ भाग पीत पिंड (कार्पस ल्युटियम) का रूप धारण कर लेता है। ","అండోత్సర్గము తరువాత విడుదల కాబడిన అండము యొక్క దశ సంభవిస్తుంది, ఈ సమయంలో గ్రాఫి ఫోలికల్ యొక్క మిగిలిన భాగం పసుపు వర్ణములో ఉన్న పిండము (కార్పస్ ల్యూటియమ్) రూపాన్ని తీసుకుంటుంది."
"यह पीत पिंड भारी मात्रा में प्रोजेस्ट्रॉन स्रवित करता है, जो कि गर्भाशय अंतःस्तर को बनाए रखने के लिए आवश्यक है। ","ఈ విడుదల కాబడిన అండము పెద్ద మొత్తంలో ప్రొజెస్టెరాన్ను స్రవిస్తుంది, ఇది గర్భాశయ పొరను నిర్వహించడానికి అవసరం."
इस प्रकार गर्भाशय अंतःस्तर निषेचित अंडाणु के अंतर्रोषण (इम्प्लांटेशन) तथा सगर्भता की अन्य घटनाओं के लिए आवश्यक है। ,అందువల్ల గర్భాశయంలోపలి పొర ఫలదీకరణ చెందిన అండము యొక్క స్థాపన మరియు గర్భధారణలో ఇతర సంఘటనలు జరగడానికి అవసరం.
सगर्भता के दौरान आर्तव चक्र की सभी घटनाएँ बंद हो जाती हें,గర్భధారణ సమయంలో ఋతుచక్రములో జరిగే అన్ని సంఘటనలు ఆగిపోతాయి.
इसीलिए इस समय रजोधर्म नहीं होता है। ,అందుకే ఈ సమయంలో ఋతుస్రావం జరగదు.
"जब निषेचन नहीं होता हैं, तों पीत पिंड में हास होता है और यह अंतःस्तर का विखंडन करता है, जिससे कि फिर से रजोधर्म का नया चक्र शुरू हो जाता है यानी माहवारी पुन: होती है। ","ఫలదీకరణం జరగనప్పుడు, విడుదల కాబడిన అండము తన శరీరమును కోల్పోతుంది మరియు ఇది ఎండోమెట్రియంను విచ్ఛిన్నం చేస్తుంది, ఇది మళ్ళీ ఋతుస్రావము యొక్క కొత్త చక్రాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది, అనగా తదుపరి ఋతుక్రమమునకు సన్నాహములు జరుగుతాయి."
स्त्री में यह आर्तव चक्र 50 वर्ष की आयु के लगभग बंद हो जाता है इस स्थिति को रजोनिवृत्ति (मीनोपॉज) कहा जाता है।,"ఋతుచక్రములో, ఈ ఋతుస్రావము 50 సంవత్సరాల వయస్సులో ఆగుతుంది, ఈ పరిస్థితిని రుతువిరతి మెనోపాజ్ అంటారు."
इस प्रकार रजोदर्शन से लेकर रजोनिवृत्ति की अबस्था में चक्रीय रजोधर्म सामान्य जनन अवधि का सूचक है।,అందువల్ల రుతుచక్రము ప్రారంభమైనప్పటి నుండి రుతుక్రమం ఆగిన కాలం వరకు ఋతుచక్రములు సాధారణ ప్రత్యుత్పత్తి కాలాన్ని సూచిస్తుంది.
स्त्री एवं पुरुष के संभोग (मैथुन) के दौरान शिश्न द्वारा शुक्र (वीर्य) स्त्री की योनि में छोड़ा जाता है यानी बीर्यसेचन होता है। ,"స్త్రీ మరియు పురుషుడి లైంగిక సంపర్కం సమయంలో, శుక్ర కణము (వీర్యం) పురుషాంగం ద్వారా స్త్రీ యోనిలోకి విడుదల అవుతుంది, అనగా వీర్య స్ఖలనము యోనిలో జరుగుతుంది."
गतिशील शुक्राणु तेजी से तैरते हुए गर्भाशय ग्रीवा से होकर गर्भाशय में प्रवेश करते हैं और अंतत: अंडवाहिनी नली के तुंबिका (एंपुला) क्षेत्र तक पहुँचते हैं।,చురుకుగా కదిలే శుక్రకణము తేలియాడుతూ గర్భాశయ ద్వారము ద్వారా వేగంగా గర్భాశయంలోకి ప్రవేశిస్తుంది మరియు చివరికి ఎండోక్రైన్ ట్యూబ్ యొక్క ట్యూబులా (అంపుల్లా) ప్రాంతానికి చేరుకుంటుంది.
"इसी बीच अंडाशय द्वारा मोचित अंडाणु भी तुबिका क्षेत्र तक पहुँच जाता है, जहाँ निषेचन की क्रिया संपन्‍न होती है। ","ఇంతలో, అండాశయం ద్వారా విడుదల కాబడిన అండం కూడా ట్యూబల్ ప్రాంతానికి చేరుకుంటుంది, ఇక్కడ ఫలదీకరణ ప్రక్రియ జరుగుతుంది."
निषेचन तभी हो सकता है यदि अंडाणु तथा शुक्राणु दोनों एक ही समय में तुबिका क्षेत्र पर पहुँच जाएँ। ,అండము మరియు శుక్ర కణము రెండూ ఒకే సమయంలో ట్యూబులా ప్రాంతానికి చేరుకుంటేనే ఫలదీకరణం జరుగుతుంది.
यही कारण है जिससे कि सभी संभोग क्रियाएँ निषेचन व सगर्भता की,అన్ని లైంగిక కార్యకలాపాలు ఫలదీకరణం మరియు సంతానోత్పత్తికి
स्थिति में नहीं पहुँच पाती हें। आर्तव चक्र के दौरान स्वच्छता आर्तव चक्र के दौरान स्वच्छता बनाए रखना अति आवश्यक है। ,చేరుకోవు. ఋతుచక్ర సమయములో శుభ్రతను కాపాడుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
प्रतिदिन स्नान करें व स्वयं को साफ रखें। ,ప్రతీ రోజూ స్నానము చేసి తమ శరీరమును పరిశుభ్రముగా ఉంచుకోవాలి.
हमेशा साफ सामग्री नेपकीन अथवा घर पर तैयार किए गए कपडे के पैड इत्यादि का उपयोग करें।,"ఎల్లప్పుడూ శుభ్రమైన వస్త్రముతో చేయబడ్డ, న్యాప్‌కిన్లు లేదా ఇంట్లో తయారు చేసిన క్లాత్ ప్యాడ్‌లు వాడండి."
आवश्यकतानुसार हर चार से पांच घंटे में नेपकीन अथवा घर पर तैयार किए गए कपडे के पैड को बदलें। ,ప్రతి నాలుగైదు గంటలకు అవసరమైన విధంగా నాప్‌కిన్లు లేదా ఇంట్లో తయారు చేసిన క్లాత్ ప్యాడ్‌లను మార్చండి.
"उपयोग किए हुए नेपकीन अथवा घर पर तैयार किए गए कपडे के पैड को कागज के लिफाफे में लपेटकर उचित कचरा पात्र में डालें व शौचालय, शैचालय की जल निकास नली अथवा इधर न फेकें। साबुन से हाथ धोएँ।","ఉపయోగించిన రుమాలు లేదా ఇంట్లో తయారు చేసిన క్లాత్ ప్యాడ్‌ను కాగితపు కవరులో తగిన చెత్త పాత్రలో ఉంచండి మరియు మరుగుదొడ్లు, టాయిలెట్ డ్రైనేజ్ గొట్టం లేదా ఎక్కడైనా విసిరేయకండి. సబ్బుతో చేతులు కడుక్కోవాలి."
शुक्राणु के साथ एक अंडाणु के संलयन की प्रक्रिया को निषेचन (फर्टिलाइजेशन) कहते हैं।,శుక్ర కణముతో అండము సంయోగము చెందే ప్రక్రియను ఫలదీకరణం అంటారు.
निषेचन के दौरान एक शुक्राणु अंडाणु के पारदर्शी अंडावरण (जोना पेल्युसिडा) स्तर के संपर्क में आता है और अतिरिक्त शुक्राणुओं के प्रवेश को रोकने हेतु उसके उक्त स्तर में बदलाव प्रेरित करता है।,"ఫలదీకరణ సమయంలో, ఒక శుక్ర కణము అండము చుట్టూ ఉండే పారదర్శకపొరకు సంపర్కములోనికి వస్తుంది మరియు మిగిలిన శుక్రకణముల అండప్రవేశమును ఆపడానికి అండము యొక్క పొరలో మార్పులు జరగడానికి ప్రేరేపిస్తుంది."
इस प्रकार यह सुनिश्चित हो जाता हे कि एक अंडाणु को केवल एक ही शुक्राणु निषेचित कर सकता है।,అందువల్ల నిశ్చయముగా చెప్పగలిగేదేమిటంటే ఒక్క శుక్రకణము మాత్రమే అండముతో సంపర్కము చేయగలదు.
अग्रपिंडक का सख्रवण शुक्राणु की पारदर्शी अंडावरण के माध्यम से अंडाणु के कोशिका द्रव्य (साइटोप्लाज्म) तथा प्लाज्मा भित्ति में प्रवेश करने में मदद करता है।,ముందుగా అండమును చేరుకున్న శుక్రాణువు యొక్క శీర్ష భాగము అండావరణము ద్వారా కణజాలద్రవ్యములోనికి మరియు ప్లాస్మా గోడలోకి ప్రవేశించడానికి సహాయపడుతుంది.
यह द्वितीय अंडक के अर्धसूत्री चित्र 3.10 कुछ शुक्राणुओं द्वारा घिरा हुआ अंडाणु विभाजन को प्रेरित करता है।,ద్వితీయ అండము యొక్క ఈ క్షయకరణ విభజన చిత్రము. 3.10లో చూపించినట్లుగా కొన్ని శుక్ర కణముల ద్వారా చుట్టుముట్టబడిన అండము విభజనను ప్రేరేపిస్తుంది.
दूसरा अर्धसूत्री विभाजन भी असमान होता है और इसके फलस्वरूप द्वितीय श्लुवीय पिंड (सेकेंडरी पोलर बॉडी) की रचना होती है और एक अगुणित अंडाणु (डिंबाणु प्रसू या ऊओटिड) बनता है।,రెండవ క్షయకరణవిభజన కూడా అసమానంగా ఉంటుంది మరియు ఇది రెండవ శ్లేష్మ శరీరం (ద్వితీయ ధ్రువ శరీరం) మరియు ఏకస్థితిక అండము (ఓవిపరస్ లేదాఊ ఓటిక్) ఏర్పడుతుంది.
"शीघ्र ही शुक्राणु का अंडाणु के अगुणित केंद्रक के साथ संलयन (फ्युजन) होता है, जिससे कि द्विगुणित युग्मनज (जाइगोट) की रचना होती है।","శుక్రకణము అండము యొక్కఏకస్థితిక కేంద్రకముతో సంయోగము జరుపుతుంది, దానివలన ద్వయస్థితిక సంయోగబీజము (జైగోట్) ఏర్పడుతుంది."
एक युग्मनज में कितने गुणसूत्र होंगे? हमें यह बात ध्यान में रखनी चाहिए कि इसी चरण में शिशु के लिंग का निर्धारण यानी लड़का या लड़की का होना निश्चित हो जाता है।,ఒక జైగోట్ ఎన్ని క్రోమోజోమ్‌లను కలిగి ఉంటుంది? ఈ దశలో శిశువు యొక్క లింగాన్ని అంటే అబ్బాయి లేదా అమ్మాయి నిర్ధారించడము జరుగుతుంది అని మనం గుర్తుంచుకోవాలి.
आइए! देखें यह कैसे होता है? जैसा कि आप जानते हैं कि स्त्री में गुणसूत्र का स्वरूप हुऋ है तथा पुरुष में हुए होता है।,"రండి! ఇది ఎలా జరుగుతుందో చూడండి? మీకు తెలిసినట్లుగా, స్త్రీలో కోమోజోము స్వరూపము ఉంటుంది ఏర్పడుతుంది మరియు పురుషులలో క్రోమోజోము ఉంటుంది."
इसलिए स्त्री द्वारा उत्पादित सभी अगुणित युग्मकों (अंडाणु) में ह लिंग गुणसूत्र होते हैं जबकि पुरुष युग्मकों (शुक्राणुओं) में लिंग गुणसूत्र या तो 5 या 6 लिंग गुणसूत्र होते हैं।,"అందువల్ల స్త్రీ ఉత్పత్తి చేసే అన్ని ఏకస్థితిక అండములు సెక్స్ క్రోమోజోమ్‌లను కలిగి ఉంటాయి, అయితే శుక్ర కణములు 5 లేదా 6 సెక్స్ క్రోమోజోమ్‌లను కలిగి ఉంటాయి."
इसलिए 50 प्रतिशत शुक्राणु में 5 लिंग गुणसूत्र होते हैं और दूसरे 50 प्रतिशत शुक्राणु में ए लिंग गुणसूत्र होते हैं।,"అందువల్ల 50 శాతం శుక్రకణములలో 5 సెక్స్ క్రోమోజోములు, మిగతా 50 శాతం శుక్రకణములలో ఎ సెక్స్ క్రోమోజోమ్ ఉంటుంది."
इसलिए पुरूष एवं स्त्री युग्मकों के संलयन के पश्चात्‌ युग्मनज में या तो हऋ या ऋर लिंग गुणसूत्र की संभावना होगी।,"అందువల్ల, పురుష మరియు స్త్రీ సంయుక్త బీజముల కలయిక తరువాత, జైగోట్‌లకు పురుష లేదా స్త్రీ సెక్స్ క్రోమోజోములు ఉండే అవకాశం ఉంటుంది."
यह इस बात पर निर्भर करेगा कि ह या ९ लिंग गुणसूत्र वाले शुक्राणुओं में से कौन अंडाणु का निषेचन करता है।,7 సెక్స్ క్రోమోజోములు ఉన్న శుక్రకణము‌ ఏ అండముతో ఫలదీకరణం చేస్తుంది అనే విషయము ఈ విషయముపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
जिस युग्मनज में ऋऋ गुणसूत्र होंगे वह एक मादा शिशु (लड़की) के रूप में जबकि 5४ गुणसूत्र वाला युग्मनज नर शिशु (लड़का) के रूप में विकसित होगा।,"ఏ జైగోట్లోఆర్ఆర్ కోమోజోమ్ లు ఉంటాయో ఆ శిశువు ఆడ శిశువుగా (అమ్మాయి) పెరుగుతుంది, 54 క్రోమోజో్ములతో ఉన్న జైగోట్ మగ శిశువు (బాలుడు)గా అభివృద్ధి చెందుతుంది."
आप गुणसूत्र प्रतिमानों के बारे में और अधिक विस्तार से जानकारी अध्याय 5 में सीख सकेंगे।,మీరు క్రోమోజోమ్ నమూనాల గురించి మరింత వివరంగా 5వ అధ్యాయంలో నేర్చుకుంటారు.
इसी कारण कहा जाता है कि वैज्ञानिक रूप से यह कहना सत्य है कि एक शिशु के लिंग का निर्धारण उसके पिता द्वारा होता है न कि माता के द्वारा समसूत्री विभाजन की शुरूआत तब हो जाती है जबकि युग्मनज अंडवाहिनी के संकीर्ण पथ (इस्थमस) से गर्भाशय की ओर बढ़ता है।,"ఒక శిశువు యొక్క లింగనిర్ధారణ ఆ శిశువు యొక్క తండ్రి ద్వారా జరుగుతుంది, తల్లి ద్వారా కాదు అని చెప్పడము శాస్త్రీయముగా నిర్ధారింపబడింది. సంయుక్త బీజము (జైగోట్) అండవాహిక యొక్క ఇరుకైన ద్వారము గుండా గర్భాశయమునకు చేరుకుంటున్నప్పుడు కణములలో సమవిభజన జరుగుతుంది."